د بي بي سي انګریزي څانګې تازه په یوه راپور کې ویلي، نږدې درې کاله کېږي، چې طالبانو له شپږم ټولکي پورته د نجونو پر هر ډول زدهکړو بندیز لګولی، چې له امله یې دا مهال زرګونه نجونې او مېرمنې د غالۍ اوبدلو سخت او کم عایده کار ته اړې شوې دي.
د ملګرو ملتونو پراختیايي ادارې په خپل راپور کې ویلي، چې د طالبانو له خوا پر ښځو او د هغوی پر کار کولو د محدودیتونو او سختو تګلارو زیاتېدل به په راتلونکو دوو کلونو کې د افغانستان اقتصاد ته یو میلیارد ډالره زیان ورسوي.
ډیپلومات مجلې په خپله یوه خپره کړې مقاله کې د ځینو افغان مېرمنو له قوله ویلي، چې دوی له ملګرو ملتونو غواړي، چې افغان ښځې د خبرو اترو میز ته راولي، ترڅو دوی په خپله د خپلو حقونو دفاع وکړي.
د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق وایي، چې د روان کال د اپرېل له پیل راهیسې له پاکستان څخه د افغان کډوالو د جبري ستنېدنې د دویم پړاو پرمهال ۱۷ مېرمنو په صفري نقطو کې په خوندي ډول ماشومان زېږولي دي.
د کابل اوسېدونکې افغان نجلۍ له نوم پرته افغانستان انټرنیشنل پښتو ته ویلي، په لاهور کې د کمپیوټر ساینس څانګې د لیسانس څلورم کال زدکوونکې وه، خو وطن ته ستنېدو سره یې هرڅه په اوبو لاهو کېږي.
د سان مارینو جمهوریت نن (د وري ۲۱مه) د بشري حقونو په اړه د یوې مهمې غونډې کوربه دی. یوراسیا راپور ورکړی، چې دغه غونډه به تر ډېره په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ لاندې د ښځو پر وضعیت متمرکزه وي.
د خوړو نړۍوال پروګرام وایي، چې د مرستو درېدو له امله په افغانستان کې ښځې او ماشومان تر ټولو ډېر زیان منوونکي دي. دغه پروګرام پر اېکس پاڼه کاږلي، چې د بودجې د پراخ کمښت له امله تر ۶۵۰ زرو زیاتې مېندې او ماشومان د تغذیې له حیاتي مرستو بې برخې شوي دي.
نږدې څلور کاله کېږي، چې طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زدهکړو بندیز لګولی؛ چې له امله یې په افغانستان کې د میلیونونو نجونو هیلې مړاوې شوې دي. عرب نیوز په دې اړه له یو شمېر کارپوهانو سره مرکې کړي، چې که دغه حالت همداسې دوام وکړي نو پایلې به یې څه وي.
د افغان ښځو او نجونو د زدهکړو او سیاسي مشارکت په اړه دغه ځانګړې ناسته د دوشنبې په ورځ په ویانا ښار کې د اروپا د امنیت او همکارۍ سازمان په دفتر کې جوړه شوې وه.
د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو نړۍوال صندوق وايي، چې په افغانستان کې په هرو ۴۰ مېندواره مېرمنو کې یوه یې د زېږون پرمهال مري. یونېسف خبرداری ورکړی، چې په ټوله نړۍ کې د مرستو کمښت د زېږون پرمهال د مېندو د مړینې مخنیوي په برخه کې شوی پرمختګ ګواښي.
د طالبانو د چارو ادارې عمومي رییس نورالحق نور ویلي، د افغان ښځو هغه حقونه یې بېرته راژوندي کړي، چې دوی ترې په تېرو کلونو کې محرومې شوې وې. طالبان دا څرګندونې داسې مهال کوي، چې افغانستان د ښځو حقونو د سرغړونې په برخه کې له خطرناکو هېوادونو ګنل کېږي.
د پخواني جمهوري نظام له نسکوریدو وروسته طالبانو په قضایي او عدلي سېسټم کې هم د ښځو پر وړاندې سخت بندیزونه لګولي، چې له امله یې ښځینه قاضیانو او څارنوالانو دندې له لاسه ورکړې او له جدي ننګونو او کړاونو سره مخ دي.
د ګارډین ورځپاڼې د راپور له مخې د طالبانو لهخوا د ښځو پر تګ راتګ د محرم لرلو د قانون پلي کېدو پرېکړه د دې لامل شوې، چې ډېرې مېندې او نوي زېږېدلي ماشومان روغتیايي مرکزونو ته د نه لاسرسي له امله مړه شي.
د امریکا اېن پي ار راډیو راپور ورکړی دی، چې د امریکا د مرستو له بندېدو وروسته په افغانستان کې د زېږون پرمهال د مېندو او ماشومانو د مړینې کچه زیاته شوې ده. اندېښنې دا دي چې که بیرته یادې مرستې پیل نه شي، نو په دې برخه کې به د مړینې کچه نوره لوړه شي.
ګارډین ورځپاڼې راپور ورکړی، چې د ښځو د حقونو تر ۵۰ ډېرې افغان ښځینه فعالانې له پاکستانه د اېستلو له ګواښ سره مخ دي. دغه مېرمنې وېره لري، چې د طالبانو د واکمنۍ پرمهال به بندیانې او یا هم ووژل شي.
د اسټرالیا د بهرنیو چارو وزارت ویلي، له هغو افغان مېرمنو او نجونو سره چې د طالبانو د بندیزونو له کبله سختې اغېزمنې شوې دي پنځه میلونه ډالره مرسته کوي. هغې ویلي، دغه مرستې به د ملګرو ملتونو له لارې افغان ښځو او نجونو ته رسوي.
د برېټانیا اینډیپینډنټ ورځپاڼې راپور ورکړی، چې د کابل په هوايي ډګر کې د طالبانو له لوري یوه همجنس خوښې نجلۍ او د هغې بهرنی ملګری نیول شوي، چې غوښتل یې ایران ته پرواز وکړي، خو د دوی له ډلې درېیمه یې پر سفر بریالۍ شوې ده.
د ښځو لپاره د ملګرو ملتونو ادارې تازه اندېښنه ښوولې، چې د پرلپسې درېیم کال لپاره هم د طالبانو له لوري د افغان نجونو پر مخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې تړلې دي. یاد سازمان دا چاره لویه بې عدالتي ګڼلې ده.
په افغانستان کې د نجونو لپاره د رسمي ښوونځیو بندېدو وروسته د ديني مدرسو شمېر د پام وړ زیات شوی دی. د بيبيسي انګریزي څانګې د راپور له مخې، دغه مدرسې تر ډېره دیني زدهکړو ته ځانګړې شوې او اوس د ډېرو افغان نجونو لپاره د زدهکړو یوازینۍ لاره ګڼل کېږي.
د بښنې نړۍوال سازمان د یو راپور په خپرولو سره د فوټبال له نړۍوال فدراسیون «فیفا» غوښتنه کړې، چې په جلاوطنۍ کې د افغان ښځینهو فوټبال لوبډله په رسمیت وپېژني او ملاتړ یې وکړي.
د ملګرو ملتونو ویاند سټیفن دوجاریک وایي، هیلهمن دی چې تر ۲۰۳۰ کال پورې به د نجونو پر زدهکړو بندیز دوام ونه کړي. هغه وايي، که دغه بندیز تر ۲۰۳۰ کال پورې روان وي، نو له زدهکړو د بې برخو نجونو شمېر به څلور میلیونو ته لوړ شي.
د ملګرو ملتونو د ښځو اجراییه مشره سیما باهوس د افغان نجونو د زدهکړو بندیز د دوام په اړه وایي، چې په افغانستان کې د نجونو د زدهکړو له حقونو د طالبانو سرغړونه به د دوی راتلوونکي نسلونه اغېزمن کړي. طالبانو سږکال هم د نجونو له ګډون پرته تعلیمي کال پیل کړ.