کلتور او ټولنه

نن د اپرېل لومړۍ نېټه ده، په دې ورځ به په ټولې نړۍ کې بې شمېره درواغ ویل شوي وي. ځینو به د خپلې کورنۍ غړي غولولي وي او ټوکې به یې پرې جوړې کړې وي؛ ځکه نن د درواغو او شوخۍ "اپرېل فول" ورځ ده.

دهندي سینما (بالیووډ) بادشاه، پېژندل شوي فلمي ستوري شاه رخ خان په خپله مرکه کې اعتراف کړی چې په شپه کې یوازې له ۲ تر ۳ ساعتونو خوب کوي. په یاد مو وي چې ډاکټران وایي له شپږو ساعتونو کم خوب روغتیا ته تاوان رسوي.

د هندي سینما (بالیووډ) د وتلي فلمي ستوري سوشانت سینګ راجپوت له مړینې نږدې څلور نیم کاله وروسته د هند د جرمونو د څېړنو مرکزي ادارې (سي بي ای) د نوموړي قضیه وتړله او د فلمي لوبغاړې ریا چکرابورتي په دغه قضیه کې ښکېلتیا یې ناسمه اعلان کړه.

د نورستان ولایت لپاره د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور رییس وايي، چې د ۱۴۰۳ کال په ترڅ کې د نورستان له تاریخي سیمو او طبیعي ښکلاوو ۳۰۰ زره کورنیو او بهرنیو سېلانیانو لیدنه کړې ده. مولوي سميع‌الحق حق‌بیان وویل چې د سیلانیانو د جذب او اسانتیاوو لپاره پارون کې یو عصري هوټل جوړ شوی.

د امریکا غږ خبریالانو، د دوی اتحادیې او د «بې سرحده خبریالانو» سازمان د دغې رسنۍ د بندېدو له امله د ډونالډ ټرمپ له ادارې نه شکایت کړی دی. دوی په خپل شکایت کې د متحده ایالاتو د ولسمشر پرېکړه "غیرقانوني" بللې.

نوروز له سمنک پرته داسې دی لکه کابل کې چې ژمی وي، خو واوره نه وي. لکه یو مشهور متل دی چې «کابل دې بې زرو وي، خو بې واورو نه.» دا خبره په نوروز کې له سمنک سره هم پرتله کولای شو، ځکه سمنک پخول د نوروز د نمانځلو ترټولو مهم سمبول دی.

د تېر جمهوري نظام د ملي امنیت پخوانی رییس معصوم ستانکزي د نوي ۱۴۰۴ لمریز کال په مناسب او ددغه کال د نمانځنې د جشن په موخه هیله څرګنده کړې چې نوی کال د مېرمنو محرومیت پای ته ورسوي.

د جمعت اسلامي ګوند مشر او د بلخ ولایت پخواني والي عطاء محمد نور د نوي ۱۴۰۴ کال په مناسب ویلي، څلور کاله وشول چې طالبانو افغانستان کې د نوي کال په نمانځلو بندیز لګولی او دغه جشن نه دی نمانځل شوی. مګر هغه ورځ لرې نه ده چې بیا دغه کال په شاندارو مراسمو ونمانځو.

نوروز د افغانستان په کلتور کې د پسرلي د پیل او د طبیعت د نوي ژوند نښه ګڼل کېږي. دا جشن نه یوازې په افغانستان بلکې په ټوله منځنۍ اسیا، ایران، تاجکستان او نورو هېوادونو کې د مهمو کولتوري او ټولنیزو ارزښتونو سمبول دی.

د افغانستان لپاره د متحده ایالاتو شارژافیرې کرن ډيګر او د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي رېچارډ بېنېټ افغانانو ته د نوي ۱۴۰۴ لمریز کال مبارکي ورکړې. نوروز هر کال د هېواد په بېلابېلو سیمو کې نمانځل کېده، مګر پر هېواد د طالبانو له بیا واکمنیو وروسته دغې ډلې پرې بندیز لګولی.

په افغانستان، اسیا او د نړۍ په یو شمېر هېوادونو کې د نوي هجري لمریز کال له رارسېدو سره هم‌مهاله، په ملګرو ملتونو کې د افغانستان استازي د دې سازمان په ودانۍ کې د نوي‌کال په مناسبت مراسمو کې دا لرغونی جشن د ملتونو ترمنځ د هیلو، استقامت او کلتوري یووالي سمبول بللی دی.

تاریخ‌پوهان وایي، چې نو ورځ یا نوروز یوازې د فارسي ژبو خلکو جشن نه دی، بلکې دا د مختلفو قومونو او هېوادونو ګډ فرهنګي او تاریخي جشن دی، چې د پسرلي د پیل او د نوي کال د راتګ سره تړاو لري.

نوروز له پېړیو راهیسې په افغانستان کې په بېلابېلو بڼو او دودونو سره لمانځل کېږي. په دغه ورځ خلک سمنک پخوي، هفت مېوه جوړوي، کوژدن او کورنۍ یې د خپلې کوژدنې کورته نوروزي وروړي، د نوروز په شپه د هفت سین په نوم ځانګړی دسترخوان جوړېږي او دې ته ورته لسګونې نورې تابیاوې نیول کېږي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په خپل کلني راپور کې اعلان وکړ، چې په ۱۴۰۳ میلادي کال کې د خبریالانو او رسنیو له حقونو څخه سرغړونې ۲۴ سلنه زیاتې شوې دي. دغه مرکز وايي، په روان کال کې د طالبانو د سرغړونو ۱۷۲ پېښې ثبت شوې، چې د ۲۲ رسنیو تړل او د ۵۰ خبریالانو نیول پکې شامل دي.

بُت چې ځینې پښتانه لیکوال یې (بوت) هم لیکي، ګڼ ویی‌پوهان یې له ( بُد، بُدهـ، بودا) څخه رااخیستل شوی نوم ګڼي. بودیزم د تاریخي افغانستان د یوې پراخې جغرافیا دین و او په ټوله بودايي سیمه کې د بودا پژې (مجسمې) جوړېدې، ځکه نو د هغه نوم د بُت په بڼه پر ټولو پژو/ مجسمو عام شوی دی.

د هندي سینما (بالیووډ) پېژندل شوي فلمي ستوري عامرخان، چې د «مسټر پرفیکشنسټ» په نوم هم شهرت لري، له ګوري سپریټ سره خپله اړیکه په رسمي توګه اعلان کړه.

د مینې کیسې به مو ډېرې لوستې وي او د نړۍوالو جګړو د کیسو په اړه چې پوځیانو به خپلو معشوقو ته لیکونه استول هم اورېدلي وي. په دې لیکنه کې د جګړې له ډګره د یوه پوځي د مینې د لیکونو په اړه تاسو ته لیکو، چې خپلې معشوقې ته یې لیکلي دي.

په غور کې د جام منار د خوندیتوب لپاره د یونسکو تر ژمنو وروسته د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور ریاست مسوولین وايي، د دې څلي د ساتنې او خوندیتوب لپاره د ګابیون دېوال پروژې چارې پیل شوې. دوی زیاتوي چې دغه پروژه د سېلابونو د خطر د مخنوي لپاره پلې کېږي.