د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د پلان او پالیسۍ رييس محمود الحق احدي د بریتانیا د بشري مرستو له رییس الیستر برنیت سره په کتنه کې وویل، چې د نړیوالو بنسټونو په مرستو کې روڼتیا او توازن نه دي رعایت شوي.
د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت د پلان او پالیسۍ مشر مولوي محمودالحق احدي وایي، چې د نړۍوالو بنسټونو په مرستو کې روڼتیا او توازن ته پام نه دی شوی. نوموړي دغه څرګندونې د بریټانیا د بشري مرستو مشر اليسټر برنېټ سره په یوې غونډه کې کړې دي.
په ایران کې د طالبانو د سفارت سرپرست په تهران کې د یوې افغان مېرمنې او د هغې د درېیو ماشومانو د وژنې له امله د وژل شویو له کورنۍ سره غمشريکي کړې او ویلي یې دي، چې دا قضیه به له ایراني چارواکو سره په جدي ډول تعقیب کړي.
د افغانستان د کرېکټ ملي لوبغاړي محمد نبي له ایران نه هېواد ته له را ستنو شویو افغانانو سره چې دمګړۍ د کابل د کډوالو په پنډغالي کې مېشت دي، د یو میلیون افغانیو نغدي مرسته وکړه. نوموړي ویلي، چې دغه وضعیت ښه درک کوي ځکه دا حالت پرې د مهاجرت پر مهال تېر شوی دی.
په برلین کې یو شمېر مېشتو افغان کډوالو د شنبې په ورځ (د زمري ۴مه) د طالبانو د ډېپلوماټانو د منلو پر وړاندې د جرمني د بهرنیو چارو وزارت مخې ته اعتراضي لاریون وکړ. لاریون کوونکو د جرمني حکومت او طالبانو ترمنځ هر ډول تعامل او همکاري "خیانت" وباله.
د ایران د خراسان رضوي ولایت د تایباد ولسوال حسین جمشیدي وايي، چې د روان لمریز کال له پیل څخه تر چنګاښ میاشتې پورې شاوخوا ۷۵۰ زره ناقانونه افغان کډوال د دوغارون له لارې بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي. د هغه په وینا، له دې ډلې ۸۰ سلنه کډوال په خپله خوښه تللي دي.
پاکستاني رسنیو د راولپېنډۍ پولیسو د مشر په حواله راپور ورکړی چې په دغه ښار کې به د ناقانونه افغان کډوالو د نیولو عملیات چټک شي. ډان ورځپاڼې لیکلي، پولیس هغه افغان کډوال هم نیسي او افغانستان ته یې استوي چې د وېزو نېټه یې ختمه شوې ده.
د امریکا د کډوالۍ او ګمرکاتو ادارې خپلو افسرانو ته امر کړي چې دڅارنې «جي پي ایس» بندونه په پراخه توګه وکاروي، ترڅوشاوخوا ۱۸۰ زره کډوال د ۲۴ ساعته څارنې لاندې راشي.
د تهران د ودانیزو چارو کارګرانو ټولنه وايي، چې د افغان کارګرو د ایستلو له کبله ودانیز صنعت د سخت کاري کمښت سره مخ دی. دغه ټولنې خبرداری ورکړی، چې په ایراني کارګرو د دغه تشې ډکول به زيات وخت او لګښت وغواړي.
تاجکستان حکومت د جولای مياشتي په پیل کې مېشتو افغان کډوالو او پناه غوښتونکو ته خبر ورکړی و، چې په ۱۵ ورځو کې له دغه هېواده ووځي که نه په زور به وایستل شي. حکومت تر دغه خبرتیا وروسته د افغانانو نیول پيل کړي او دا په دغه هېواد کې د افغان کډوالو د ایستلو تر ټولو لویه څپه ګڼل کيږي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې مشر فیلیپو ګرانډي، وایي چې ډېری افغان کډوال پرته له هر ډول امکاناتو، یوازې له خپلو جامو سره هېواد ته ستنیږي، او دا وضعیت د بېړنیو بشري مرستو اړتیا نوره هم زیاتوي. نوموړي خبرداری ورکړی چې د کډوالو دا پراخه راستنیدنه ښایي ټوله سیمه بې ثباته کړي
د متحده عربي اماراتو بهرنیو چارو وزارت ویلي چې له ۲۰۲۱م کال راهیسې یې تر ۱۷،۶۰۰ زیات افغان کډوال منلي او د هغوی د اړتیاوو پوره کولو لپاره یې نږدې ۱.۳۵ میلیارده درهمه (۳۶۷.۶ میلیونه ډالر) لګولي دي.
مروه څلور شپې او ورځې د خلکو نوملړونه تنظیم کړل، ترجمه یې کوله، نظافت یې کاوه او خلک یې بدرګه کول. هغې هڅه وکړه چې خپله لور او زوی هوايي ډګر ته دننه کړي، خو سره له دې چې ماشومانیې د طالبانو له ډزو تېر شول او د هوايي ډګر تر دروازو راورسېدل، له سختې نظامي پلټنې تېر نه شول.
په پاکستان کې مېشتو افغان کډوالو د امریکا له ولسمشر څخه غوښتي، چې د دوی د پي یو او پي دوه کډوالۍ دوسيو د څېړنې بهیر بيا پيل کړي. دوی لیکلي، د ډونالډ ټرمپ له خوا د دغو دوسیو د ځند له امر وروسته له میاشتو راهيسې په بې باورۍ، اندېښنه او ناڅرګند وضعیت کې ژوند کوي.
د کډوالو ستونزو ته د طالبانو د رسېدنې کمېټې غړی احمدالله وثیق وايي، چې په تېره یوه میاشت کې یې د کډوالو د ستونزو د حل په موخه ۲ میلیارده افغانۍ وېشلې دي. نوموړي له مرستندویه بنسټونو او سوداګرو د لا زیاتې همکارۍ غوښتنه کړې.
د ولسمشر ډونالډ ټرمپ ادارې د هغو کسانو پر وړاندې ټولې لارې بندې کړې دي، چې له امریکايي پوځ سره یې کار کړی و او غوښتل یې د خونديتوب لپاره دغه هېواد ته لاړ شي. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه کارکوونکي ویلي، چې دا مهال د دې پروسې اصلي خنډ طالبان نه، بلکې د ټرمپ اداره ده.
وروسته له هغه چې د امریکا یوې فدرالي محکمې د کډوالو د قانوني خوندیتوب د غځولو پرېکړه لغوه کړه، زرګونه افغانان له امریکا څخه د شړلو له ګواښ سره مخ دي. یادې محکمې د ټرمپ ادارې لهخوا د قانوني خوندیتوب د پای ته رسولو پرېکړه عملي کړې او دا پرېکړه یې ونه ځنډوله.
د امریکا د کورني امنیت وزارت اعلان کړی، چې د افغانستان لپاره د «لنډمهالي خوندیتوب» (ټي پي اېس) پروګرام قانوني موده د ۲۰۲۵کال د جولای په ۲۲مه پای ته رسېدلې ده. له دې نېټې وروسته هغه افغان وګړي چې د یاد پروګرام له شرایطو برخمن وو، نور دا امتیاز نه لري.
د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت چارواکو په افغانستان کې د کډوالۍ د نړۍوال سازمان له مشرې سره په لیدنه کې د همکارۍ غوښتنه کړې ده. د طالبانو په وینا، د کډوالۍ نړۍوال سازمان ژمنه کړې چې کډوالو ته به مسلکي دندې او وړې سوداګریزې زمینې برابرې کړي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو چارو عالي کمېشنر فیلیپو ګرانډي په تهران کې د ایران له بهرنیو چارو وزیر سره په کتنه کې د افغان کډوالو په تړاو خبرې کړې دي. هغه له ایران نه غوښتي، چې د افغان کډوالو د اېستنې په بهیر کې بشري حقونه او انساني کرامت په پام کې ونیسي.
د طالبانو د پېښو پر وړاندې د مبارزې د چمتووالي اداره وايي، له ایران څخه په جبري توګه راستنو کړای شویو کورنیو لپاره یې د هرات د اسلام کلا په پوله کې د پنډغالي جوړولو لپاره د خېمو درولو بهیر پیل کړی.
د ایران د تایباد د ولسوال مرستیال مهدي رجبي وايي، هره ورځ له ۱۰۰۰ څخه ډېرې ایرانۍ او بهرنۍ لارۍ د ایران او افغانستان ترمنځ د اسلامکلا او دوغارون له بندرونو تګ راتګ کوي، چې له دې شمېر څخه شاوخوا ۲۰۰ ایرانۍ لارۍ د ناقانونه افغان کډوالو توکي له بېلابېلو ولایتونو دوغارون ته لېږدوي.