د افغان کډوالو اېستل

د پاکستانۍ ورځپاڼې «ده نیوز The News» د راپور له مخې، پاکستان پرېکړه کړې چې په دغه هېواد کې د ملګرو ملتونو او د دوی له حکومت سره ثبت ۲.۱ مېلیونه افغان کډوال په بېلابېلو پړاوونو کې بېرته خپل هېواد ته ولېږي.

په کراچۍ کې د طالبانو قونسل عبدالجبار تخاري وایي، چې تېره ورځ جمعه یې د سند له زندانونو شاوخوا ۱۲ تنه افغانان خوشې کړي او د سپین بولدک له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.

په پاکستان کې د افغان کډوالو پر وړاندې د ځپونکي سیاست په دوام، د دغه هېواد پولیسو په اسلام‌اباد او راولپېنډۍ ښارونو کې یو شمېر افغان کډوال نیولي او د «حاجي کمپ» په نوم د کډوالو پنډغالي ته یې لېږدولي دي.

د پاکستان کورنیو چارو وزارت له اسناد لرونکو افغان کډوالو غوښتنه کړې چې د مارچ مياشتې تر وروستۍ نېټې له دغه هېواده ووځي. د وزارت په اعلامیه کې افغان کډوالو ته خبرداری ورکړی شوی، چې د راتلونکې میاشتې له لومړۍ به د کډوالو د ایستلو لړۍ پیل شي.

په پاکستان کې د کډوالو اداره «JAC» وایي، چې د چهارشنبې په ورځ په اسلام اباد کې شاوخوا ۱۹۰ تنه افغان کډوال چې قانوني اسناد یې هم لرل؛ نیول شوي دي. دغه اداره وایي، دغه نیول شوي کډوال په ناقانونه توګه د اسلام اباد په حاجي کمپ کې ساتل کېږي.

‏د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزیر مولوي عبدالکبیر وایي، چې د جون تر پایه له پاکستانه د ټولو افغان کډوالو اېستل ستونزمن دي؛ ځکه هغوی نشي کولی خپل ټول ژوند او شتمنۍ په دومره لنډه موده کې راټولې کړي.

د تهران والي رسنيو ته ویلي، چې د روان کال له پيل څخه تر اوسه يې په دغه ولایت کې ۲۵۰ زره هغه کډوال نيولي، چې د اوسېدو اسناد یې نه درلودل. محمد صادق معتمدیان ایراني شرکتونو او کمپينو ته هم جدي خبرداری ورکړی، چې ناقانونه کډوالو ته کارونه ور نه کړي.

د کډوالۍ نړۍوال سازمان یا ای‌اواېم د یوه نوي راپور په خپرېدو سره ویلي، چې په تېرو دوو اونیو کې ۱۱ زره او ۶۷۰ افغان کډوال له پاکستان څخه افغانستان ته ستانه شوي دي.

د ترکیې ساحلي ساتونکو د ۱۷ ماشومانو په ګډون هغه ۳۶ افغان کډوال نیولي دي، چې غوښتل یې په ناقانونه ټوګه اروپا ته ولاړ شي.

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت خبر ورکړی، چې د پاکستان له زندانونو خوشې شوي ۴۷ تنه افغان کډوال بېرته افغانستان ته ستانه کړل شوي. دغه وزارت ویلي، خوشې شوي کسان د سپین بولدک له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.

نبېلا (مستعار نوم) یوه لس کلنه افغان نجلۍ ده، چې له خپلې کورنۍ سره په اسلام‌ اباد کې اوسېږي؛ د ژوند کړۍ یې اوس یوازې د کور یوې کوچنۍ خونې او د کور تر مخې کوڅې پورې را تنګه شوې ده.

ډان ورځپاڼې راپور ورکړی، چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ له امریکا څخه په درېیو هېوادونو کې د افغان کډوالو د اوسېدو په اړه د خپلې تګلارې په اړه وضاحت غوښتی او له نړۍوالې ټولنې یې غوښتي، چې په افغانستان کې د امریکايي وسلو د پاتې کېدو مسله هواره کړي.

په جرمني کې د ټولنیزو رسنیو یو شمېر کاروونکو له اسلام اباد څخه د افغان کډوالو وروستي چارټر الوتکې ته سخت غبروګونه ښکاره کړي او دا چاره یې د جرمني د ناامنه کولو په مانا یاده کړې.

پاکستان او افغانستان ترمنځ اړیکې په چټکۍ سره خرابې شوې دي، په ځانګړې توګه په داسې وخت کې چې کابل د اسلام اباد د اوږدې مودې مخالف هند سره اړیکې پیاوړې کوي. پاکستان د افغان کډوالو په اړه سخت سیاست اختیار کړی، ترڅو له خپلې خاوره د شاوخوا څلور میلیونه افغانانو بیرته ستنیدل عملي کړي.

د بې‌ځایه شویو نړۍوال سازمان په پاکستان کې د افغان ښځو د حقونو فعالې او خبریالې فهیمه زاهد دروازي پر نیول کېدو اندېښنه څرګنده کړه. دغه سازمان دارنګه د پاکستان له حکومته غوښتي، هغه کسان دې نه شړي، چې افغانستان ته تر ستنېدو وروسته یې ژوند له ګواښ سره مخ کېږي.

په امریکا کې د یوه مېشت افغان استخباراتي افسر د لنډمهالي استوګنې (پرول) اسناد لغوه شوي او له دلیل پرته نیول شوی دی. یاد افسر په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو همکار و.

د ایران د سمنان ولایت د امنیتي او انتظامي چارو مدیر محمود قدرتي اعلان کړی، چې د روان کال له پیل راهیسې تر اوسه «۱۴زره» افغان کډوال نیول شوي او له دغه ولایت څخه اېستل شوي دي.

د ایران د اسلامي جمهوریت د کورنیو چارو وزارت سلاکار او د بهرنیو وګړو او کډوالو چارو مرکز مشر نادر یاراحمدي ویلي، چې د افغان کډوالو د ثبت سند یوازې د روان کال تر پایه پورې اعتبار لري او نور به تمدید نه ‌شي.