پېښور او د پاکستان نورو سیمو کې د افغانانو د نیولو عملیات چټک شول
د خیبر پښتونخوا ایالت په مرکز پېښور ښار کې پاکستاني پولیسو د افغان کډوالو د نیولو عملیات چټک کړي او کور په کور یې لټون کوي.
د پاکستانی رسنیو د رپوټونو له مخې، دغه عملیات د پېښور د پولیسو د مشر قاسم علي خان په لارښوونه پیل شوي او نن د دې ولسوالۍ په فقیر اباد او شاوخوا سیمو کې د افغانانو لټون جاري و.
په دغو عملیاتو کې، چې مشري یې د فقیراباد او پهاړي پوره سیمو د پولیسو مشران عمر اپریدی او جاوېد مروت کوي، پوځ او پولیسو دواړو برخه اخستې ده.
د رپوټ له مخې، په دغو عملیاتو کې د پولیسو مختلفو ډلو او ښځینه پولیسو هم ونډه اخستې او په سیمه کې د افغانانو استوګنځایونه په نښه کوي.
د پېښور د پولیسو د ادعا له مخې، په عملیاتو کې غیر قانوني افغان کډوال، کرایه ور کوونکي او نور کسان نیول شوي او وسله یې هم ترې نیولې ده.
د پېښور پولیسو ددغو عملیاتو هدف په دې ولسوالۍ کې د امنیتي وضعیت سمول ښودلي، خو عام خلک وايي، چې دغه اقدام د افغان کډوالو د اېستلو په لړ کې شوی.
پاکستان د افغان کډوالو لپاره د خیبر پښتونخوا ایالت په ناصرباغ او د خیبر ولسوالۍ په لنډي کوتل کې لنډمهالی کمپونه جوړ کړي دي، خو دغو کمپونو ته تر اوسه پورې افغانان نه دي لیږدول شوي.
پاکستان د مارچ ۳۱ مه نېټه د افغان کډوالو د داوطلبانه وتلو لپاره د ضرب الاجل په توګه ټاکلې وه، خو وروسته د اختر له امله دا نېټه د اپرېل تر لسمې وځنډېده، خو له ځنډ سره سره، د پاکستان په بېلابېلو سیمو کې افغانان نیول کیږي.
جبری ستنول پیل شوي
د پاکستان د کورنیو چارو وزارت سرچینو ویلي چې چارواکو په ټول پاکستان کې د غیرقانوني افغان اتباعو د شړلو عملیات له اختر وروسته بېرته پیل کړي، چې مخکې د اختر د رخصتیو له امله ځنډول شوي وو.
د جیوز نیوز د رپوټ له مخې، دا مهال په پاکستان کې ۲،۱ میلیونه ثبت او ناثبت شوي افغان کډوال مېشت دي.
د پاکستان د سرحدونو او ایالتونو د چارو وزارت (سفران) سرچینې وايي چې ۱،۴ میلیونه افغانان په رسمي ډول ثبت شوي، په داسې حال کې چې ۸۰۰ زره افغانانو ته د افغان تابعیت کارت (ACC) ورکړل شوی، خو د اوسني حکومت له خوا یې استوګنه غیرقانوني بلل شوې.
د پاکستان حکومت ادعا کوي چې د افغان کډوالو ټول شمېر درې میلیونه ته رسېږي او د غیرقانوني وګړو د شړلو د پلان له مخې به دوی سږ کال ټول بېرته واستول شي.
د پاکستان حکومت د غیر قانوني افغان کډوالو د موقتي استوګنې لپاره ۵۴ کمپونه جوړ کړي دي، چې ۴۳ کمپونه په خیبر پښتونخوا، لس کمپونه په پنجاب او یو کمپ په بلوچستان کې دي.
پاکستاني چارواکي وايي، په دې کمپونو کې د کډوالو لپاره خواړه، استوګنځي، ابتدايي زدهکړې او روغتیایي خدمات برابر شوي، خو د بشري حقونو سازمانونو د دې کمپونو د وضعیت په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده.
د نړیوالو سازمانونو اندېښنې
ملګري ملتونه او د بشري حقونو سازمانونه په جبري توګه د افغان کډوالو د ستنولو پر ضد دي.
د بښنې نړیوال سازمان ویلي، « ډېری افغان کډوال چې پاکستان کې دي، که افغانستان ته واستول شي، له جدي خطر سره به مخ شي». دغه سازمان جبري ستنول د بشري حقونو سرغړونه ګڼلې او د پاکستان له حکومت نه یې ددې لړۍ ددرولو غوښتنه کړې ده.
د ملګرو ملتونو د کډوالو اداره ټینګار کوي چې کډوال باید په رضاکارانه او باعزته ډول بېرته ولېږل شي، څو د دوی اوږدمهاله ثبات ته زیان ونه رسېږي.
ددې ادارې یوه مسوول قیصر خان افریدي جیو نیوز ته ویلي چې ډېر اې سي سي لرونکي افغانان په پاکستان کې کاروبارونه لري او د دوی ماشومان په ځايي ښوونځیو کې زده کړې کوي، خو په افغانستان کې د نجونو پر زده کړو بندیز دی.
د طالبانو اداره د افغان کډوالو د تدریجي او باعزته ستنولو غوښتنه کوي.