په پاکستان کې مېشت افغان سندرغاړي او موسیقي غږوونکي افغانستان ته له ستنېدو وېره لري
ندیم بخش د افغانستان د کلاسیکې موسیقۍ یو سندرغاړی دی، چې د پاکستان پولیسو ته یې د خپل ځان او کورنۍ د خوندیتوب لپاره ۵۰ زره پاکستانۍ کلدارې رشوت ورکړی، تر څو یې بېرته افغانستان ته ستون نه کړي.
پاکستانۍ رسنۍ ده نیوز راپور ورکړی، چې هغه د راولپنډۍ پولیسو ته هغه مهال یادې پیسې د رشوت په توګه ورکړې، چې د نوموړي پر کور یې چاپه ووهله.
ندیم چې اوس مهال له خپلې کورنۍ سره پېښور ته کډه شوی هلته په یوه کوچني کور کې چې دوه خونې لري اوسېږي.
هغه وویل: «نه پوهېږم چې دلته به تر کومې پورې خوندي پاتې شو. دا هم نه ده معلومه چې افغانستان ته به مو وشړي او که بل ښار ته به ځان اوباسم.»
د موسیقۍ او افغان کډوالو پر ضد فشارونه
سندرغاړی ندیم بخش د هغو زرګونو افغان کډوالو له ډلې څخه دی، چې د پاکستان له لوري د بې اسنادو افغانانو د ایستل کیدو له اعلان وروسته یا په پټو ځایونو کې ژوند کوي او یا هم د پاکستان پرېښودو ته مجبوره شوي دي.
د پاکستان حکومت د مارچ په ۷مه پرېکړه وکړه، چې ټول ناقانونه افغان کډوال باید د هماغې میاشتې تر پایه خپل هېواد ته ستانه شي، خو لیدل کېږي چې په دغه موده کې اوس مهال بدلون راغلی دی.
د پاکستان امنیتي سرچینو رسنیو ته ویلي، د افغان کډوالو ایستل کیدو بهیر یې د ځینو تخنیکي ستونزو له امله د اپریل تر لسمې ځنډولی دی.
په افغانستان کې د طالبانو د بیا ځل واک ته رسیدو راهیسې پر موسیقۍ او سندرغاړو سخت بندیزونه لګیدلي دي.
د طالبانو حکومت موسیقي حرامه بللې، د موسیقۍ الې یې ماتې کړي، د موسیقي ښوونځي یې بند کړي او ان په بېلابېلو پېښو کې یې هنرمندان هم ځورولي دي.
له همدې کبله ډېری هغه افغان موسیقي غږوونکي او سندرغاړي پاکستان ته کډه شوي او نشي کولای چې د دغو بندیزونو له کبله بېرته خپل هېواد ته ستانه شي.
د پاکستان د کراچۍ ښار د بشري حقونو وکیله مونیزه کاکړ وايي، چې د ۲۰۲۵ کال له پیل راهیسې له ۱۰۰۰ ډېر افغانان نیول شوي او تر ۲۰ زره زیات په زور ایستل شوی دي.
هغې زیاته کړې: «پاکستان د افغان کډوالو قضیه د طالبانو پر ضد د فشار د وسیلې په توګه کاروي. کله چې د دواړو هېوادونو اړیکې ښې وي، پاکستان افغان کډوالو ته اسانتیاوې برابروي، خو کله چې سیاسي کړکېچ زیات شي، هغوی د لوبې د مهرې په توګه قرباني کېږي.»
په افغانستان کې د موسیقۍ د هنر نابودي
د ۵۲ کلن ندیم بخش لپاره افغانستان ته ستنیدل د نسلونو موسیقي دود ته د پای ټکی کېښودل دي.
نوموړی د هندستانۍ کلاسیکې موسیقۍ د «پټیاله ګهرانه» مکتب پیرو دی چې د ده نیکه علي بخش خان په ۱۹مې پېړۍ کې بنسټ ورته ایښی و.
د ندیم په خبره: «موسیقي زموږ د وینو برخه ده». په ۲۰۲۲ کال کې طالبانو د ده پر کور چاپه ووهله، د سازونو الې یې ور ماتې کړې او د ده په ګډون یې د هغه زامن زندانیان کړل. نوموړی وایي: «له سپکاوي ډک چلند یې راسره وکړ، موږ ته یې وویل چې موسیقي باید پرېږدو او د سبزیو خرڅولو روزګار باید شروع کړو.»
ندیم او کورنۍ یې له افغانستان څخه د تېښتې وروسته د ویزې د نشتوالي له کبله په پاکستان کې ناقانونه پاتې شول.
د ده ۲۴ کلن زوی نازیم بخش چې طبله غږوي له اقتصادي ستونزو څخه سر ټکوي. هغه وویل: «موږ د کور کرایه او د خوړو پیسې نه لرو، نو څنګه به ویزې واخلو؟»
افغانستان ته د ستنېدو وېره
د ۲۶ کلن محمد یاسر حویده لپاره افغانستان ته ستنېدل د مرګ معنا لري.
حویده چې یو وخت د موسیقۍ ښوونکی و، په ۲۰۲۲ کال کې د موسیقۍ د یوه بنډار له کبله د طالبانو له لوري ونیول شو او هغه پرېکړه وکړه چې نور یې په خپل هېواد کې ژوند ستونزمن شوی. له همدې امله نوموړی پاکستان ته کډوال شوی دی.
د ده په وینا: «که افغانستان ته لاړ شم ښايي ووژل شم. طالبان له ما کرکه لري، ځکه زه هزاره یم، شیعه یم او موسیقي هم کوم. دوی زموږ هنر حرام بولي.»
خو طالبانو څو څو ځله ویلي چې هزاره ګان باید له طالبانو ونه ډار شي او هغوی په افغانستان کې د نورو وګړو په څېر د ژوند ځانګړي حقونه لري.
طالبانو موسیقۍ غږوونکو ته دا هم په ډاګه ویلي، چې د دغه هنر پالل په اسلامي شریعت کې حرام کار دی او باید د نورو کارونو په موندلو سره له دې کسبه لاس واخلي.
