اپرېل فول؛ د درواغو او شوخۍ ورځ

نن د اپرېل لومړۍ نېټه ده، په دې ورځ به په ټولې نړۍ کې بې شمېره درواغ ویل شوي وي. ځینو به د خپلې کورنۍ غړي غولولي وي او ټوکې به یې پرې جوړې کړې وي؛ ځکه نن د درواغو او شوخۍ "اپرېل فول" ورځ ده.

د اپرېل د میاشتې لومړۍ نېټه د "اپرېل فول" په نوم یادېږي، چې خلک پکې یو بل ته درواغ وایي، ټوکې جوړوي او د خندا او شوخۍ لپاره خپل ملګري، کورنۍ او عزیزان په بېلابېلو بڼو غولوي.

دا دود په ډېرو هېوادونو کې مروج دی، که څه هم په اړه یې بېلابېل روایتونه موجود دي خو روایتونه خودجوشه او په فلکلوریکه بڼه ایجاد شوي دي.

شالید:

د اپرېل فول اصل مبهم دی، خو ځینې فلکلورپوهان یې د ۱۵۸۲ کال د فرانسې د کالیز بدلون ته منسوبوي.

روایت دی، کله چې پاپ گریګوري دیارلسم د جولیني کالیز "تقویم" پر ځای ګریګوریایي تقویم رامنځته کړ؛ نو د نوي کال لومړۍ ورځ د جنورۍ لومړۍ نېټه وټاکل شوه.

خو ډېرو خلک د اپرېل لومړۍ ته د نوي کال په سترګه کتل او دا ورځ به یې نمانځله، چې نورو خلکو به پرې خندل او ټوکې به یې ورسره کولې.
د اپرېل فول دودونه:

اپرېل فول د نړۍ په مختلفو هېوادونو کې د بېلابېلو دودونو سره یادېږي.
په انګلستان او امریکا کې خلک هڅه کوي، چې یو بل ته درواغ ووایي او د ورځې تر نیمايي وروسته د خپلو درواغو او ټوکو په اړه ورته ووايي.
په فرانسې او ایټالیا کې خلک د "اپرېل کب" (Poisson d’Avril) په نوم کوچني کاغذي ماهیان د نورو خلکو پر شا نښلوي.
په افغانستان، ایران، هند او ځینو اسیایي هېوادونو کې دا دود دومره عام نه دی، خو ځینې کسان بیا هم د ملګرو ترمنځ دا ټوکې کوي.
اخلاقي او ټولنیزې اغېزې:

که څه هم د اپرېل فول هدف خندا او تفریح وي، خو دا ورځ کله - کله ستونزې هم رامنځته کوي. ځینې درواغ خلک غولوي او حتا خطرناکې پایلې هم لري، لکه جعلي خبرونه، بې‌ځایه اندېښنې یا حتا د اضطراري خدماتو کارول.

د جمهوریت په وروستیو کلونو کې د اپرېل فول دود نمانځه او وخت نا وخت به یې ټوکې جوړولې؛ خو اکثره وخت به یادو درواغو لویې ستونزې ایجادولې او لامل یې هم له یاد دود سره په ذهني ډول د خلکو نابرابري وه.

د طالبانو د واکمنۍ پر مهال بیا دا ورځ بیخي له خلکو هېره ده، یوازې په ټولنیزو شبکو کې یو شمېر لوستي ځوانان د یادې ورځې یادونه کوي.

ځینې انتقاد کوونکي دا ورځ د اخلاقي ارزښتونو خلاف بولي، خو پلویان یې استدلال کوي چې که په اعتدال سره وکارول شي، نو بې‌ضرره خندا رامنځته کوي.