د طالبانو ضد جبهې؛دا جبهې هیله لري چې افغانستان د ډېموکراسۍ پر لور وګرځي

په ۲۰۲۱ کال کې د جمهوری دولت د وروستي ولسمشر محمد اشرف غني د حکومت له ړنګېدو سره سم د طالبانو پر ضد پوځي جبهو په فعالیت پیل وکړ.

د افغانستان د پخواني قومندان احمدشاه مسعود د زوی احمد مسعود انځور د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۵مه خپور شو، چې ښيي نوموړی د کابل له هوايي ډګره په یوه الوتکه کې له هغه ځایه پنجشیر ته د جګړې لپاره روان دی.

نوموړي د کابل له سقوط وروسته تر څه مودې په پنجشیر کې د طالبانو پر ضد جګړه وکړه، خو هغه ونه توانيد چې د افغانستان په یوازیني ولایت کې چې د طالبانو په لاس کې نه و، مقاومت وکړي.

د جګړې په پای کې پنجشیر هم د طالبانو لاس ته ولوېد او احمد مسعود او ملګري یې تاجکستان ته وتښتېدل او هلته یې د طالبانو پر ضد هدفې جګړې ته دوام ورکړ.

دویمه جبهه چې د طالبانو پر ضد یې وسله واله مبارزه اعلان کړه د افغانستان د پوځ د پخواني لوی درستیز جنرال یاسین ضیاء په مشرۍ د آزادۍ جبهه وه.

دغه جبهه د ۲۰۲۲ کال د فبرورۍ په ۲۸ مه د طالبانو له لوري د افغانستان له سقوط لږ وروسته جوړه شوه او له هغه وخت راهیسې په افغانستان کې دننه وسله وال فعالیتونه کوي.

دې جبهې تر اوسه نه دي ویلي چې د دوی د قوماندې مرکز چیرته دی، خو د دې جبهې چریکي ځواکونو په افغانستان کې ډیر عملیات کړي دي.

د طالبانود دې مخالفې جبهې اصلي موخه د طالبانو پر ضد جګړه او وسله واله مبارزه ده.

د دواړو جبهو مشران په دې باور دي، چې طالبان یوازې د زور خبرې کوي.

په هغو خبرو کې چې موږ د دواړو جبهو له مشرانو سره درلودې، دواړه د طالبانو پر ضد په وسله واله مبارزه په لږ توپير ټينګ باور لري.

د احمد مسعود په مشرۍ د ملي مقاومت جبهه فکر کوي، چې په ورته وخت کې باید د جګړې په ډګر او هم په سیاسي ډګر کې د طالبانو پر وړاندې ودرېږي، ځکه دوی په دې باور دي چې کله دوی په میدان کې نظامي ځواک ولري، طالبان به خبرو ته چمتو شي او د خبرو او سولې له لارې به یوه دوامداره حل لاره ومومي.

خو د ازادۍ جبهې نظر دا دی چې طالبان داسې حرکت نه دی چې له نورو سره سوله وکړي.

دا اوسنی یو ایډیالوژیکي جریان دی او دوی نه غواړي له ځان پرته له نورو سره کار وکړي.

تر اوسه کومې جبهې اعلان نه دی کړی چې له طالبانو سره یې رسمي تماسونه نیولي دي، خو په دې وروستیو کې د ملي مقاومت جبهې یوه جګپوړي غړي فضل احمد معنوي له افغانستان انټرنشنل سره په خبرو کې تایید کړه، چې د مقاومت جبهه په طالبانو کې دننه له حقاني ډلې سره غیر رسمي او غیر مستقیم تماس لري.

تر اوسه معلومه نه ده چې دا تماس په کومه سطحه دی او موخه یې څه ده.

د هغو خبرو پر بنسټ چې په تېرو دریو کلونو کې د مقاومت او د ازادۍ جبهې له مشرانو سره د نظام د ماهیت په اړه تر سره شوې، دواړې جبهې په افغانستان کې د حکومتدارۍ تقریباً یو شان داستان لري، یانې په افغانستان کې باید دیموکراتیک نظام رامنځ ته شي او واک د خلکو ترمنځ په مساوي ډول وویشل شي.

دواړې جبهې د افغانستان لپاره د حکومتدارۍ غیر متمرکز نظام ته ترجیح ورکوي.

په دغو جبهاتو کې هیڅ یو په افغانستان کې د بېلتون غوښتونکو داستان نه لري. دواړه جبهې وايي چې د ټول افغانستان لپاره مبارزه کوي. خو اساسي پوښتنه دا ده چې د دغو جبهو سياسي او پوځي نفوذ په فارسي ژبو سيمو او يا د افغانستان په شمالي سيمو کې دى.

د افغانستان کارپوهان په دې باور دي، چې دغه جبهې په يوازې ځان د افغانستان په سوېل او سوېل ختيزو سيمو کې، چې پښتانه پکې اوسېږي، نه شي نيولاى او نه به نفوذ وکړي.

دا یوه لویه ننګونه ده چې د طالبانو ضد جبهې په لاره کې د دوی د مبارزې د مشروعیت لپاره رامنځته شوې ده.

همدا لامل دی چې د افغانستان یو شمېر پښتانه د دې جبهې پر مبارزې شکمن دي.

د طالبانو ضد جبهې په ښکاره توګه د خپل فعالیت په دریو کلونو کې ونشو کړای چې د دوی په څنګ کې یو پیاوړی بهرنی ملاتړی ولري چې د طالبانو په وړاندې د دوی د جګړې ملاتړ وکړي.

د دې جبهې مشران وايي، چې په دې درېو کلونو کې د طالبانو پر وړاندې د مبارزې د پراخېدو پر وړاندې یو لامل د اسانتیاوو او د بهرني ملاتړ نشتوالی دی.

دواړو جبهو په وار وار له غربي هېوادونو په ځانګړې توګه له امریکا د طالبانو پر ضد په جګړه کې د مرستې غوښتنه کړې ده.

د بایډن ادارې هر ځل دې غوښتنې ته له ځواب ویلو ډډه وکړه. د جوبایډن په دوره کې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په وار وار اعلان کړی، چې د طالبانو پر وړاندې د هر ډول وسله والې مبارزې ملاتړ نه کوي خو اوس چې د ټرمپ اداره په واک کې ده، تراوسه یې د طالبانو مخالفت ته کوم څرګند ځواب نه دی ورکړی.

دغه جبهې فکر کوي چې که واشنګټن د دوی ملاتړ وکړي، دوی کولای شي د طالبانو پر وړاندې لا اغېزناکه مبارزه وکړي.

حکومت چې اوس د خپل کار په لومړیو ورځو کې دی، لا هم د افغانستان په اړه خپله تګلاره نه ده اعلان کړې.

ټول انتظار باسي چې د ټرمپ اداره به د طالبانو تر واکمنۍ لاندې له افغانستان سره څه وکړي.