معترضو مېرمنو د طالبانو له لوري د یلدا او دې ته ورته په نورو افغاني دودونو محدودیت غندلی
افغانو مېرمنو د یلدا اوږده شپه د د دودیزو روایاتو له مخې په سندرو او شعرونو ولمانځله او ددې شپې لامنځل یې د طالبانو په وړاندې د یووالي او درېدو سمبول یاد کړل.
په افغانستان، مرکزي اسیا، عراق او ايران کې ځيني خلک یلدا د کال تر ټولو اوږده شپه بولي. دوی د ډسمبر میاشتې په ۲۱مه شپه سینګار کوي، خپلې کلتوري جامې اغوندې، ناڅي، سندرې وایي او له موسیقۍ خوند اخلي.
په کابل او اسلام اباد کې « د ازادۍ د ښځو غورځنګ» غړو د جمعې په شپه د یلدا د شپې په مناسبت پرېکړه لیکونه صادر کړل او د افغانستان له خلکو یې وغوښتل چې د طالبانو په وړاندې مقاومت وکړي او د یلدا شپه په شعرونو او کیسو ویلو ولمانځي.
د دغه غورځنګ غړو، چې محلي جامې اغوستې وې ټینګار وکړ: «د یلدا شپه زموږ د هویت برخه ده. موږ به هېڅکله چاته دا اجازه ورنه کړو، چې دا هویت له موږ څخه لیرې کړي.»
د نوروز او یلدا شپې په څېر د دودیزو مراسمو ترسره کول او درناوی او د اور وژنې په څېر پروګرامونه، د طالبانو د عامه نظم قانون له مخې منع دي.
د یلدا یا څيلې شپه د اریایانو یو پخوانی کلتوري جشن دی چې د مني د وروستۍ شپې او د ژمي د پیل په توګه په افغانستان، ایران، تاجکستان، ازبکستان او ځینو نورو هېوادونو کې نمانځل کېږي.
د یلدا شپه، هغه لرغونى دود دی چې کورنۍ پر يوه تغر راټولوي څو د ژمي پیل او د کال تر ټولو اوږده شپه په ګډه د یووالي په فضا کې رڼه کړي.
پر دغې شپه ملګري او کورنۍ سره راټولېږي، ډیوې بلوي، په پاک لوښي کې اوبه، بېلابېل خواړه، د سره رنګ لرونکې مېوې لکه انار او هندوانې د مېز يا دسترخوان پر سر ږدي، شعرونه وايي او د حافظ په دیوان یا د فردوسي د شاهنامې له مخې فال ګوري.
