په پاکستان کې جنرالواکۍ ته ور پېښ چیلنجونه

پاکستان کې په تیرو ټول ټاکنو کې د جنرالانو د درغلۍ په وسیله جوړ شوی پارلمان د اکتوبر د میاشتې په درېیمه اونۍ کې په ډېره بیړه د هیواد په اساسي قانون کې یو شمیر تعدیلات راوستل (چې د شپږویشتم تعدیل په نوم یادیږی).

د پاکستان په تیرو ټولټاکنو کې د جنرالانو د درغلۍ په وسیله جوړ شوی پارلمان د اکتوبر د میاشتې په درېیمه اونۍ کې په ډېره بیړه د هیواد په اساسي قانون کې یو شمیر تعدیلات راوستل (چې د شپږویشتم تعدیل په نوم یادیږی).

په ظاهره د دغو تعدیلونو هدف د دولت په قضائیه قوه کې اصلاحات راوستل، د قاضیانو په ټاکلو کې د پارلمان او اجرائیه قوې نقش زیاتول او د سیاسي قضیو د حقوقي حل لپاره په ستره محکمه کې یوه بېله څانګه جوړول وو ، خو په حقیقت کې د دغو تش په نوم ریفورمونو ترپردې لاندې اصلي هدف د سترې محکمې د نوي قاضی القضات په توګه د دغه مقام مستحق قاضي منصور عليشاه د ترفیع مخه نیول او په عمومي توګه د سترې محکمې تضعیفول وو ، ځکه د پاکستان د اردو لوی درستیز جنرال عاصم منیر او صدراعظم شهباز شریف ویره لرله چې د سترې محکمې قاضي منصور عليشاه د حکومت د ستر مخالف سیاسي رهبر عمران خان حامي دی او که هغه د سترې محکمې د قاضي القضات مقام ته ورسیږي نو د روان کال دفبرورۍ په میاشت کې ترسره شویو ټولټاکنو کې د درغلۍ د اتهام دوسیه به راوسپړي او د فبرورۍ ټول ټاکنې به لغو اعلان کړي.

د پوځ او ملکي حکومت وېره

د دې کار نتیجه به نوې ټولټاکنې وي چې په هغو کې د عمران خان د ګوند تحریک انصاف بریالیتوب حتمي ښکاري او که عمران خان بیا د صدارت عظمی څوکۍ ته ورسیږی نو د هغه وړومبی کار به د لوی درستیز له منصب نه د عاصم منیر لرې کول وي نو ځکه په اساسي قانون کې په بیړنۍ توګه او د یو شمېرغیر مشروع ګامونو اوچتولو له لارې تعدیل راوستلی شو او له هغه سمدستي پس د شهباز شریف حکومت (کوم چې تش د جنرالواکۍ په مخ ملکي ماسک دی) د لوی درستیز په توګه د جنرال عاصم منیر د ماموریت موده له دریو کلونو نه پنځو کلونو ته وغځوله.

په زاړه حساب به د منیر ماموریت د ۲۰۲۵ کال د نومبر په میاشت کې پاې ته رسېده، اوس هغه تر ۲۰۲۷ کال پورې تمدید شوه او که د شهباز شریف حکومت دوام وکړي نو هغه په ۲۰۲۷ کې د جنرال عاصم منیر د لوی درستیز ماموریت پنځه کاله نور هم غځولی شي.د دې لپاره چې د اردو د لوی درستیز عاصم منیر د ماموریت د مودې تمدید یوه شخصي معامله ونه برېښي، نو حکومت د هوايي او سمندري ځواکونود لوی درستیزانو د ماموریت موده هم له دریو کلونو نه پنځو کلونو ته وغځوله، چې دا کاریوه عمومي پالیسي ښکاره شي.

په پاکستان کې په دولتي چارو کې د جنرالانو غیر قانوني لاسوهنه څه نوې خبره نه ده خو پخوا به دغه کار لږ څه تر پردې لاندې کېده، خو اوس جنرالواکي په ډاګه میدان ته راوتلې ده. جنرال عاصم منیر چې کله د خپل ماموریت له راتلونکي نه بې غمه شو او له پارلمان نه وروسته یې قضا هم ترلاس لاندې راوسته نو هغه د دولتي نظام په داخلي، خارجي او اقتصادي چارو کې خپل فعالیت لا پسې ګړندی کړ او ورسره یې د حکومت پر مخالفو عناصرو لګیدلي بندیزونه زیات کړل، چې په هغو کې د عمران خان ګوند او بلوڅ او پښتانه ځوانان ګډون لري.

پراخ سانسور

عمران خان او د هغه ګوند فعلي حکومت په انتخاباتو کې د درغلۍ له امله غیر مشروع ګڼي او د حکومت د استعفا او د نويو ټولټاکنو ترسره کېدو غوښتنه کوي نو ځکه عمران خان او د هغه ګڼ شمیر ملګري بندیان دي او پښتانه او بلوڅ ځوانان هم د حکومت تر ضربې لاندې دي، خو عمران خان له زندان نه خپلو پلویانو ته بیا بیا د حکومت پرضد د پاڅونونو لارښوونې کوي.اوس تازه یې د خپل ګوند غړو، پلویانو او د پنجاب او پښتونخوا ولسونو ته غږ کړی دی چې ټول دې د نومبر میاشتې په څلورویشتمې نیټې په ګڼ شمیر کې د هیواد پلازمینې اسلام اباد ته راشي او د پارلمان، ریاست جمهوري، صدارت عظمی او سترې محکمې مخې ته ( چې سور زون بلل کیږي ) راټول شي، هلته دې پرلت وکړي او تر هغه دې پروتست کووونکي خپل پرلت ته دوام ورکړي څو عمران خان له زندان نه ازاد شوی نه وي؛ په اساسي قانون کې شپږویشتم تعدیل بیرته اخستل شوی نه وي او د هغوی په وینا اوسنی غیر مشروع پارلمان منحل شوی نه وي.

دا چې ټلویزیوني شبکې او مطبوعات ټول دپوځي استخباراتو له خوا تپل شوي اوتر سخت سانسور لاندې دي، نو د جنرالواکۍ مخالفین د خواله رسنیو له لارې خپل غږ خلکو ته رسوي.د عمران خان ګوند په پاکستاني سیاسي ګوندونو کې پر خواله رسنیو د فعالیت تر ټولو قوي سیسټم لري، چې دولتي رسنۍ یې د سیالۍ مخه نه ویني. د بلوڅانو ملتپاله سازمانونه، د پښتنو پي ټي ایم ، این ډي ایم او نور سازمانونه هم په خواله رسنیو کې موثر موجودیت لري، نو ځکه جنرالواکي پر خواله رسنیو د بندیز او کنټرول په لټه کې ده.

د روان کال په سر کې جنرالواکۍ له چین نه د خواله رسنیو د سانسور لپاره په دیرش میلیارده کلدارو د «اور دیوال» په نوم یو سیسټم وارد کړی دی، ورسره یې شپږ میاشتې وړاندې په ایکس (پخواني ټویټر) باندې بندیز ولګاوه، خو سمدستي په میلیونونو خلکو د وي پي اېن له لارې له اېکس څخه استفاده پیل کړه. اوس حکومت تصمیم نیولی چې پر وي پي اېن هم بندیز ولګوي. په تیرو څو اونیو کې یې وي پي اېن د څو څو ساعتونو لپاره بند کړ، چې په کوم ځای کې د اپوزیسیون د سازمانونو غونډه وي نو پوځي استخبارات هغلته انټرنیټ وتړي او حتا د تیلیفون زیګنالونه هم بند کړي، خو د ای ټي په صنعت کې کار کوونکي دغه بندیزونه په هیواد کې د ای ټي صنعت د ودې او انلاین تجارت لپاره ډیر زیانناک بولي او وايي،چې دغه پالیسي به په راتلونکي کې پاکستان د شمالي کوریا په څېر له نړۍ نه تجرید کړي.

دامهال په کورني سیاست کې جنرالواکي د نومبر پر ۲۴مه د عمران خان له خوا په اسلام اباد کې د ستر ولسي پرلت د مخنیوي لپاره تیاری نیسي او په بهرنیو چارو کې په امریکا کې د ډونالډ ټرمپ له ولسمشرۍ نه سخته ویره لري، ځکه یو خواعمران خان له ټرمپ سره شخصي پیژندګلوي لري، بل خوا د عمران خان پلویانو په امریکا کې په لکونو ډالرو د لابي شرکتونه د ځان په ګټه د فعالیت لپاره نیولي دي. په تېره څه موده کې د کانګرس غړو دوه ځله د امریکا د بهرنیو چارو وزارت نه غوښتنه کړې چې هغوی دې په سیاسي وجوهاتو د عمران خان دزنداني کیدو په تړاو د امریکا له اندېښنو نه پاکستاني واکداران خبر کړي.

د پاکستان پوځ لوی درستیز جنرال عاصم منیر څو ورځې وړاندې سعودي عربستان ته لاړ. هلته یې د سعودي عرب وليعهد شهزاده محمد بن سلمان سره د دې لپاره ولیدل چې هغه د امریکا جمهور رئیس ټرمپ ته د پاکستاني جنرالواکۍ سفارش وکړي.