پوتین ولې طالبانو ته نږدې کېدل غواړي؟

د کانورسیشن په نوم یوې اسټرلیايي رسنۍ په یو تحلیلي مقاله کې د روسي چارواکو له قوله لیکلي، چې دغه هیواد اوس په دې غور کوي چې طالبان د ترهګریزو سازمانونو له لیسته وباسي.

په داسې حال کې چې تر اوسه په دې اړه کومه وروستۍ پریکړه نه ده شوې، خو د طالبانو او روسیې د مخ په زیاتیدونکو دوستانه اړیکو یوه بله بیلګه دا ده چې روسیې په می میاشت کې د دغه هیواد په کازان ښار کې په جوړیدونکي نړیوال اقتصادي کنفرانس کې طالبانو ته د ګډون بلنه ورکړې ده.

کرملین له دې مخکې هم له طالبانو سره خبرې پیل کړې وې او روسیه یو له هغو څو هېوادونو وه، چې د طالبانو له خوا د افغانستان د واک د بیا ترلاسه کولو پر مهال یې کابل کې ډیپلوماټیک حضور درلود.

خو د افغانستان سیاسي او اقتصادي کړکېچ او د اوکراین د جګړې له امله پر روسیې د لوېدیځ بندیزونه په دې مانا دي، چې روسیې او طالبانو ترمنځ غښتلې اړیکې د دواړه لورو په ګټه دي.

په ۱۹۹۹ کال کې، د ملګرو ملتونو امنیت شورا د یو پریکړه لیک په تصویبولو سره، طالبان د "نړیوالو ترهګرو لپاره د پټنځیو او روزنې چمتو کولو" مسوول وبلل.

څو میاشتې وروسته، ولادیمیر پوتین د ملګرو ملتونو د پریکړه لیک د پلي کولو لپاره یو فرمان لاسلیک کړ او پر طالبانو یې بندیزونه ولګول.

په ۲۰۰۳ کال کې د روسیې سترې محکمې د طالبانو غورځنګ د یوه تروریستي سازمان په توګه وپېژنده او ویې ویل، چې په چیچنیا کې یې له ناقانونه وسله والو سره اړیکې ساتلې او په ازبکستان، تاجکستان او قرغزستان کې یې د واک د نیولو هڅه کړې ده.

روسیې په ۲۰۱۷ کال کې د یو سیمه ییز ابتکار د رامنځ ته کولو په لړ کې، د کابل حکومت او طالبانو ترمنځ د خبرو د کوربه توب هڅه وکړه.

د دغو خبرو اترو موخه د افغانستان کړکېچ ته د حل لارې وړاندې کول وو او تر ډیره د چین، ایران، پاکستان او د منځنۍ اسیا د جمهوریتونو په ګډون سره ترسره کېدې.

روسیې د ترورېستي ډلې په توګه د طالبانو د نومولو سربېره، له هغوی سره تماسونه ساتل.

که پر طالبانو لګیدلي نړیوال بندیزونه لیرې شي، افغانستان به د لاجورد د مهم سوداګریز دهلیز له لارې له استانبول او اروپا سره ونښلوي او د ازبکستان-افغانستان-پاکستان د اورګاډي کرښې له پراختیا څخه به اقتصادي ګټه پورته کړي.

د روسیې له خوا د ترهګرو له نوملړ څخه د طالبانو ایستل به د دغې ډلې لپاره په نړیواله کچه د رسميت پېژندنې په لور لومړی ګام وي.

روسیه هم له طالبانو سره له خپلې همکارۍ ګټه پورته کوي. له دې کار څخه د روسیې موخه دا ده، چې ځان د سیمې د امنیت برابرونکي په توګه وړاندې کړي، په ځانګړې توګه کله چې دا وضعیت په افغانستان کې د ثبات د رامنځ ته کولو په برخه کې د امریکا له ناکامۍ سره په پرتله شي.