د اسلام اباد پر وړاندې د طالبانو د چلند بدلون؛ ایا پاکستان په غني او کرزي پسې خفه دی؟
لیک: الیاس کیان د پاکستان مشران په هېواد کې د وسله والو مخالفینو په ځپلو کې د طالبانو له ناتوانۍ خواشیني دي؛ ځکه چې د پاکستان د موقت لومړي وزیر انوارالحق کاکړ په وینا؛ د طالبانو له بیاځلي واک ته رسېدو راهیسې په پاکستان کې د ټي ټي پي بریدونه ۶۰ سلنه زیات شوي.
د پاکستان ځانګړي استازي تر دې وړاندې ویلي وو، چې افغان او پاکستاني طالبان د یوې سکې دوه اړخونه دي. په مطبوعاتي ناستو کې د دا ډول اختلافونو څرګندول حتا د جمهوریت پر مهال هم د ګاونډیو دوه اړخیزو اړیکو تر ټولو بدې دورې کې هم نه دي راپور شوي.
خو ایا طالبان د خپلو پخوانیو مالکانو پر وړاندې یاغي شوي او اوس پاکستان ته ځان وفادار نه بولي او د اسلام اباد پر وړاندې ولاړ دي؟
طالب پلوي فعالان په دې ورځو کې په ټولنیزو رسنیو کې یو انځور لاس په لاس کوي، چې د افغانستان نقشه ښيي، اما دې نقشه کې د افغانستان د رسمي جغرافیا خلاف هغه خاوره هم پکې شامله ده، چې امیر عبدالرحمان خان ۱۳۰ کاله مخکې برېتانیا ته سپارلې وه او اوس د پاکستان خاوره حسابیږي.
په دې نقشه کې چې پېښور او ګوادر د «لوی افغانستان» برخه انځور شوې د طالبانو د استخباراتو په یوه ولایتي دفتر کې لیدل شوې ده.
د پاکستان ضد روایتونه یوازې د طالبانو تر مبلغینو پورې محدود نه دي پاتي. د طالبانو رسمي چارواکي تر ډېره د جمهوري دورې د هغو مشرانو په څېر دي، چې غوښتل يې د امريکا په ملاتړ د خپل هېواد د ناامنۍ پړه د پاکستان پر سر واچوي.
د حقاني شبکې مشر او د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني په دې وروستیو کې ویلي، چې پاکستان باید افغانستان په خپله خاوره کې د ناامنیو او ناکامیو لامل ونه ګڼي.
د طالبانو د دفاع وزیر ملا محمد یعقوب تر دې وړاندې پاکستان ته ویلي وو، چې له افغانانو سره دې تر هغه حده په سختۍ مخ ته ولاړ شي، چې بیا یې د ورکړې توان ولري.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي هم رسنیو ته ویلي، چې تحریک طالبان پاکستان د افغانستان له خاورې د پاکستان پر ضد عمل نه کوي او پاکستان د ډېورنډ کرښه د نړۍوالې پولې په توګه او د تحریک طالبان پر ضد د جګړې لپاره له افغان کډوالو څخه د فشار په توګه کار اخلي.
ښاغلی متقي وايي، چې د ډېورنډ د کرښې منل د طالبانو له اختیاره بهر دي او دوی په دې اړه پرېکړه نه شي کولی.
د پاکستان د مخالفو وسله والو ډلو پر وړاندې له مبارزې ډډه کول او په افغانستان کې د تېرو حکومتونو په څېر د تګلارې غوره کول د پاکستان لپاره د خوب لیدو په څېر دي.
پاکستان له یو ملتپاله حکومته د خلاصون لپاره چې نړۍوال ادرس، خپلواک بهرني سیاست لرل او د نړۍوالو او سیمه ییزو لوی قدرتونو متحد و، د افغانستان د منتخب نظام پر وړاندې د یاغي طالبانو ملاټړ وکړ.
خو د پاکستان پر وړاندې د طالبانو تګلارې په کابل کې د یوه انحصاري رژیم د رامنځته کولو د نظریې د خاوندانو په لاسونو سړې اوبه اچولې دي.
که څه هم تر اوسه څرګنده نه ده چې پاکستان پر طالبانو د فشار اصلي وسیله له لاسه ورکړې وي؛ خو د طالبانو چلند هغه نه دی چې اسلام اباد یې وروسته له خپل ۲۰ کلن ملاتړ څخه له دې ډلې لري.
د پاکستان ناندرۍ له دې امله زیاتې شوې، چې طالبان په حقیقت کې د پاکستان د ګټو پر وړاندې ولاړ دي. هغه ډله چې لا هم له پاکستان سره ټینګې اړیکې لري او د دوی د اکثرو مشرانو کورنۍ لا هم د پاکستان په ښارونو کې ژوند کوي.
سرچینې وايي، چې د طالبانو د کابینې لږ تر لږه درې وزیران پاکستانی تابعیت لري او د خپلو پاسپورټونو د نوي کولو لپاره اسلام اباد ته ځي.
پاکستان په پیل کې د طالبانو له ضد ادبیاتو څخه ډډه کړې وه، چې د طالبانو موقتې ادارې ته کافي وخت ورکړي چې د پاکستاني ضد ډلو پر ضد اقدام وکړي.
اوس لوړ پوړو پاکستاني چارواکو ویلي، چې طالبان باید د پاکستان له حکومت او تحریک طالبان پاکستان څخه یو انتخاب کړي.
ښاغلي درانی چې د افغان مهاجرینو د یوې ډلې د شړلو له امله پر پاکستان له سختو نیوکو وروسته د اسلام اباد او کابل د اړیکو په اړه د «سفیر میز» په نوم په یوه تلویزیوني پروګرام کې خبرې کولې، زیاته کړه: "د افغانستان په خاوره کې د ټي ټي پي د مشرانو حضور د دې ډلې غړو د تګ راتګ ازادي او فعالیتونه پر پاکستاني طالبانو د طالبانو د کنټرول نشوتوالی په ګوته کوي".
ښاغلي دراني وویل، چې دا مهال د ټي ټي پي شپږ زره غړي له خپلو کورنیو سره په افغانستان کې شتون لري، دغه کسان له پولې هاخوا په بریدونو کې لاس لري، د پاکستان امنیتي ځواکونه په نښه کوي او د دې هېواد په ملکي وګړو په ډله ییزه وژنه کې لاس لري.
هغه دا خبرداری هم ورکړ، چې پاکستان طالبانو ته ویلي چې په کابل کې د طالبانو حکومت باید د پاکستان د حکومت او "پاکستاني طالبانو" ترمنځ انتخاب وکړي؛ ځکه چې له دواړو سره همکاري نه شي کولی.
طالب چارواکو تل دغه تورونه رد کړي او ویلي یې دي، چې دا ډول خبرې د دواړو هېوادونو اړیکې زیانمنوي او په افغانستان کې هېڅ ترهګره ډله شتون نه لري.
اوس داسې ښکاري چې پاکستان پر طالبانو د فشار د زیاتولو لپاره اقدامات کوي او دا ګامونه د مهاجرینو د یوې ډلې په شړلو سره پیل شوي دي.
بل ګام د پاکستان اخطار دی، چې په نړۍواله کچه به د طالبانو د حکومت د پیاوړي کولو له هڅو ډډه وکړي او د دې خبرې بل مطلب دا دی، چې د طالبانو د ادارې د رسمي کولو کوم پلان به د اسلام اباد پر میز نه وي.
خو پوښتنه دا ده، چې ایا پاکستان به د هغو ډلو ملاتړ وکړي چې د طالبانو مخالف دي، لکه داعش یا د مقاومت جبهې؟
شاید د دې مسالې په اړه اټکل کول ډېر وختي وي.
خو لږ تر لږه دا اندېښنه په پاکستان کې د پالیسي جوړونکو په منځ کې راپورته شوې، چې د طالبانو ړوند ملاتړ یوه لویه تېروتنه وه او حتا طالبان هم د پاکستان د ګټو د خوندي کولو لپاره یوه نیابتي ډله نه شي کېدی.
