۲۰۲۴ کال په تېره یوه لسیزه کې د پاکستان لپاره تر ټولو مرګونی کال و

په ۲۰۲۴ کال کې پاکستان د خپلو وروستیو کلونو تر ټولو مرګونې کال تجربه کړ، چې امنیتي ځواکونو، ملکي وګړو او جنګیالیوته پکې درنده مرګ ژوبله اوښتې ده. د پاکستان د څېړنو او امنیتي مطالعاتو مرکز (CRSS) د کلني رپوټ له مخې، په دغه کال کې پاکستان کې له ۲,۵۰۰ څخه زیات کسان وژل شوي.

دا د ۲۰۲۳ کال په پرتله ۶۶ سلنه زیاتوالی ښیي او دغه کال د تېرې یوې لسیزې تر ټولو مرګونی کال ثبتوي.

دغو پېښو په ځانګړې توګه د خیبر پښتونخوااو بلوچستان ایالتونو پر سیمو پراخ اغیز شیندلی؛ چیرې چې ټي ټي پي او بلوڅ بېلتون پالي ډېر فعال دي.

د تشدد زیاتوالی او د مرګونو ستر شمېر

د پاکستان د څېړنو او امنیتي مطالعاتو مرکز د رپوټ له مخې، په ۲۰۲۴ کې ټولټال ۲,۵۴۶ کسان په تاوتریخوالي کې وژل شوي چې ۱,۶۱۲ پکې ملکي وګړي او امنیتي سرتېري دي، چې دا د ټولو مرګونو ۶۳ سلنه برخه جوړوي.

په دغه کال کې د امنیتي ځواکونو په عملیاتو کې۹۳۴ تنه وسله وال جنګیالي او مجرمان وژل شوي. دغه نابرابري ښيي چې تاوتریخوالي ډېر پر ملکي وګړو او امنیتي ځواکونو اغېز کړی. د رپوټ له مخې، په۲۰۲۴ کال کې په اوسط ډول هره ورځ نږدې اووو کسانو د تشدد له امله خپل ژوند له لاسه ورکړی.

په ۲۰۲۴ کې د کورمې ولسوالۍ مذهبي تاوتریخوالي۱۸۲ کسان وژلي او ۲۳۴ نور یې ټپيان کړي دي. د زیاتو قربانیانو په ډله کې شیعه پښتانه دي چې ۷۹ یې وژل شوي او ۳۵ ټپیان شوي دي. له سنیانو څخه ۲۱ کسان وژل شوي او ۷۲ ټپیان دي.

په ټولیز ډول، د مذهبي تاوتریخوالي له امله د قربانیانو شمېر له ۲۰۱۵ څخه تر ۲۰۲۰ پورې ۴۶۷ کسانو ته رسېدلی و، خو په وروستیو څلورو کلونو (۲۰۲۱-۲۰۲۴) کې دغه شمېر ۴۸۷ ته لوړ شوی.

نومبر میاشت د پاکستان لپاره تر ټولو مرګونې میاشت ګڼل شوې ده. په نومبر کې ۱۲۵ بریدونه شوي، ۴۵۰ تنه وژل شوي او ۶۲۵ نور ټپیان دي، چې دا تر ټولو زیات شمېر دی.

خیبر پښتونخوا او بلوچستان ایالتونه د ټولو مرګونو ۹۴ سلنه او د تاوتریخوالي د ټولو پېښو ۸۹سلنه برخه جوړوي. د خیبر پښتونخوا هغه سیمې چې پر ډیورنډ کرښه پرتې دي لکه کورمه، شمالي وزیرستان او خیبر ولسوالۍ تر ټولو ډېرې زیانمنې سیمې ثبت شوې دي.

په دغه کال کې د بلوچستان د مرګونو شمېر له تېرو دریو کلونو (۲۰۲۱-۲۰۲۳) ټولو مرګونو سره برابر ګڼل شوی.

پوځ ته مرګونې مرګ ژوبله اوښتې

په ۲۰۲۴ کې د پاکستان امنیتي ځواکونو د ضرب عضب له عملیاتو وروسته تر ټولو زیات بریدونه او مرګونه تجربه کړي دي. د پاکستان پر امنیتي ځواکونو سږکال ټولټال ۴۴۴ بریدونه شوي او ۶۸۵ تنه ترې وژل شوي، چې دا له۲۰۱۵ کال شمېرو ډېر دي.

دغه را ز رپوټ وايي، چې له ۲۰۲۱ کال وروسته تاوتریخوالی هرکال ۳۸ سلنه ډېر شوی دی.

۵۹ زره استخباراتي عملیات

په ورته وخت کې پاکستانۍ رسنۍ وايي، چې په ۲۰۲۴ کال کې امنیتي ځواکونو ۵۹ زره ۷۵۷ ترهګرۍ ضد عملیات ترسره کړي چې ۹۲۵ جنګیالي پکې وژل شوي دي.

دغه عملیات د پاکستان د وسله والو ځواکونو، استخباراتي ادارو، پولیسو او نورو قانون نافذوونکو ادارو له خوا ترسره شوي، چې هره ورځ ۱۶۹ عملیات شوي دي. د پاکستاني رسنیو د رپوټونو له مخې، په دغو عملیاتو کې سلګونه کسان نیول شوي او د جنګیالیو پټنځایونه له منځه وړل شوي.

پاکستاني رسنۍ وايي، چې په ۲۰۲۴ کال کې۷۳ جګپوړي جنګیالي چې دترهګرۍ ضد ادارو په نوملړ کې وو، وژل شوي او په دې کې ځینې مشهور کسان لکه فدا رحمان (لاله)، علي رحمان او ابو یحیا شامل دي.

پاکستاني ځواکونو دغه راز په ۲۰۲۴ کال کې دوه ځانمرګي بریدګر نیولي دي.

د پاکستان رسنۍ دغه عملیات د پوځ بری بولي، خو په ورته وخت کې د پاکستان امنیت په ۲۰۲۴ کال کې خورا کړکېچن و، ځکه وسله والو جنګیالیو په ځانګړې توګه پاکستاني طالبانو او بلوڅ بېلتونپالو ددغه هېواد ګڼ پوځي اهداف په نښه کړل او پوځ اوامنیتي ځواکونو ته یې درنده مرګ ژوبله واړوله.