د رویټرز رپوټ: افغانستان، میانمار او سوډان د لوږې ناوریـن تر ټـولـو ډېـر ځپلي

د نړۍ د لوږې ناورین مخ پر ډېرېدو دی ځکه شتمن هېوادونه خپلې مرستې کموي او دا چاره میلیونونه خلک، په ځانګړې توګه افغانان له ګواښ سره مخ کوي. د رویټرز د رپوټ له مخې، ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی چې په ۲۰۲۵ کال کې به لږ تر لږه ۱۱۷ میلیونه خلک له مرستو بې برخې پاتې شي.

افغانستان چې له څو لسیزو جګړو او بې ثباتیو ځورېږي، د دې ژور ناورین تر ټولو ډېر اغېزمن هېواد ګڼل کیږي. سره له دې چې افغانان ډېرو مرستو ته اړ دي، خو پر طالبانو د نړیوالو مالي فشارونو او په مرستندویه هېوادونو کې د سیاسي تغییراتو او خپله د طالبانو د پالیسیو له امله د مرستو بهیر ټکنی شوی.

د رویټرز د رپوټ له مخې، د خوړو نړیوال پروګرام او نورې بشري موسسې له مالي ناورین سره مخ دي، ځکه مرستې کمې شوې دي. د بیلګې په توګه، دغه سازمان په سوریه کې مخکې شپږ میلیونه خلک تغذیه کول، خو اوس دغه پروګرام ته کمې مرستې رسیږي.

د ۲۰۲۵ کال لپاره د وړاندوینې له مخې، د هغو خلکو شمېر چې د خوړو نړیوال پرواګرام له لارې به مرستې ترلاسه کړي، په پراخه کچه کم ښودل کیږي.

رویټرز وايي، د نړیوالو بشري مرستو لپاره د کافي بودجې نشتوالی په ځانګړي ډول په جګړه ځپلو سیمو کې بشري مرستو ته د خلکو اړتیاوې په جدي توګه لوړوي.

په افغانستان کې، په ۲۰۲۳ کال کې نږدې ۲۰ میلیونه خلک له جدي لوږې سره مخ وو. د هیواد اقتصادي بې ثباتي، چې لا هم د جګړو له امله روانه ده، مرستو ته اړتیا نه ده کمه کړې. دغه وضعیت د نړیوالو مرستندویه ادارو لپاره یوه ستره ننګونه ده، ځکه دوی د هغو کسانو د مرستې لپاره چې تر ټولو ډېره اړتیا لري کافي سرچینې نه لري.

رویټرز وايي، د چین او هند په څېر لویو اقتصادونو نه کافي مرستې نه رسیږي او داهم یوه لویه اندیښنه ده.

چین د ۲۰۲۳ کال په ترڅ کې یوازې ۱۱.۵ میلیونه ډالره مرسته کړې چې د نړیوالو مرستندویانو په نوملړ کې ۳۲ځای لري. هند په همدې کال کې یوازې ۶.۴ میلیونه ډالر مرسته کړې او په نوملړ کې یې ۳۵ ځای درلود. خو متحده ایالات، جرمني او د اروپایي اتحادیې غړي هېوادونه لاهم د بشري مرستو تر ټولو ستر تمویلوونکي دي.

د مالي مرستو د کمېدو ترڅنګ مرستې ځینې وخت ناوخته راځي او د ډونر هیوادونو په سیاستونو پورې مشروطې وي. دغه وضعیت د افغانستان په څېر سیمو کې کار لا پیچلی کوي، چیرې چې مرستې خورا اړینې دي، خو سیاسي او لوژستیکي ستونزې د دې لامل کیږي چې مرستې اړمنو خلکو ته پر وخت ونه رسیږي.

رویټرز وايي، د متحده ایالاتو، چې په نړۍ کې د بشري مرستو تر ټولو ستر مرستندوی هېواد دی، مالي مرسته کمه شوې ده.