ټولنیزې رسنۍ؛ د نړۍ د خلکو اړیکې، رجحانات او شمېرې
ټولنیزې رسنۍ د نړۍ د اوسېدونکو لپاره د اړیکو نیولو، نظر څرګندولو او د مالوماتو شریکولو یوه نه بېلېدونکې وسیله ګرځېدلې. د دې وسیلو پراخېدو د دې کاروونکو شمېر، د هغوی د عمرونو توپیر، د جنسیت تناسب او موضوعاتو بډایښت لا زیات کړی دی.
په نړۍ کې د ټولنیزو رسنیو کاروونکي
د ۲۰۲۴ کال د وروستیو معلوماتو له مخې، په نړۍ کې له ۴.۹ میلیارده زیات خلک ټولنیزې رسنۍ کاروي. دا د نړۍ د ټول نفوس شاوخوا ۶۰٪ برخه جوړوي.
- ماشومان او ځوانان: د ټولنیزو رسنیو د کاروونکو لویه برخه ځوانان دي. د ۱۳-۲۴ کلونو کسان د کاروونکو تر ټولو فعاله ډله ده، چې ماشومان (تر ۱۸ کلونو کم عمره) یې د شاوخوا ۳۰٪ برخه جوړوي.
- جنسیت: د جنسیت له اړخه توپیر شته. په نړۍ کې نارینه شاوخوا ۵۴٪ او ښځې ۴۶٪ د ټولنیزو رسنیو کاروونکي دي. په ځینو پرمختللو هېوادونو کې ښځې تر نارینه وو ډېرې فعاله دي، خو په مخ پر ودې هېوادونو کې د نارینه وو ونډه ډېره ده.
د محتوا رنګارنګي
په ټولنیزو رسنیو کې د موضوعاتو بڼه د هېوادونو او فرهنګونو سره توپیر لري، خو ځینې نړۍوال موضوعات دا دي:
- خبرونه او سیاست: د نړۍ په ټولو برخو کې سیاسي بحثونه او نړۍوال خبرونه ډېر خپرېږي.
- تفریح او مشهور شخصیتونه: فلمونه، موسیقي، سپورټ، او د مشهورو کسانو ژوند ډېره محتوا په خپل ځان کې رانغاړي.
- فېشن او ژوندانه طرزونه: ځوانان په ځانګړې توګه د فېشن، خوراک او سفر اړوند پوسټونو سره ډېره علاقه لري.
- ښوونه او روزنه: تعلیمي مالومات، د مهارتونو زده کړې او د ژوند مشورې په چټکۍ سره په ټولنیزو شبکو کې وده کوي.
- ټېکنالوژي او نوښتونه: د نوې ټېکنالوژۍ، اپلیکیشنونو او وسیلو په اړه پوسټونه هم ډېر عام دي.
د ټولنیزو رسنیو ډېرو کاروونکو هېوادونه
د هغو هېوادونو نومونه چې د ټولنیزو رسنیو ډېر کاروونکي لري، د نفوس او انټرنیټ د لاسرسي پراخېدو سره تړاو لري:
- هند: په هند کې شاوخوا ۷۰۰ میلیونه خلک نړۍوالې ټولنیزې رسنۍ کاروي، چې په نړۍ کې لومړی ځای لري.
- چین: په چین کې له ۹۳۰ میلیونو زیات خلک د خپلو کورنیو ټولنیزو شبکو لکه؛ WeChat او Weibo کاروي.
- امریکا: په امریکا کې له ۳۰۰ میلیونو زیات امریکایان ټولنیزې رسنۍ کاروي.
- برازیل او اندونیزیا هم د کاروونکو له مخې لوړ ځایونه لري.
د افغانستان د ټولنیزو رسنیو کاروونکي
په افغانستان کې د انټرنیټ او ټېکنالوژۍ پراختیا سره د ټولنیزو رسنیو کاروونکي په چټکۍ مخ په زیاتېدو دي. د وروستیو شمېرو له مخې:
- د افغانستان شاوخوا ۱۱-۱۲ میلیونه خلک د ټولنیزو رسنیو کاروي.
- فیسبوک په افغانستان کې تر ټولو مشهوره شبکه ده، خو ټکټاک او انسټاګرام هم په ځوانانو کې په زیاتېدو دي.
- ښځې د کاروونکو لږه برخه جوړوي، ځکه فرهنګي او ټولنیزې ستونزې د هغوی ګډون محدودوي.
پایله
ټولنیزې رسنۍ د نړۍ د خلکو تر منځ فاصلې ختمې کړې او د معلوماتو شریکولو یو پیاوړی ځواک ګرځېدلی. د دې وسیلو د پراخېدو له امله د ماشومانو، ښځو او نارینه و ګډون مخ پر زیاتېدو دی. د ځینو هېوادونو خلک د نفوس او پرمختللې ټېکنالوژۍ له امله په دې ډګر کې تر نورو مخکې دي، خو په ټوله کې دا د هرچا د ژوند یوه مهمه برخه ګرځېدلې.
د دې وسیلو هوښیار او مثبت استعمال زموږ د ټولنې پرمختګ او د اړیکو لا ښه کېدو کې مرسته کوي.
