تسنیم اژانس: طالبان د افغانستان په تاریخ کې د هلمند د تړون تر ټولو بې باوره چارواکي دي
د ایران دغه دولتي رسنۍ چې د ایران د سپاه پاسداران سره تړاو لري لیکلي، د سپوګمکۍ پر مټ اخیستل شوي انځورونه ښيي چې د کجکي او کمال خان په بندونو کې د اوبو زېرمې شته؛ خو د طالبانو څرګندونې چې ګواکې هلته اوبه نه شته رېښتینې نه دي.
دغه اژانس په خپل ځانګړي راپور کې چې د سه شنبې پر ورځ د زمري په لسمه نېټه خپور شوی لیکلي، چې طالبان د کجکې په بند کې د اوبو د نشتوالي په اړه په بېلابېلو دروغژنو څرګندونو سره خپلې کړې ژمنې ماتوي.
د ایران دغې دولتي رسنۍ ادعا کړې، چې له سپوږمکۍ نه تر لاسه شوي تصویرونه ښيي چې سږنی کال د کجکي په بند کې د وروستیو کلونو پرتله د اوبو د زېرمې کچه لوړه شوې ده.
دغې رسنۍ دا رنګه لیکلي په روان اوبییز کال کې، چې دوه میاشتې یې پاتې دي د هلمند له سینده د ایران د حقابې څخه چې ۸۲۰ میلیونه متر مکعبه اوبه کېږي یوازې اوه لکه متر مکعبه یې ایران ته پرېښودل شوي دي.
تر دې مهاله کومې خپلواکې ادارې د دغو شمېرو کره والی چې د تسنیم اژانس خپرې کړي نه دی تایید کړی، او طالبانو یې هم په اړه ځواب نه دی ویلی.
د هلمند د حق ابې په اړه د ایران او طالبانو تر منځ د څو اونیو هڅو وروسته ایراني رسنیو. د اوبو پر سر د دواړو خواوو تر منځ ناندرې بیا له سره پيل کړې دي.
په دې وروستیو کې د ایران د چاپېریال ساتنې مشر ویلي و، چې طالبانو د ۸۵۰ میلیون لیټره اوبو څخه یوازې پنځلس میلیون لیټره اوبه ایران ته خوشې کړې دي. علي سلاجقه پر طالبانو نیوکه کړې او ویلي یې دي، چې دغې ډلې په دې برخه کې د ایران بیا، بیا غوښتنې نه دي منلي.
ایران ادعا کړې ده، چې د کمال خان او کجکي په بندونو کې پرېمانه اوبه شته؛ خو طالبانو یې مخه ډب کړې او د ایران حقابه نه ورپرېږدي.
بله غاړه د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر د سږ کال د غبرګولي په میاشت کې ویلي و: «د ژغورنې نړۍوال سازمان ای، ار، سي د وروستي رېپوټ له مخې افغانستان د نړۍ په کچه د اقلیمي بدلون څخه درېیم زیان منونکی هېواد دی، چې د دغو اقلیمي بدلونونو له امله د اوبو سرچېنو ته دروند زیان رسېدلی دی.»
ښاغلي متقي د ایراني چارواکو د نیوکو په غبرګون کې ویلي: «طالبان ځان د اوبو د حقابې په برخه کې هغه تړون ته ژمن دي، چې په ۱۳۵۱ کال کې لاسلیک شوی؛ خو د هغه په خبره دا مهال د کمال خان په بند کې هېڅ اوبه نه شته».
