د افغان انرژۍ بازار د ننګونو هوارول او د بریالیتوب لارې چارې
د افغانستان د انرژۍ بازار له ډېرې مودې راهیسې له بېلابېلو ننګونو لکه د زېربناوو د کموالي، د پانګونې کمښت او د سیاسي ټیکاو له نشتوالي سره مخامخ دی.
خو وروستي پرمختګونه او د طالبانو او له دوی سره دې برخه کې د بهرنیو شریکانو روانې هڅې د افغان انرژۍ راتلونکې لپاره د هیلو څراغ بلل کېږي.
افغانستان په مهمو یا بنسټيزو برخو لکه د وړتیا لوړولو، سیمه ییزې همکارۍ او نوېدونکې یا د تجدید وړ انرژۍ باندې تمرکز سره دغه ننګونې هوارولی او د انرژۍ امنیت او اقتصادي ودې ته لار پرانیستلی شي. د افغانستان د انرژۍ د پراختیا پر وړاندې یو له لومړنیو خنډونو د هېواد په ادارو کې د ظرفیت او کاري ځواک کموالی دی. د اږدې جګړې او د ټیکاو نشتوالي له امله دا هېواد د تکړه کارپوهانو له کمښت او کمزوري نظارتي چاپیریال سره لاس او ګرېوان دی.
د دې موضوع د حل لپاره، طالبانو د خپلو ادارو د پیاوړتیا او د کاري ځواک د ظرفیت د لوړولو لپاره کار کوي، چې پکې د انرژۍ برخې کارکوونکو د تخنیکي او مدیریتي مهارتونو د زیاتولو او همدارنګه د انرژۍ اړوند پرېکړو او چارو کې روڼتیا شامله ده. پر ظرفیت جوړولو سربېره د انرژۍ د ننګونو هوارولو کې د افغانستان لپاره سیمه ییزه همکاري اړینه ده. افغانستان چې په وچه ایسار او محدودې انرژۍ سرچینې لري، له ګاونډیو هېوادونو د انرژۍ پر واردولو ډېره تکیه کوي.
د دوامداره او ارزانه انرژۍ د رسولو د یقیني کولو لپاره، افغانستان باید له مهمو سیمه ییزو شریکانو لکه ایران، ترکمنستان او ازبکستان سره د خپلو اړیکو پیاوړتیا ته دوام ورکړي.
په دې کې د پولې هاخوا د انرژۍ په پروژو کې همکاري لکه د ترکمنستان، افغانستان، پاکستان او هند ټاپي پروژه او له منځنۍ اسیا تر سویلي اسیا د برېښنا د لېږد پروژې شاملې دي.
دغه نوښتونه به نه یوازې افغانستان ته د اړتیا وړ انرژۍ سرچینې برابرې کړي، بلکې سیمه ییزه اقتصادي همکاري او یووالی به هم ورسره پیاوړی شي.
دې برخه کې د طالبانو، ازبکستان او پاکستان استازو د جولای پر ۱۷ د افغان ټرانس پټلۍ هوکړه هم لاسلیک کړه چې د افغانستان له لارې پاکستان او ازبکستان په پټلۍ سره نښلي او له منځنۍ اسیا تر هند سمندر سوداګري ته لار جوړېږي.
د نوېدونکې انرژۍ پروژې د افغانستان د انرژۍ بازار له نوېدونکو سرچینو هم ګټه اخیستلی شي، ځکه دا هېواد د لمري، بادي او د اوبو انرژۍ د تولید وړتیا لري، چې تر ډېره حده ترې ګټه نه ده پورته شوې.
د نوېدونکې انرژۍ په پروژو کې پانګونې سره افغانستان په وارداتي سونتوکو تکیه او د شین کوریز ګاز اخراج کم او د خپلو خلکو لپاره نوي اقتصادي فرصتونه برابر کړي. په افغانستان کې اوس هم امنیتي ستونزې او د سیاسي ټیکاو نشتوالی په انرژۍ کې د پانکونې لپاره لویه ننګونه ده.
افغانستان ته د پانګونې جذبولو لپاره باید طالبان ټیکاومن او خوندي چاپیریال برابرولو ته دوام ورکړي، چې پکې د قانون حاکمیت پیاوړتیا، ښه حکومتولي او د فساد پر وړاندې مبارزه شامله ده. له دې ور هاخوا، حکومت باید د انرژۍ په برخه کې د خصوصي سکټور د پانګونې د هڅولو لپاره پالیسۍ او هڅونې په پام کې ونیسي، لکه د مالیاتو معافیت او د جواز ورکولو بهیر ساده کول.
دا مطلب له انرژي پورټل وېبپاڼې ژباړل شوی دی.
