ځینو اروپايي هېوادونو د نتنېاهو د نیولو لپاره د هاګ د محکمې د پرېکړې ملاتړ وکړ

په داسې حال کې چې کاناډا او یو شمېر اروپايي هېوادونو د جرمونو د نړۍوالې محکمې د پریکړې پر وړاندې په احتیاط سره موافقت ښودلی، امریکا د اسراییل د اوسني لومړي وزیر بنیامین نتنېاهو او د پخواني لومړي وزیر او دفاع وزیر یواو ګالانت د نیولو د حکم له صادرولو سره مخالفت کړی.

د جرمونو نړۍوالې محکمې د پنجشنبې په ورځ د اسراییل د لومړي وزیر بنیامین نتنېاهو، د دغه هیواد د پخواني دفاع وزیر او د حماس د چارواکو د نیولو امر وکړ. خو متحده ایالتونو د اسراییل د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو او پخواني دفاع وزیر د نیولو په تړاو د جرمونو د نړیوالې محکمې امر رد کړ.

اسراییل او د حماس چارواکي د ۲۰۲۳ کال د اکټوبر میاشتې د بريد او د غزې جګړې له کبله په جنګي جرمونو او بشریت ضد جنایتونو تورن شوي دي.

دا محکمه مسوولیت لري، چې «نسل وژنه، جنګي جرمونه، د بشریت ضد جرمونه او د جنسي تېري» مسایل وڅېړي او سرغړوونکو ته سزا وټاکي.

د اسراییل ولسمشر دغه حکم ظالمانه بللی دی.

خو د امريکا په پرتله په کاناډا او اروپا کې د دغه حکم په اړه بېلابېل دريځونه نيول شوي دي.

د کاناډا لومړي وزیر جسټین ټروډو د پنجشنبې په ورځ د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "کاناډا به د نړۍوالو محکمو له خوا صادر شوي ټولو قضاوتونو سره موافقت لري."

په اروپا کې د بریتانیا د لومړۍ وزیرې ویاند د نتنیاهو او ګالانت د نیولو د حکم د صادریدو په غبرګون کې وویل، چې بریتانیا د جرمونو د نړۍوالې محکمې خپلواکۍ ته درناوی لري او لا هم په غزه کې د سمدستي اوربند د رامنځ ته کولو په هڅو متمرکزه ده.

د اروپايي ټولنې د بهرنۍ تګلارې مشر جوزف بورل وویل، چې د دې حکمونو پلي کول د اروپايي اتحادیې پر ټولو غړو هېوادونو لازمي ده.

د ناروې د بهرنیو چارو وزیر اسپین بارت اید وویل: «دا مهمه ده چې د هاګ محکمه خپلې دندې په دقیق ډول ترسره کړي. زه ډاډه یم چې دا محکمه به قضیه د عادلانه محاکمې په لوړو معیارونو سره ترسره کړي.»

د ایرلنډ لومړي وزیر سیمون هریس وویل، چې هېواد یې د نړۍوالې جنایي محکمې رول ته درناوی کوي او زیاته یې کړه: "هرڅوک چې کولی شي اوس باید د محکمې د حیاتي دندو په ترسره کولو کې په عاجله توګه مرسته وکړي."

د فرانسې د بهرنیو چارو وزارت ویاند کریسټوف لموین د هاګ د محکمې د حکم پر بنسټ د نتنېاهو د نیولو د احتمال په اړه که چېرې هغه فرانسې ته داخل شي د یوې پوښتنې په ځواب کې له دقیق ځواب ورکولو څخه ډډه وکړه.

هغه وویل: «دا موضوع له قانوني پلوه پیچلې ده او نن به یې په اړه څه نه وایي.»

د هالنډ د بهرنیو چارو وزیر کاسپار ولډکامپ وویل، هېواد یې چمتو دی چې د اړتیا په صورت کې د نتنېاهو پر وړاندې د هاک محکمې د نیولو حکم پلي کړي.