د اذربایجان یوه وسلواله ډله افغانستان کې خیریه چارې پرمخ بیايي
د «اذربایجان اسلامي جماعت» وسلوالې ډلې په افغانستان کې خیریه چارو ته مخه کړې ده.
د افغانستان انټرنشنل - پښتو د پلټنو پر بنسټ، دې ډلې په لوګر، هلمند، ننګرهار، پکتیا، پکتیکا او د افغانستان په یو شمېر نورو ولایتونو کې بېوزلو خلکو ته د مرستې رسولو او دیتیمانو د پالنې چارې پیل کړې دي.
د ابوحمزه په مشرۍ د اذربایجان اسلامي جماعت جنګیالیو له ۲۰۰۸کال نه تر ۲۰۲۱کال پورې د افغانستان د جمهوري دولت پرضد د القاعدې او طالبانو په لیکو کې په هلمند کې جګړې کولې.
د افغانستان انټرنشنل پلټنې ښيي چې د دې ډلې خیریه څانګې تېر کال د لوګر ولایت په برکي برک ولسوالۍ کې د امام احمد په نوم یو محلي جومات جوړ کړی او سږکال یې په هلمند، ننګرهار، پکتیکا او یو شمېر نوروولایتونو کې خلکو ته په روژه او اختر کې ډله ییز روژه ماتي، د قربانۍ پسونه او د خوراکي توکو مرستې چمتو کړې دي.
په یوه ویډیو کې چې په ۲۰۱۰کال کې د اذربایجان اسلامي جماعت د جنګیالیو له ګډ کاروان نه اخستل شوې، لیدل کیږي چې د دې ډلې د جنګیالیو په ګډون شل وسله وال د جنوبي وزیرستان له مرکز واڼه څخه پکتیکا او له هغه ځایه هلمند ته د جګړې لپاره سفر کوي.
د دې ډلې وسله والو د خیبر پښتونخوا په اورکزیو، خیبر او شمالي وزیرستان ولسوالیو کې د عبدالحق ترکستاني په مشرۍ د ختیز ترکستان اسلامي غورځنګ او د افغان او پاکستاني طالبانو په مرکزونو کې پوځي زده کړې کولې او تر فراغت وروسته په افغانستان کې د جګړې لیکو ته لېږل کېدل.
دې ډلې د شمالي وزیرستان په دته خېلو او تپي سیمو کې د سیف الدین په نامه یو پوځي کنډک هم درلود.
له دې وړاندې افغانستان انټرنشنل په یوه څیړنیز رپوټ کې د القاعدې تر چتر لاندې د منځنۍ اسیا د وسلوالو ډلو په تړاو رپوټ ور کړی و، چې د طالبانو تر واک لاندې سیمو کې فعالې دي.
په دغه رپوټ کې ویل شوي وو، چې د القاعدې شبکې نوي مشر سیف العدل بهرنیو جنګیالیو ته پرمختللې وسلې، وسایط او نور نظامي تجهیزات پېرلي او د وسله پلورونکو ټول مخکیني پورونه یې ادا کړي دي.
اذربایجان له طالبانو سره نږدې اړیکې پالي او په دې وروستیو کې یې په کابل کې خپل سفارت هم پرانېستی.
په دې وروستیو کې د اسلامي همکاریو سازمان ( او ای سي) پتېیلې چې په افغانستان کې خپلې پراختیایي پروژې له طالبانو سره د مستقیم تعامل پرځای د ترکیې د TIKA موسسې او د اذربایجان د پرمختیايي موسسو له لارې پلې کړي، خو دا روښانه نه ده چې د اذربایجان کومې موسسې د اسلامي همکاریو سازمان د پروژو په پلیتابه کې ښکیلې دي.
د وسله والو ډلو کارپوهان د طالبانو د حکومت تر چتر لاندې د منځنۍ اسیا هېوادونو د جنګیالیو ډلو حضور ته په پام وايي، چې طالبان له دې ډلو نه سیاسي استفاده کوي او له هېوادونو سره د اړیکو او تعامل لپاره یې د فشار د وسیلې په توګه کاروي.
د شنونکو په باور، د منځنۍ اسیا هېوادونه هم دې ته ترجیح ور کوي چې د دغو هېوادونو وسلوال له داعش سره د یوځای کېدو پرځای، د طالبانو تر څار او کنټرول لاندې وي.
طالبان د منځنۍ اسیا د جنګیالیو د کنټرول لپاره د القاعده شبکې له همکارۍ نه برخمن دي.
شنونکي وايي، تر هغه چې القاعده په افغانستان او جنوبي اسیا کې فعاله وي، د خراسان داعش ته به له افغانستان او جنوبي اسیا نه د جنګیالیو جذبول اسانه نه وي.
طالبانو تر اوسه د دې ډلې د حضور او فعالیت په تړاو څه نه دي ویلي، خو ډېری وخت په افغانستان کې د جنګیالیو ډلو د حضور په تړاو خپرېدونکي رپوټونه ردوي.