د دوحې مذاکرات؛ امریکا په غزه کې د اوربند لپاره بل وړاندیز کړی
په غزه کې د اوربند د ټینګولو او د حماس له خوا د یرغمل شویو کسانو د خلاصون په اړه له دوو ورځو خبرو اترو وروسته، هغه درې هېوادونه چې د دغو خبرو منځګړیتوب کوي وايي، چې امریکا په دې برخه کې نوی وړاندیز کړی دی.
په هغه ګډه اعلامیه کې، چې د جمعې په ورځ د دریو هېوادونو، امریکا، قطر او مصر له خوا خپره شوه، ویل شوي چې متحده ایالاتو د جمعې په ورځ یوه داسې طرحه وړاندې کړې چې په غزه کې د اوربند په تړون کې پاتې تشې ډکوي او د جو بایډن له طرحې سره هم همغږي لري.
امریکا، مصر او قطر په خپله ګډه اعلامیه کې وروستۍ خبرې اترې جدي او رغنده وبللې.
دوی زیاته کړه، چې منځګړي هېوادونه به په راتلونکو ورځو کې په غزه کې د وړاندیز شوي اوربند د پلي کولو او د یرغمل شویو کسانو د خلاصون په اړه په قاهره کې خپلو هڅو ته دوام ورکړي.
په اعلامیه کې ټینګار شوی: «د ضایع کولو لپاره نور وخت نشته او د نور ځنډ لپاره هېڅ پلمه نه شته. د دې وخت را رسېدلی چې یرغمل شوي او بندیان خوشې شي، اوربند پیل شي او دغه هوکړه عملي شي.»
د حماس یو جګپوړي چارواکي رویټرز خبري اژانس ته وویل، چې هغه څه چې دغې ډلې ته په دوحه کې د اوربند د خبرو د پایلو په اړه ویل شوي، له هغه مواردو سره همغږي نه دي چې د جولای په دویمه پرې موافقه شوې وه.
تر دې مخکې، د امریکا د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي په غزه کې د اوربند او د یرغمل شویو بندیانو د خلاصون لپاره خبرې اترې چې ټاکل شوې د زمري په ۲۶مه دوام وکړي، د «پرمختګ په حال کې» بللې وې.
د دغو خبرو اترو لومړۍ ورځ د پنجشنبې په ورځ د زمري په ۲۵مه د قطر په پلازمېنه دوحه کې ترسره شوه.
خبرې اترې د یوې بلې ورځې لپاره په دې وغځول شوې، چې حماس د خبرو په دې پړاو کې ګډون نه و کړی.
یو امریکايي چارواکي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، رویټرز خبري اژانس ته وویل، چې د اوربند رامنځته کول یو حیاتي ګام دی.
هغه د خبرو اترو جزیياتو او د هغو احتمالي لاسته راوړنو ته له اشارې پرته زياته کړه: «پاتې خنډونه له منځه تللى شي. موږ باید دا پروسه پای ته ورسوو.»
خبرې اترې د پنجشنبې په ورځ پای ته ورسیدې او ټاکل شوې د جمعې په ورځ بیا پیل شي ځکه چې پر غزې د اسراییل بریدونه دوام لري.
په غزه کې د حماس اړوند روغتیايي چارواکو د پنجشنبې په ورځ وویل، چې د غزې په لس میاشتنۍ جګړه کې د وژل شویو کسانو شمېر له څلویښت زرو واوښت.
د دغو چارواکو په وینا، د پنجشنبې په شپه د غزې د تړانګې په شمال کې د جبالیا په ښار کې پر یو کور د اسراییل په هوايي برید کې لږ تر لږه شپږ فلسطینیان ووژل شول.
اسراییلي پوځیانو تر دې مخکې هم په سویلي ښارونو رفح او خان یونس کې خپلې موخې په نښه کړې وې.
د حماس د سیاسي دفتر غړي حسام بدران په یوې اعلامیه کې چې د پنجشنبې په ورځ ناوخته په ټیلیګرام ټولنیزې شبکې کې خپره شوې وویل، چې د اسراییل د عملیاتو دوام د اوربند خبرو کې د پرمختګ مخه نیسي.
هغه وویل، چې خبرې اترې باید په هغه چوکاټ کې ترسره شي چې مخکې منل شوی و او د بشپړ اوربند، د اسراییلي ځواکونو د وتلو، د بې ځایه شویو فلسطینیانو د راستنیدو او له بندیانو سره د یرغمل شویو فلسطینیانو د تبادلې لامل شي.
بدران زیاته کړه: «حماس په دوحه کې د اوربند او د یرغملو د تبادلې په هکله خبرو ته د غزې په تړانګې باندې د تېریو د ختمولو په تړاو یو ستراتیژیک پرمختګ بولي.»
رویټرز خبري اژانس د یو امریکايي چارواکي په حواله ویلي، چې د امریکا، مصر او قطر منځګړو پلان درلود چې د پنجشنبې په ورځ له خبرو وروسته په دوحه کې د حماس له مرکچي ټیم سره سلا مشورې وکړي.
د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د اسراییل د دفاعي چارواکو په وینا، په دې خبرو کې د د اسراییلو د استخباراتو ادارې مشر ډیویډ برنیا، د داخلي امنیت د ادارې مشر رونن بار او د پوځ د یرغملو د څانګې مشر نتسان الون ګډون کړی و.
په امریکايي پلاوي کې د امریکا د مرکزي استخباراتو د ادارې سي ای اې مشر ویلیام برنز او د منځني ختیځ لپاره د امریکا ځانګړی استازی بریټ مک ګورک شامل وو.
په دې خبرو کې د قطر لومړی وزیر شیخ محمد بن عبدالرحمن ال ثاني او د مصر د استخباراتو مشر عباس کامل هم ګډون کړی و.
دا خبرې په غزه کې د وینو تویولو د پای ته رسولو او د ۱۱۵ اسراییلي یرغمل شویو او د نورو هېوادونو د اتباعو د راستنولو لپاره یوه هڅه ده او دا په داسې حال کې ترسره شوه، چې ایران په تهران کې د حماس د مشر اسماعیل هنیه له وژل کیدو وروسته له اسراییل څخه غچ اخیستو ته چمتو دی.
