امریکا د سیمې له هېوادونو غوښتي چې ایران د سوډان جګړې ته له ننوتو منع کړي
په ملګرو ملتونو کې د امریکا سفیر ویلي، چې د هېواد چارواکو یې د سیمې هېوادونه او هغه هېوادونه چې د سوډان په جګړه کې په مستقیمه توګه ښکیل دي، هڅولي چې پر ایران فشار راوړيچې د سوډان په جګړه کې لاسوهنه ونه کړي.
لینډا توماس ګرینفیلډ د پنجشنبې په ورځ په واشنګټن کې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت کې خبریالانو ته وویل: «موږ د سیمې له هېوادونو سره خبرې اترې کړې دي او په دغو خبرو اترو کې موږ هغوی وهڅول چې نور هېوادونه لکه ایران په سوډان کې له مداخلې منع کړي.»
هغې هغو هېوادونو ته اشاره وکړه چې په سوډان کې د جګړې اور ته لمن وهي او ویې ویل، واشنګټن د متحده عربي اماراتو او مصر په ګډون له هغو هېوادونو سره چې د سوډان د جګړې په اړه یې خبرونو کې یادونه کیږي، دوامداره تماس لری.
د سوډان لپاره د متحده ایالاتو ځانګړي استازي ټام پریلو وویل: "موږ په سیمه کې خپلو ټولو شریکانو ته ویلي، چې په دې وخت کې د جګړې زیاتوالی نه یوازې د وژنو سبب کیږي، بلکې د سیمي د بې ثباتي خطر هم له ځان سره لري.»
هغه زیاته کړه: "اوس د دې وخت دی چې د وسلو هره بسته او هر هغه ذره یې دغې جګړې ته پراختیا ورکوي او سوډان د قحطۍ او بې ثباتۍ ته ټېل وهي."
د سوډان د پوځ یوې جګپوړې سرچینې د چهارشنبې په ورځ ویلي و، چې د سوډان له کورنۍ جګړې یو کال وروسته د ایران له خوا جوړې شوې پوځي بې پیلوټه الوتکې له پوځ سره مرسته وکړه چې د جګړې بهیر په خپله ګټه بدله کړي.
سوډان د سره سمندرګي په څنډو کې پروت هېواد دی چې د منځني ختیځ په جګړه کې د ایران په ګډون د نړۍ د قدرتونو د سیالۍ مهم ځای ګڼل کېږي.
د سوډان پوځ ته نږدې یوې سرچینې چې نوم یې نه ده اخیستل شوی رویټرز خبري اژانس ته وویل، چې دغه بې پیلوټه الوتکو د سوډان اردو ته دا توان ورکړ چې د خپلو سیالو ملېشو د پرمختګ مخه ونیسي او د پلازمینې شاوخوا سیمې بیرته تر کنټرول لاندې راوړي.
دې جګړې په ملیونونو خلک د لوږې سره مخامخ کړي او په نړۍ کې یې د بې ځایه کیدو ترټولو لوی بحران رامینځ ته کړی.
د سوډان شخړې د دغه هېواد په لوېديځ کې د دارفور په سيمه کې د توکميزو وژنو او جنسي تاوتريخوالي څپې هم راپورته کړې دي.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو ویلي دي، چې د غوځ ملاتړ ځواکونو محاربوي هڅې د چاد، لیبیا او سویلي سوډان په ګډون د ګاونډیو افریقایي هېوادونو په ملاتړ ترسره شوي اود غوڅ ملاتړ ځواکونو څخه د متحده عربي اماراتو ملاتړ معتبر دی.
متحده عربي اماراتو ویلي، چې په سوډان کې یې رول په بشري مرستو متمرکز دی او د تاوتریخوالي د کمولو غوښتونکی دی.
د خرطوم او تهران تر منځ همکاري د سوډان د پخواني ولسمشر عمر البشیر په وخت کې په ښه کچه کې وه، تر هغې چې هغه د خپلې درې لسیزې واکمنۍ په پای کې د اقتصادي ملاتړ لپاره په فارس خلیج کې د ایران سیالانو ته مخه کړه او له ایران سره یې اړیکې پرې کړې.
ایراني او ځایي سرچینو ویلي دي، چې د سوډان له پوځ څخه د ایران ملاتړ له دغه هېواد سره د اړیکو د پیاوړتیا په موخه دي.
د ایران له ملاتړ څخه برخمن حوثي یاغیان، د سره سمندرګي له بلې غاړې څخه د تهران له خوا چمتو شوو وسلو پر مټ پر سوداګریزو بیړیو بریدونه کوي.
یوه لویدیځ ډیپلوماټ چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، رویټرز خبري اژانس ته وویل: «ایران د دې مرستو په بدل کې څه ترلاسه کوي؟ دوی اوس د سره سمندرګي په دواړو غاړو کې اډې لري."
