مدني فعالان: د امریکا د سفارت په مجلس کې موږ له طالبانو سره د تعامل غوښتنه نه ده کړې
په استانبول کې د ځینو افغان مدني فعالانو د "طالبانو سره د تعامل" په اړه د متحده ایالاتو د سفارت د شارژدافیر د یادښت تر خپرېدو وروسته وویل، چې دوی له کرن ډیکر څخه د داسې څه غوښتنه نه ده کړې. د دې غونډې یو کډونوال وویل، چې دوی ټینګار کړی چې "طالبان پر خبرو باور نه لري".
د افغانستان د جمهوري ریاست د چارو پخواني مرستیال فریدون الهام چې په دې غونډه کې یې ګډون کړی و، افغانستان انټرنشنل ته وویل؛ هغو مدني فعالانو چې په استانبول کې یې له مېرمن ډېکر سره وکتل، په ښکاره یې وویل، چې طالبانو په تېرو دوه نیمو کلونو کې وښودله چې دوی په خبرو اترو باور نه لري.
ښاغلي الهام زیاته کړه، چې په دوحه کې وروستۍ ناستې وښوده، چې طالبان حتا د افغانستان د څلورو مدني فعالانو له مخامخ کېدو وېره لري.
هغه په افغانستان کې د طالبانو تر واک لاندې د زرګونو دیني مدرسو د جوړولو بهیر ته هم اشاره وکړه او ویې ویل، چې په نږدې راتلونکي کې به دغه مرکزونه نه یوازې د افغانستان د خلکو، بلکې د ټولې نړۍ لپاره د سرطان تخم شي. ځکه چې د ده په وینا د طالبانو له خوا ترویج شوې مذهبي بنسټپالنه به د سیمې، اروپا او امریکا د هېوادونو امنیت ته جدي ګواښ رامنځته کړي.
په دې کتنه کې فریدون الهام وویل؛ نړۍ باید په افغانستان کې د یوه ټول شموله حکومت د رامنځته کولو لپاره لاسونه سره یو کړي او د دغه هېواد د سیاسي نظام بڼه باید بدله شي.
یوې بلې مدني فعالې فرزانه ابراهیمي چې په استانبول کې یې له کرن ډېکر سره په کتنه کې حضور درلود، په دې غونډه کې د خپلې وینا بشپړ متن افغانستان انټرنشنل ته استولی دی.
د مېرمن ابراهیمي د خبرو په متن کې داسې څه نه شته چې له طالبانو سره د خبرو ملاتړ وکړي.
مېرمن ابراهیمي جګړه او تاوتریخوالی د افغانستان لپاره "علاج" نه بولي او وايي؛ له کړکېچ څخه د وتلو لپاره باید سیاسي حل لاره ولټول شي.
دغې مدني فعالې د یوه داسې چوکاټ پر جوړولو ټینګار وکړ، چې له مخې به یې د ټولو قومي ډلو په ګډون د یوه ولسي حکومت د جوړېدو زمینه برابره شي.
د اغلې ابراهیمي وینا وه، چې خلک په ځانګړې توګه د ټولنې زیانمنونکي لکه؛ ښځې او پخواني دولتي کارکوونکي اوس مهال له پراخ ذهني او فزیکي نه خوندیتوب سره لاس او ګریوان دي.
هغې وویل؛ د امنیت د برابرولو او له ترهګرۍ سره د مبارزې له ادعاو سره - سره د افغانستان هزاره او شیعه ټولنې له خونړیو پېښو سره لاس او ګرېوان دي، چې په ښکاره ډول د "نسل وژنې" او "د بشریت ضد جنایت" بېلګې دي.
فرزانې ابراهیمي په خپلو خبرو کې ویلي، چې افغانستان له یوه ژور، څو اړخیز او پیچلي بحران سره مخ دی چې پړه یې طالبان دي.
په استانبول کې مېشت افغان ډاکټر علي فولادوند هم افغانستان انټرنشنل ته د خپلې وینا یوه کاپي رالیږلې، چې په کې له طالبانو سره د خبرو د ملاتړ خبره نه ده شوې.
د ښاغلي فولادوند په وینا: "په افغانستان کې د واک لوړ مرکزي او ځانګړی جوړښت د دې هیواد اصلي ستونزه ده."
هغه زیاته کړې، چې په افغانستان کې واک "د استثمار، د ټول واک او فرصتونو انحصار د يوه قوم په لاس کې او په دغه هېواد کې د مېشتو نورو توکمونو د استثمار پر بنسټ ولاړ دي."
هغه وویل، چې د افغانستان تاریخ ښیي چې تر هغه وخته چې دا ستونزه نه وي حل شوې افغانستان به یو سوله ییز او پرمختللی هېواد نه وي.
د دغه مدني فعال په خبرو کې ویل شوي، چې د طالبانو واکمنۍ په هېواد کې له یوې ډلې پرته د ټولو لپاره وضعیت د زغم وړ نه دی. د علي فولادوند په وینا: "مذهبي او قومي اقلیتونه لکه هزاره، پنجشیریان، ازبک، سیکان او صوفیان تر سخت فشار لاندې دي."
هغه له سیاسي واک څخه د هزاره ګانو په بشپړ له منځه وړلو نیوکه وکړه او ویې ویل، چې طالبان هڅه کوي له سیاسي ډګر څخه هزاره ګان په بشپړ ډول له منځه یوسي.
ښاغلي فولادوند د طالب قوماندانانو له خوا د هزاره خلکو د ځمکو او کورونو پر غصب هم نیوکه کړې ده.
په دې وينا کې ويل شوي، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان سره د امريکا مرستې بايد بې شرطه نه وي.
په افغانستان کې د امریکا د سفارت شارژدافیرې کرن ډېکر د کب په ۱۸مه په استانبول کې له یو شمېر افغان فعالانو سره د کتنې وروسته په خپل اېکس پاڼه کې ولیکل، چې "دلته ډېر استعداد او انرژۍ شتون لري چې د سیاسي پلان او طالبانو سره د خبرو اترو ملاتړ وکړي."
د هغې دا یادښت چې په ټولنیزو شبکو کې پراخې نیوکې راپارولې.
تر دې مخکې د امریکا د کانګریس د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر مایکل مکال د کرن ډېکر د خبرو په غبرګون کې ویلي وو: «له طالبانو سره د هر ډول تعامل د امکان وړاندیز د افغانانو پر مخ یو ګوزار دی.»
