فارین پالیسي: بشر نورزی د طالبانو د مشر په ملاتړ له چین سره سوداګري کوي
فارین پالیسۍ خبر ورکړی، چې بشر نورزی، چې د نشه يي توکو لوی قاچاقبر دی، د هبت الله اخندزاده په ملاتړ له ګوانتانامو زندان څخه له خوشې کېدو وروسته له چین سره سوداګریزې اړیکې ټینګې کړې دي.
بشر نورزی چې د طالبانو له با نفوده څیرو څخه دی، په ګوانتانامو کې دوه لسیزو بند تېرولو وروسته، له یوه امریکايي انجینر مارک فریکس سره په ۱۴۰۱ کال کې تبادله او له بنده خوشې شو.
بشر نورزی د طالبانو د مشرانو په منځ کې هم خورا ډېر نفوذ لري. ویل کیږي چې نوموړی د طالبانو له بنسټګر ملا محمد عمر سره نږدې اړیکې درلودې او د دغې ډلې له جوړېدو راهیسې د دوی ډېری فعالیتونه تمویلوي.
فارن پالیسۍ د شنبې په ورځ (د سلواغې ۲۱مه) په یوه راپور کې لیکلي، چې بشر نورزی اوس د طالبانو له مشر ملا هبت الله سره هم نږدې اړیکې لري. دغې مجلې ښاغلی نورزی د "مخدره توکو پاچاه" یاد کړی،چې د «هیروینو امپراتورۍ یې په افغانستان کې د طالبانو د اوږدې جګړې په تمویل کې مرسته کړې ده.»
د افغانستان د کانونو د برخې کارپوه جاوید نوراني فارین پالیسۍ ته ویلي، که څه هم نورزي په کانونو کې تخصص نه درلود، خو له بنده له خلاصېدو وروسته سمدستي بېرته سوداګرۍ ته راغی او د طالبانو له مشر هبت الله اخندزاده سره یې له نږدې همکارۍ له امله د افغانستان په شمال کې د سرو زرو، تېل او ګازرو قراردادونه واخیستل.
ښاغلي نوراني د نورزي اوسنی واک د پخواني ولسمشر حامد کرزي له مرستیال محمد قسیم فهیم سره پرتله کړی او ویې ویل: «هغه د یوه جنګسالار په څېر دی.»
د کانونو دغه کارپوه وايي، د افغان-چین د تېلواو ګازو شرکت چې د بشر نورزي او یوې چینايي کمپنۍ په ملګرتیا جوړ شوی، د کانونو قراردادونه یې ترلاسه کړي دي. په داوطلبۍ کې د شفافیت نشتوالی او تر ټولو مهم د طالبانو له مشرتابه سره د نورزي ملګرتیا د قراردادونو په ترلاسه کولو کې د دوی د بریا اصلي لامل بلل شوی.
یوې سرچینې چې نه غواړي نوم یې واخیستل شي فارین پالیسۍ ته وویل چې بشر نورزی د طالبانو د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره، چې د تېلو د استخراج په قراردادونو قوي کنټرول لري، هم نږدې اړیکې لري.
د بشر نورزي شرکت منځنۍ اسیا ته نږدې د امو سیند ته څېرمه د هایدروکاربن ظرفیت د مطالعې او استخراج قرارداد ترلاسه کړی دی.
فارین پالیسي د خپلې سرچینې په حواله لیکلي،چې طالبان ځانونه د بشر نورزي پوروړي ګڼي.
د هبت الله له خوا له چینایانو سره د نورزي د سوداګرۍ ملاتړ
فارین پالیسۍ ورځپاڼه له چینایانو سره د نورزي سوداګرۍپه اړه د هبت الله اخندزاده د ملاتړ په هکله په داسې وخت کې راپور ورکړی، چې په دې وروستیو کې د چین ولسمشر شي جین پینګ په بیجینګ کې د طالبانو د استازي اعتبار لیک ومنلو.
د دې مجلې په راپور کې راغلي، چې اوس داسې ښکاري چې د افغانستان د کاني شتمنیو د استخراج لپاره د چین اوږدمهاله پلانونه مستقیماً د طالبانو د پیسو له اړتیا او ډیپلوماټیکې پېژندګلوۍ سره تړاو لري.
د دغه راپور له مخې، د ۲۰۲۱ کال له اګسټ څخه تر اوسه پورې د چین له واکمن کمونست ګوند سره د طالبانو اړیکې ځکه مثبته پایله لرلې ده چې دغې ډلې د چین د کانونو له شرکتونو سره د تړونونو له لارې په سلګونه میلیونه ډالره ترلاسه کړي دي.
د دې مجلې په وینا، داسې ښکاري چې طالبان د یو میلیون اویغور مسلمانانو له وضعیته نه دي ناراحته شوي چې د چین د حکومت تر فشار لاندې په زندانونو کې پراته دي.
طالبانو خپله هم ښځې د زده کړو، کار او سفر له حقه بې برخې کړي او د تېرحکومت د امنیتي ځواکونو او مخالفینو وژلو ته یې دوام ورکړی دی.
د راپور لیکوال ویلي، چې چین له طالبانو سره د افغانستان کانونو ته له لاسرسۍ سربیره د اړیکو د پراخولو انګېزه لري. بیجینګ اروپایي بازارونو ته د لاسرسي او د «یوه لار یو کمربند» پروژې د پراخولو لپاره افغانستان ته اړتیا لري.
بیجینګ له طالبانو سره د ټکنالوژۍ او د څار وسایل هم شریک کړي دي. په راپور کې راغلي چې چين له دې کارسره دوه موخې تعقيبوي. طالبان کولای شي د چین له خوا ورکړل شوې ټکنالوژۍ سره خپل دښمنان وڅاري او له بل پلوه، چین کولې شي له دې لارې اویغوریان چې د طالبانو ملاتړ له ځان سره لري او د چین پر وړاندې د شرقي ترکستان ډلې غړي دي، وڅاري.
بشر نورزی چې د نشه يي توکو یو لوی قاچاقبر او د طالبانو یو ستر مالي ملاتړی دی، په ۲۰۰۵ کال کې په نیویارک کې ونیول شو او له ۲۰۰۹ کال راهیسې د دوه حکمونو په اساس په بند محکوم شوی و.
