د نړۍوال بانک راپور: افغانستان له دوامداره منفي انفلاسیون "ډېفلاسیون" سره مخ دی
نړۍوال بانک په خپل نوي راپور کې چې د دوشنبې په ورځ (د دسمبر ۴مه) خپور شو، ویلي، چې د افغانستان سوداګري یو حساس پړاو ته رسېدلې ده. دغه راپور وايي، چې د افغانستان صادرات ۱،۵ میلیارده ډالرو ته را ټیټ شوي دي، چې دا شمېره د تېر په پرتله دوه سلنه کموالی ښيي.
په راپور کې د خوراکي توکو په صادراتو کې ۱۳ سلنه زیاتولی ښودل شوی دی.
راپور بیا وايي، چې د ۲۰۲۳ کال له جنورۍ تر اکټوبر پورې د افغانستان ټول واردات ۶،۳ میلیارد ډالرو ته رسېدلي، چې د پام وړ ۲۵ سلنه لوړوالي ښيي.
په راپور کې د افغانستان دوامدراه منفي انفلاسیون یادونه هم شوې او د افغانستان اقتصادي ننګونو ته اشاره کوي، چې دا هېواد د ۲۰۲۳ په اکټوبر کې ۸،۱- سلنه له دوامداره منفي انفلاسیون یا ډېفلاسیون سره مخ دی.
د انفلاسیون رجحان په خوراکي توکو کې د ۱۲،۳ سلنې کمښت او په غیر خوراکي توکو کې د ۳،۵ سلنې کمښت له امله رامنځته شوی دی؛ ځکه خو د خوراکي توکو په بیو کې ۴،۹ سلنه کموالی راغلی.
د راپور له مخې؛ کورنۍ ګټې، عامه لګښتونه کم شوي، د بزګرانو او کارګرو په عاید کې کموالی راغلی، چې دا ټول د ډېفلاسیون په رامنځته کولو کې متمم توکي دي.
د نړۍوال بانک د راپور له مخې؛ په افغانستان کې د بېکارۍ کچه مخ په لوړېدو ده او له پاکستان څخه د کډوالو په زوره رایستلو په افغانستان کې د کاري ځواک ډېرېدل تضمین کړي؛ مګر د کار کچه ورځ تر بلې کمیږي.
د نړۍوال بانک د راپور له مخې؛ د افغانستان تر نیمايي ډېر نفوس په بې وزلۍ کې ژوند کوي او ۱۵ میلیونه وګړي د خوړو له نه خوندیتوب سره مخ دي.
راپور وايي، چې په افغانستان کې د سوداګرۍ د کسر له پراخېدو سره- سره د افغانیو د ارزښت لوړ شوی.
د تېرې جنوري له لومړۍ نېټې څخه د نومبر تر ۲۷ نېټې پورې د افغانیو ارزښت د امریکایي ډالر په مقابل کې ۲۷.۸ سلنه لوړ شوی دی.
په راپور کې د افغانستان بانک له خوا د افغانیو د لیلام له امله د افغانیو د ارزښت د لوړېدو خبره شوې او ویل شوي، چې دا ارزښت د امریکايي ډالرو د لیلام په صورت کې لوړ شوی دی.
د نړۍوال بانک د راپور له مخې؛ د ۲۰۲۳ مالي کال په لومړیو اتو میاشتو کې ۱۳۱.۲ میلیارده افغانۍ عواید راټول شوي، چې د تېر کال په پرتله ۳،۱ سلنه زیاتوالی ښيي؛ مګر په ټولیز ډول د ۸ میلیارده افغانیو په کمښت سره ټاکلی هدف نه دی پوره شوی.
دغه بانک په خپل یوه بل راپور کې چې د روان کال د تلې په ۱۱مه خپور شوی وړاندوینه کړې وه، چې افغانستان د ۲۵ سلنې اقتصادي ځوړتیا سره به سږ کال د اقتصادي رکود پړاو ته داخل شي.
په دغه راپور کې ویل شوي وو، چې پر ښځو د کار او زدهکړو لګول شوي بندیزونه به د افغانستان اقتصادي پرمختګ پڅ او مټه کړي.
دغه نړۍوال سازمان خپل راپور «د چټک ثبات وروسته ناڅرګندتیا» تر سرلیک لاندې په کې د افغانستان د اقتصاد منفي پرمختګ د پانګونې د کموالي او په ټولو اقتصادي برخو کې د تقاضاو له ډېرښت سره تړلی بللی و.
