پژوهش: محدودیت‌های طالبان تاثیر چندانی بر خرید و فروش سلاح‌های گرم در افغانستان نداشته است
یافته‌های یک پژوهش تازه نشان می‌دهد که اقدامات طالبان تاثیر چندانی بر بازار خرید و فروش سلاح‌های گرم در افغانستان نداشته است. طبق پژوهش «اسمال آرمس سروی» مستقر در ژنو، سلاح‌های به‌جا مانده از شوروی سابق و امریکا در ولایت‌های شرقی افغانستان و مناطق قبائلی پاکستان قابل دسترس‌اند.
«اسمال آرمس سروی» این پژوهش را از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ با استفاده از تحقیقات میدانی در مورد در دسترس بودن و قیمت سلاح‌های کوچک، سلاح‌های سبک، لوازم جانبی و مهمات در بازارهای غیررسمی در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان، انجام داده است.
طبق این پژوهش، سه سال پس از تصرف انبارهای تسلیحات حکومت پیشین توسط طالبان، مقام‌های این گروه کنترول خود را بر فرماندهان شان تقویت کرده، دسترسی غیرنظامیان و نهادهای خصوصی به سلاح‌ها را محدود کرده است.
با این حال، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که با وجود محدودیت‌های طالبان، قاچاق سلاح‌ها ادامه یافته است. در گزارش آمده که این قاچاق «احتمالا» با توافق ضمنی مقام‌های پایین‌رتبه طالبان انجام می‌شود.
براساس یافته‌های این پژوهش، شواهد و مدارک نشان می‌دهند که گروه‌های تروریستی از جمله القاعده و تحریک طالبان پاکستانی با استفاده از این سلاح‌ها مسلح می‌شوند.
در این پژوهش آمده است که روابط طالبان با شبکه‌های تروریستی منطقه‌ای، از جمله تی‌تی‌پی و القاعده، تلاش‌ها برای توقف قاچاق فرامرزی را پیچیده‌تر کرده است.
یک نهاد ناظر بر صلح در افغانستان در سرطان ۱۴۰۲ نسبت به خرید و فروش و تکثیر سلاح به‌ویژه سلاح‌های امریکایی در افغانستان تحت کنترول طالبان هشدار داده بود. دیدبان صلح افغانستان در گزارشی از هلمند، قندهار و ننگرهار نوشته بود که بازار سلاح در این سه ولایت گرم است.
بیشتر بخوانید: دیدبان صلح افغانستان از بازارهای گرم سلاح در مناطق تحت کنترول طالبان گزارش داد | افغانستان اینترنشنال
افزایش قیمت سلاح‌های ناتو و کاهش قیمت سلاح‌های چینی
قیمت سلاح‌ها در ولایت‌های مرزی افغانستان در بازه زمانی مورد بررسی این پژوهش تغییرات زیادی داشته اما قیمت‌ها در پاکستان ثابت باقی مانده است.
از سوی دیگر، در پژوهش آمده قیمت سلاح‌های بجا مانده از ناتو و ارتش امریکا افزایش قابل توجهی یافته اما قیمت سلاح‌های چینی کاهش یافته است.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که قیمت تفنگ‌های ام-۴ از اواخر ۲۰۲۲ تا نیمه ۲۰۲۴ در ننگرهار و کنر، از یک هزار و ۷۸۷ دالر به سه هزار ۸۱۳ دالر رسیده است.
در همین حال، قیمت تفنگ‌های ام-۱۶ از از یک هزار و ۲۰ دالر به دو هزار و ۴۳۴ دالر افزایش یافته است.
در گزارش این پژوهش آمده است که این افزایش قیمت ممکن است به دلیل کاهش عرضه، افزایش تقاضا، یا ترکیبی از هر دو عامل باشد.
ارزش سلاح‌های بجا مانده از ناتو در حالی افزایش یافته که قیمت سلاح‌های چینی کاهش یافته است.
علاوه براین، قیمت سلاح‌های کلاشینکف و راکت‌انداز تغییرات چندانی نداشته است اما قیمت دوربین‌های دید در شب از دو هزار و ۵۷۵ دالر به ۷۸۱ دالر کاهش یافته است.
یافته‌های این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که نرخ فعلی سلاح‌های ناتو در شهرهای مختلف افغانستان فرق دارد، مثلا قمیت متوسط یک سلاح ام-۴ امریکایی در ارگون پکتیکا دو هزار و ۲۱۹ دالر است اما قیمت عین سلاح در اسپیره خوست چهار هزار و ۸۱۷ دالر می‌باشد.
این پژوهش دریافته که قیمت ام-۴ در ننگرهار مشابه خوست است اما این سلاح در روستای «در بابا» ولایت ننگرهار در نزدیکی مرز پاکستان به ارزش سه هزار و ۷۲۲ دالر به فروش می‌رسد. اررش معمول یک قبضه کلاشینکف در این روستا هم ۲۱۸ دالر گزارش شده است.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، گزارش‌های متعددی از خرید و فروش یا قاچاق سلاح به ویژه سلاح‌های به جامانده ناتو در افغانستان منتشر شده است.
پیش از این سخنگوی طالبان گفته بود که این گروه تسلیحات امریکایی به‌جامانده از نیروهای امنیتی دولت پیشین را به گروه‌های دیگر نفروخته است.
بیشتر بخوانید: ذبیح‌الله مجاهد: سلاح و تجهیزات جامانده امریکایی را به دیگران نفروخته‌ایم | افغانستان اینترنشنال