قطر، کشور کوچکی در شرق جزیره عربستان با نفوس بیش از ۲.۶ میلیون نفر و گرمای طاقت‌فرسای ۴۵ درجه امروز به یکی از بازیگران اصلی منطقه تبدیل شده است. این روزها، گرمی ترافیک دیپلوماتیک در این کشور از گرمای تابستان این کشور هم بیشتر شده است.
قرار است تا یک روز دیگر نمایندگان ویژه دستکم ۲۲ کشور و حدود هشت سازمان جهانی به این کشور بیایند و درباره آینده چهل میلیون افغان در زیر سلطه طالبان بحث و رای‌رنی کنند.
سازمان ملل میزبان نشست سوم دوحه در پایتخت قطر خواهد بود، اما این نشست با دو دور قبلی نشست‌های دوحه چه تفاوت‌هایی دارد؟
در گذشته برنامه جهان برای افغانستان این بود که طالبان باید حقوق بشر، از جمله حقوق و آزادی‌های زنان را رعایت کنند، دولت فراگیر تشکیل دهند، در برابر تولید و قاچاق مواد مخدر و گروه‌های تروریستی مبارزه کنند، و تنها بعد از آن ممکن خواهد بود که با این گروه پشت یک میز نشسته و صحبت صورت گیرد.
طالبان در دو نشست گذشته در دوحه شرکت نکردند. دبیرکل سازمان ملل در نشست دوم دوحه، نمایندگان جامعه مدنی و زنان را دعوت کرد و با آن‌ها نشست برگزار کرد.
اما اینبار سازمان ملل با یک تغییر ۱۸۰ درجه طالبان را بی‌آنکه به هیچ یک از خواست‌های جهان پاسخ گفته باشد به دوحه دعوت کرده است.
نه تنها اینکه از نمایندگان جامعه مدنی و زنان در نشست اصلی دعوت نشده، بلکه این سازمان حاضر شده در نشست اصلی دوحه سوم، تنها طالبان حضور داشته باشند.
زنان و جامعه مدنی تنها اقشاری نیستند که از این نشست‌ها حذف شده‌اند. نمایندگان جبهات نظامی مخالف طالبان، نمایندگان اقوام، نمایندگان اقلیت‌های مورد خطر و تبعیض و قربانیان جنگ نیز نادیده گرفته شده‌اند.
امری که واکنش‌های شدید افغان‌ها و شماری از کشورهای جهان را نیز به همراه داشته است.
استدلال سازمان ملل این است که کشاندن طالبان به دوحه و نشاندن‌شان پشت میز با نمایندگان ویژه کشورها دستکم به نمایندگان ویژه این فرصت را فراهم می‌کند که نگرانی‌های خود را رو در رو با طالبان مطرح کنند.
قرار بود در نشست سوم دوحه درباره تعیین نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان گفت‌وگو شود، اما اکنون این جلسه به فرمایش طالبان روی حمایت از سکتور خصوصی و همکاری بیشتر جهان برای مبارزه با مواد مخدر در افغانستان تبدیل شده است.
سطح این نشست برخلاف دو نشست قبلی دوحه از جانب سازمان ملل پایین آورده شده و به جای دبیرکل این سازمان، رزماری دی‌کارلو،معاون انتونیو گوترش این نشست را رهبری خواهد کرد.
طالبان در این نشست به جای وزیر خارجه خود، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی مورد اعتماد رهبر طالبان را به نشست می‌فرستد. چیزی که از بی‌اعتمادی رهبر طالبان به امیرخان متقی بیشتر از پیش پرده برمی‌دارد.
در یک تحول دیگر، سازمان ملل از اشتراک چند زن از افغانستان برای شرکت در نشستی خبر داده است. به نظر می‌رسد ملل متحد از شماری از زنان در نشست‌های حاشیه‌ای پذیرایی می‌کند تا بتواند پاسخی حداقل به موج گسترده اعتراضات داشته باشد. قرار است بعد از پایان یافتن دو روز نشست اصلی، نمایندگان ویژه برخی از کشورها در نشستی حاشیه‌ای زنان را ببینند. شماری زنان مطرح که در این نشست حاشیه‌ای دعوت شده‌اند گفته‌اند به دوحه نمی‌روند.
تا سه روز دیگر مشخص خواهد شد نشست سوم دوحه به طالبان و به مردم افغانستان چه چیزی عرضه خواهد کرد.
قطر از نزدیک به یک‌ونیم دهه بدینسو در سیاست افغانستان دخیل شده و روز به روز در این عرصه فعال‌تر می‌شود. این کشور در سال ۲۰۱۳ به طالبان اجازه داد دفتر سیاسی خود را در دوحه، پایتخت این کشور افتتاح کند. در سال ۲۰۲۰ باز هم در همین کشور پیمان دوحه میان امریکا و طالبان امضا شد؛ پیمانی که منجر به سقوط نظام جمهوریت در افغانستان شد.
