موج خاموش اخراج مهاجران افغان از ایران در سایه اخراج گسترده افغان‌ها از پاکستان
درحالی‌که موج دوم اخراج مهاجران افغان از پاکستان در کانون توجه قرار گرفته است، جمهوری اسلامی ایران فشارها بر مهاجرین را افزایش و اخراج آنها را تشدید کرده است.
بنا به گزارش رسانه‌های ایرانی، جمهوری اسلامی ایران اخیرا بدون تعیین مهلت به شیوه پاکستان، روند اخراج دسته‌جمعی مهاجران افغان را سرعت بخشیده است. نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی مهاجران افغان را از استان‌های مختلف این کشور بازداشت و اخراج می‌کند.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز مهاجران ایران دو روز پیش گفت افغان‌های دارای برگه سرشماری در ایران به عنوان مهاجر قانونی شناخته نمی‌شوند و هیچ تفاوتی با مهاجران فاقد مدرک ندارند. او همچنان تاکید کرد که مهاجران دارای برگه سرشماری تا تابستان سال جاری تعیین تکلیف می‌شوند.
وزارت داخله جمهوری اسلامی در ۱۹ حوت اعلام کرد که از اول سال ۱۴۰۴ صرف شش دسته از مهاجران افغان می‌توانند در ایران اقامت داشته باشند. این وزارت تاکید کرد که مهاجران افغان فاقد مدرک از خدمات بهداشتی، آموزشی، معاملات ملکی و دیگر خدمات از اول حمل محروم می‌شوند.
وزارت داخله ایران اعلام کرد مهاجرانی که دارای برگه سرشماری و کارت آمایش، دارای پاسپورت و ویزای معتبر، شناسه شغلی یا کارت کار هستند اجازه اقامت در ایران را دارند.
این وزارت گفت که نظامیان حکومت پیشین در صورت تایید سازمان‌های بین‌المللی و مهاجرانی که با برگشت به افغانستان و اخذ ویزای مجدد به ایران بر می‌گردند، اجازه حضور در این کشور را خواهند داشت.
با این حال، اما مهاجران افغان در ایران اخیرا با فرستادن ویدیوهایی به افغانستان اینترنشال از روند بازداشت و اخراج افغان‌های دارای مدرک معتبر اقامتی نیز شکایت کرده‌اند.
گزارش‌ها می‌رساند که شماری زیادی از مهاجران افغان پس از هشدارها و فشارهای دولت ایران، برای بازگشت به افغانستان به دفاتر کفالت در این کشور هجوم برده‌اند. این مهاجران می‌گویند جمهوری اسلامی برای خروج داوطلبانه مهاجران نیز شرایط سخت و هزینه‌های هنگفتی را وضع کرده است.
یک مهاجر افغان در ایران می‌گوید جمهوری اسلامی ویزای آنها را تمدید نمی‌کند. او افزود که افغان‌ها برای تمدید ویزا هفته‌ها و ماه‌ها تلاش می‌کنند، اما نهادهای مسئول به مشکلات آنها رسیدگی نمی‌کنند.
یک مهاجر افغان از تهران گفت ۵۰ روز پیش پاسپورت خود را برای تمدید ویزا به مسئولان ایرانی تحویل داده اما تاکنون هیچ پاسخ قانع کننده‌ای دریافت نکرده است. او می‌گوید نه‌تنها ویزای مهاجران افغان تمدید نمی‌شود، بلکه مسئولان ایرانی با آنها برخورد «توهین‌آمیز» دارند.
یکی دیگر از مهاجران افغان گفت جمهوری اسلامی از افغان‌هایی که به‌طور داوطلب می‌خواهند از این کشور خارج شوند، هزینه‌های هنگفت اجباری را زیر عنوان پول شهرداری، هزینه بکس و لوازم، هزینه انتقال تا مرز می‌ستاند. به گفته او، هر مهاجر افغان برای بازگشت به کشور باید نزدیک چهار میلیون تومان به جمهوری اسلامی ایران بپردازد.
یک زن افغان اخراج شده از ایران گفت نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی او و فرزندانش را به اجبار اخراج کرده و اکنون به دور از خانواده در شهر ناشناس در هرات به سر می‌برد.
او اضافه کرد که ۲۷ سال در ایران زندگی کرده و مدارک معتبر اقامتی هم در دست دارد، اما پولیس جمهوری اسلامی او را به اجبار اخراج کرده است. این زن گفت شماری از از اعضای خانواده و تمامی وسایل خانه‌اش در ایران مانده است.
شماری از مهاجران افغان در ایران به افغانستان اینترنشنال گفتند که تمامی خانواده‌های دارای برگه سرشماری مجبور به ترک ایران شده‌اند. به گفته آنها نظامیان حکومت پیشین نیز پس از تایید سازمان‌های بین‌المللی و مرکز مهاجران ایران برگه‌های اقامت شش ماهه دریافت می‌کنند که تایید این مراجع مستلزم سازوکار دشوار و تقریبا ناممکن است.
به گفته این مهاجران خانواده‌های افغان دارای برگه سرشماری در صورت داشتن فرزند دانش‌اموز برای خروج تا ۱۵ سرطان سال جاری مهلت دارند. آنها می‌افزایند خانواده‌های که فرزند دانش‌آموز ندارند، پس از اخذ برگه ترک خاک ۱۵ روز برای خروج مهلت دارند.
با این حال، فشارهای جمهوری اسلامی برای اخراج، بسیاری از مهاجران افغان را در وضعیت معلق قرار داده است. شماری از خانواده‌های افغان می‌گویند که قادر به پرداخت هزینه‌های خروج از این کشور نیستند.
وزارت داخله ایران اخیرا اعلام کرد که در سال ۱۴۰۳ دست‌کم دو میلیون و ۲۰۰ هزار مهاجر افغان از این کشور اخراج شدند. مقامات ایران تاکید کردند که قرار است در سال ۱۴۰۴ نیز به همین تعداد مهاجر افغان را اخراج کنند. در حالی که پاکستان در دور نخست اخراج مهاجران افغان در سال گذشته ۸۰۰ هزار افغان را اخراج کرده است.
کمسیون طالبان برای رسیدگی به مشکلات مهاجران سه شنبه اعلام کرد که در یک روز ۲هزار و ۱۸۹ نفر از ایران اخراج شده‌اند.
این در حالی است که بسیاری از این مهاجران پس از تسلط طالبان بر افغانستان از ترس اقدامات انتقام‌جویانه این گروه به ایران و پاکستان فرار کرده‌اند. سازمان‌های بین‌المللی بارها از اخراج اجباری مهاجران افغان از این دو کشور ابراز نگرانی کرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران و دولت پاکستان اما در این مدت به هشدار و نگرانی‌های سازمان‌های بین‌المللی توجه نکرده و روند اخراج مهاجران بی‌پناه افغان را به‌طور روزافزون افزایش داده‌اند.