کشوری در صدر بدترین‌ها؛ چرا افغانستان در بسیاری از شاخص‌های جهانی در قعر جدول قرار دارد؟
افغانستان اینترنشنال
در گزارشی اخیر سایت احصائیه جهانی World of Statistics، افغانستان در میان ۱۹۵ کشور، رتبه اول را در زمینه کمترین میزان شادی به خود اختصاص داده است. اما این تنها یکی از جنبه‌های ناخوشایند جایگاه افغانستان در شاخص‌های جهانی نیست.
در حقیقت، وقتی به مجموعه‌ای از گزارش‌های این نهاد نگاه می‌کنید، متوجه می شوید که افغانستان تقریباً در همه حوزه‌ها در قعر جدول‌های جهانی قرار دارد: بدترین پاسپورت دنیا را دارد، بدترین کشور برای زنان است، و حتی خطرناکترین کشور برای مسافرت.
این وضعیت شاید برای بسیاری از ما سوال برانگیز باشد، اما علت آن چیست؟ چرا افغانستان به عنوان "بدترین کشور" در بسیاری از شاخص‌های جهانی معرفی می‌شود؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید به معیارهایی که این نهادها برای ارزیابی وضعیت کشورها استفاده می‌کنند توجه کنیم.
شاخص‌های اصلی سنجش
نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های تحقیقاتی معمولاً از شاخص‌های متنوع و جامع برای ارزیابی کشورها استفاده می‌کنند. این شاخص‌ها ابعاد مختلف زندگی کشورها را مورد سنجش قرار می‌دهند تا تصویر دقیقی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست‌محیطی آن‌ها ارائه دهند.
شاخص‌های اقتصادی
این شاخص‌ها وضعیت اقتصادی کشورها را اندازه‌‌گیری می‌کنند و شامل مواردی همچون تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه، نرخ بیکاری، تورم، فقر و نابرابری اقتصادی می‌شود.
شاخص‌های اجتماعی
در این بخش، کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی کشورها ارزیابی می‌شود. از جمله شاخص‌های اجتماعی می‌توان به امید به زندگی، دسترسی به آموزش و خدمات صحی، رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی اشاره کرد.
شاخص‌های سیاسی و امنیتی
این شاخص‌ها عملکرد دولت‌ها و وضعیت ثبات سیاسی و امنیتی کشورها را مورد بررسی قرار می‌دهند. عواملی مانند فساد، آزادی‌های مدنی، حاکمیت قانون، جرم و جنایت، تروریسم، و امنیت شخصی در این بخش قرار می‌گیرند.
شاخص‌های فرهنگی
این شاخص‌ها تنوع و پویایی فرهنگی کشورها را ارزیابی می‌کنند. تنوع زبانی و قومی، مشارکت فرهنگی و حفظ میراث های فرهنگی از جمله عواملی هستند که در این بخش سنجیده می‌شوند.
این شاخص‌ها به صورت جامع و چند بعدی طراحی شده‌اند تا تصویری دقیق از وضعیت یک کشور ارائه دهند و به تصمیم‌گیرندگان کمک کنند تا سیاست‌های بهتری برای بهبود شرایط زندگی مردم طراحی کنند.
افغانستان در صدر بدترین‌ها
افغانستان در بسیاری از شاخص‌ها در رتبه‌های پایین قرار دارد. در شاخص‌های توسعه انسانی، شادی، و صلح جهانی، این کشور همواره در صدر بدترین‌ها قرار گرفته است. عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند، اما ترکیبی از مشکلات تاریخی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باعث شده‌اند که وضعیت افغانستان به وضعیت بحرانی برسد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که افغانستان در نتیجه جنگ‌های طولانی، دخالت‌های خارجی و بحران‌های داخلی نتواسته است به توسعه پایدار دست یابد. اضافه بر این، با آمدن طالبان و بازگشت این گروه به قدرت، مشکلات موجود به اوج خود رسیده است.
وضعیت افغانستان به مجموعه‌ای از عوامل تاریخی و اجتماعی برمی‌گردد. جنگ‌های طولانی مدت، اقتصاد ضعیف، نبود دسترسی کافی به آموزش و خدمات صحی، و تهدیدهای امنیتی دائمی همگی عواملی هستند که به تنزل کیفیت زندگی مردم افغانستان انجامیده‌اند.
راه حل‌های داخلی و بین‌المللی
اکثر کارشناسان معتقدند که راه حل بهبود وضعیت افغانستان نیازمند اقدامات جامع و هماهنگ در سطوح داخلی و بین‌المللی است. در سطح داخلی، مسئولان محلی باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که رفاه و آسایش برای مردم افغانستان به ارمغان بیاورد. این سیاست‌ها باید بر پایه توسعه اقتصادی، تامین خدمات صحی و آموزشی، و ایجاد اشتغال باشد. همچنین باید در جهت بهبود وضعیت زنان و حقوق بشر تلاش بیشتری صورت گیرد.
در سطح بین‌المللی نیز نیاز است که افغانستان به گونه‌ای عمل کند که سیاست‌های جهانی و یا حداقل معیارهای کشورهای همسایه را مد نظر قرار دهد.