۲۵ سالگی پوتین در قدرت؛ ۲۰۲۴ سال پیروزی و شکست برای رئیسجمهور روسیه
بیست و پنج سال پیش، در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۹، بوریس یلتسین رئيسجمهور وقت روسیه از مقامش کنار رفت و ولادیمیر پوتین که نخستوزیر بود، بهعنوان رئیسجمهور موقت روسیه تعیین شد. از آن روز به بعد، ولادیمیر پوتین تسلط خود بر روسیه را حفظ کرده و با قدرت بیشتر از پیش ظاهر شده است.
در سال ۲۰۲۴ که به پایان میرسد، پوتین به دنبال مقابله با انزوای روسیه از سوی غرب بر سر جنگ اوکراین بود. اما این سال برای او با چالشهای مداوم، از حمله مرگبار افراد مسلح در مسکو تا هجوم نیروهای کییف به قلمرو روسیه همراه بود.
در حالی که جنگ حدودا سه ساله روسیه در اوکراین با روی کار آمدن دونالد ترامپ و حمایت نامطمئن او از کییف وارد مرحله جدید میشود، خبرگزاری اسوشیتدپرس به اتفاقات مثبت و منفی برای پوتین در سال ۲۰۲۴ پرداخته است.
جنوری: کارزار ریاست جمهوری بدون رقیب جدی
پوتین امسال برای پنجمین بار در حالی نامزد ریاست جمهوری شد که مخالفان اصلی او در تبعید و یا هم در زندان به سر میبردند.
با این حال، در یک نمونه نادر از سرپیچی از رئیسجمهور روسیه، هزاران روس در سرمای جنوری برای امضای طوماری در حمایت از یک رقیب نامحتمل پوتین صف کشیدند.
بوریس نادژدین، قانونگذار ۶۰ ساله و منتقد جنگ، ۱۰۰ هزار امضای لازم برای کسب شرایط لازم برای نامزدیاش را به دست آورد، اما مسئولان انتخاباتی در نهایت او را از نامزدی منع کردند. با این حال، حمایتی که او دریافت کرد، بازتاب احساسات ضد جنگ و اشتیاق عمومی برای رقابت سیاسی بود که باعث شرمساری پوتین شد.
فبروری: درگذشت الکسی ناوالنی در زندان
روز ۱۶ فبروری الکسی ناوالنی، دشمن دیرینه پوتین در حالی که محکومیت ۱۹ ساله خود را به اتهاماتی که به طور گسترده دارای انگیزههای سیاسی شناخته میشوند، سپری می کرد، در زندانی در «مدار شمالگان» درگذشت.
خبر مرگ او در سن ۴۷ سالگی جهان را شوکه کرد و مخالفان پوتین را از کاریزماتیکترین رهبرشان محروم کرد. هیچ دلیل دقیقی برای مرگ او ذکر نشده است و خانواده و متحدان ناولنی کرملین را مقصر دانستند. دهها هزار نفر از مردم عزادار دو هفته بعد در مراسم تشییع جنازه او در مسکو شرکت کردند. کرملین دست داشتن در مرگ ناولنی را رد کرده است.
مارچ: سایه سنگین قتل عام در سالن کنسرت بر پیروزی پوتین در انتخابات
پوتین در ۱۷ مارچ مجددا به عنوان رئیسجمهور روسیه انتخاب شد و به این ترتیب، تا سال ۲۰۳۰ در قدرت خواهد ماند.
پنج روز بعد، افراد مسلح به سالن کنسرتی در حومه مسکو یورش بردند و بیش از ۱۴۰ نفر را کشتند. یکی از افراد وابسته به گروه دولت اسلامی مسئولیت این حمله را به عهده گرفت؛ اگرچه کرملین، بدون مدرک، سعی کرد اوکراین را مسئول مرگبارترین حمله در خاک روسیه در تقریبا دو دهه اخیر معرفی کند. این حمله پایتخت را حیرتزده کرد و خاطرات حملات دیگری را در سالهای اولیه ریاست جمهوری پوتین زنده کرد.
جون: بازدید پوتین از کوریای شمالی
پوتین در ماه جون یک سفر دو روزه به کوریای شمالی انجام داد. دو کشور که خود در مواجهه با تشدید تقابل با واشنگتن میدیدند، با امضای پیمانی که دو طرف را در صورت حمله به دفاع از یکدیگر متعهد میکند، روابط خود را تعمیق بخشیدند. توافق جدید قویترین پیمان کوریای شمالی و روسیه از زمان پایان جنگ سرد بود و بر نگرانیها در واشنگتن و سئول افزود.
جولای: محکوم شدن خبرنگار وال استریت ژورنال به جاسوسی
ایوان گرشکویچ، خبرنگار وال استریت ژورنال، که در مارچ ۲۰۲۳ دستگیر و به جاسوسی متهم شد، در یک محاکمه سریع مجرم شناخته و به ۱۶ سال زندان محکوم شد. وال استریت ژورنال و دولت امریکا دادگاه را ساختگی خواندند و اتهامات را رد کردند.
مقامهای روسیه بدون ارائه مدارک ادعا کردند که او در حال جمعآوری اطلاعات سری برای امریکا بود. گرشکویچ، روسی الاصل متولد امریکا، اولین گزارشگر غربی بود که به اتهام جاسوسی در روسیه پس از شوروی دستگیر و زندانی شد.
آگست: مبادله جمعی زندانیان و تهاجم اوکراین به کورسک
در اول آگست واشنگتن و مسکو برنامه بزرگترین مبادله زندانیان شرق و غرب در تاریخ پس از شوروی را به پایان رساندند. کسانی که آزاد شدند شامل گرشکویچ و پل ویلان، همکار امریکایی به همراه مخالفان برجسته روسی مانند ولادیمیر کارا مورزا و ایلیا یاشین بودند. طبق این توافق ۲۲ نفر از جمله وادیم کراسیکوف، که در آلمان به جرم قتل یک شبهنظامی سابق چچنی در برلین در حال گذراندن حبس ابد بود، آزاد شدند.
همچنین در ماه آگست، اوکراین در بزرگترین حمله برونمرزی، حمله غافلگیرانهای را به منطقه کورسک روسیه انجام داد. این حمله آسیبپذیری روسیه را آشکار کرد و ضربه شرمآوری به کرملین وارد کرد و باعث شد دهها هزار غیرنظامی از منطقه فرار کنند. با درگیر شدن بخش اعظم ارتش روسیه در شرق اوکراین، تعداد کمی از نیروها برای حفاظت از منطقه کورسک باقی مانده بودند. نیروهای روسیه از آن زمان کنترول بخشی از قلمرو را دوباره به دست گرفتهاند، اما تاکنون نتوانستهاند به طور کامل نیروهای کییف را از کورسک خارج کنند.
سپتامبر: پوتین بدون ترس از دستگیری به مغولستان رفت
پوتین در ماه سپتامبر به متحد منطقهای روسیه، مغولستان سفر کرد. اقدامی که به طور گسترده به عنوان تلاشی برای مقابله با تلاشهای غرب برای منزوی کردن او بر سر جنگ اوکراین تلقی میشود. مغولستان از جمله کشورهایی بود که معاهده تأسیس دادگاه کیفری بین المللی را تصویب کردند. این دادگاه در سال ۲۰۲۳ حکم بازداشت پوتین را به اتهام جنایات جنگی در اوکراین صادر کرده بود. مغولستان درخواستها برای دستگیری رهبر روسیه را نادیده گرفت و با پهن کردن فرش سرخ از او استقبال کرد. دو کشور در عین حال قراردادهایی را در زمینه تامین انرژی و ارتقای نیروگاههای خود امضا کردند.
اکتوبر: اعزام نیروهای کوریای شمالی به روسیه
در ماه اکتبر، پنتاگون اعلام کرد که کوریای شمالی حدود ۱۰ هزار سرباز را برای پیوستن به نبرد علیه اوکراین به روسیه اعزام کرده است؛ اقدامی که رهبران غربی گفتند جنگ را تشدید و روابط را در آسیا متشنج می کند. مسکو و پیونگ یانگ در مورد ادعای استقرار این نیروها سکوت اختیار کردهاند.
پوتین همچنین میزبان نشست سران کشورهای بریکس با حضور رهبران یا نمایندگان ۳۶ کشور بود که بسیاری آن را تلاشی برای برجسته کردن شکست تلاشهای تحت رهبری امریکا برای منزوی کردن روسیه دانستند.
نوامیر: پیروزی ترامپ
دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین امریکا در ماه نوامبر برای یک دوره جدید کار در کاخ سفید برنده شد و این نگرانی را ایجاد کرد که اداره او ممکن است حمایت نظامی از اوکراین را کاهش دهد و کییف را مجبور به مذاکره با مسکو کند.
جو بایدن، رئیسجمهور کنونی امریکا به کییف اجازه داد تا از تسلیحات دوربرد ارسال شده از سوی واشنگتن برای حملات در عمق خاک روسیه استفاده کند.
روسیه با شلیک یک موشک بالستیک میانبرد مافوق صوت جدید به نام اورشنیک به سمت شهری در مرکز اوکراین، به حمله اوکراین با موشک دوربرد امریکایی پاسخ داد. پوتین میگوید که این موشک توسط پدافند هوایی قابل رهگیری نیست. او هشدار داد که مسکو میتواند از آن برای حملات بیشتر به اوکراین و همچنین به طور بالقوه برای ضربه زدن به تاسیسات نظامی کشورهای ناتو که از اوکراین حمایت نظامی میکنند استفاده کند.
دسامبر: سرنگونی اسد، ترور جنرال روسی در مسکو و سقوط هواپیمای آذربایجانی
حکومت بشار اسد، متحد دیرینه مسکو در اوایل دسامبر پس از حمله برقآسای گروههای شورشی فروپاشید.
پوتین به اسد و خانوادهاش، پناهندگی داد، اما ناکامی کرملین در جلوگیری از سقوط او ۹ سال پس از مداخله نظامی برای حمایت از حکومت اسد، محدودیتهای قدرت روسیه را آشکار کرد و نفوذ بینالمللی آن را در مرحلهای مهم از جنگ آن کشور در اوکراین کاهش داد.
در همین ماه، حمله ای که برای کرملین شرمآور توصیف شده، دوباره جنگ را به خیابانهای مسکو کشاند. جنرال ایگور کریلوف، فرمانده نیروهای دفاع هستهای، بیولوژیکی و شیمیایی روسیه، در کنار یکی از دستیارانش بر اثر بمبی که در بیرون ساختمان آپارتمانی در مسکو کار گذاشته شده بود، کشته شد. پوتین قتل کریلوف را یک "اشتباه بزرگ" توسط سازمانهای امنیتی توصیف کرد.
در آخرین آخر هفته سال، پوتین به دلیل آنچه که او آن را "حادثه غمانگیز" سقوط هواپیمای مسافربری جمهوری آذربایجان در حریم هوایی روسیه در ۲۵ خواند، عذرخواهی کرد.
این رویداد منجر به کشته شدن ۳۸ نفر در کشور همسایه قزاقستان شد.
اظهارات پوتین در بحبوحه ادعاهای فزاینده مبنی بر اینکه این هواپیما توسط پدافند هوایی روسیه در تلاش برای توقف حمله پهپاد اوکراینی در نزدیکی گروزنی در جمهوری چچن روسیه سرنگون شد، بیان شده است. در حالی که مقامهای روسی اذعان کردند که سامانههای پدافند هوایی فعال بوده، مسکو مسئولیت سقوط هواپیما را به عهده نگرفت.