جیمی کارتر، رئیس جمهور پیشین امریکا در ۱۰۰ سالگی در گذشت
خانواده جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس جمهور امریکا اعلام کرد که او در ۱۰۰ سالگی بر اثر بیماری در گذشت. او که در سال ۱۹۷۶ به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده انتخاب شد روز یکشنبه در خانه‌اش در شهر پلینز در ایالت جورجیا از دنیا رفت.
چیب کارتر، پسر رئیس‌جمهور سابق، ضمن اعلام مرگ پدرش در بیانیه‌ای گفت: «پدرم یک قهرمان بود، نه فقط برای من، بلکه برای همه کسانی که به صلح، حقوق بشر و عشق بی‌ریا باور دارند.»
کارتر، رئیس جمهور دموکرات، برای یک دوره از جنوری ۱۹۷۷ تا جنوری ۱۹۸۱ به عنوان رئیس جمهور امریکا خدمت کرد. او در انتخابات سال ۱۹۷۶ توانست جرالد فورد، رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه را شکست دهد. اما چهار سال بعد در انتخاباتی دشوار با اختلاف زیاد، جای خود را به رونالد ریگان، فرماندار کالیفرنیا واگذار کرد.
کارتر، طولانی‌ترین دوران زندگی پس از ریاست‌جمهوری را در میان تمامی روسای‌جمهور امریکا تجربه کرد. وی به این شهرت یافت که رئیس‌جمهور بهتری پس از ترک کاخ سفید بود تا در دوران ریاست‌جمهوری‌اش، و خود نیز به این موضوع اعتراف داشت.
کارتر، در سال‌های اخیر، با بیماری زیادی دست‌و پنجه نرم می‌کرد، از جمله سرطان پوست که به کبد و مغز او سرایت کرده بود. وی در فبروری ۲۰۲۳تصمیم گرفت به جای درمان بیشتر، تحت مراقبت‌های خانگی قرار گیرد.
روزالین کارتر، همسرش در ۱۹ نومبر ۲۰۲۳ در سن ۹۶ سالگی درگذشت. کارتر که در مراسم یادبود و تشییع جنازه همسرش در ویلچر حاضر شده بود، بسیار ضعیف به نظر می‌رسید.
میراث کارتر
کارتر پس از ترک کاخ سفید، به شدت سرگرم فعالیت‌های بشردوستانه بود و در سال ۲۰۰۲ به خاطر تلاش‌های بی‌وقفه‌اش برای یافتن راه‌حل‌های صلح‌آمیز برای منازعات بین‌المللی، نهادینه‌شدن دموکراسی و حقوق بشر و توسعه اقتصادی و اجتماعی، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
کارتر که از دوران نوجوانی معلم یکشنبه‌های مکتب کلیسا بود، حس اخلاقی قوی خود را به کاخ سفید آورد و آشکارا درباره ایمان مذهبی‌اش صحبت می‌کرد. او تلاش کرد تا شکوه و تجملات ریاست‌جمهوری را کاهش دهد، از جمله این که در مراسم افتتاحیه ریاست‌جمهوری خود در سال ۱۹۷۷ به جای استفاده از لیموزین، پیاده‌روی کرد.
دستاوردهای سیاست خارجی
سیاست خارجی کارتر بیشتر بر خاورمیانه متمرکز بود. معاهده صلح مصر و اسرائیل در سال ۱۹۷۹ که بر اساس توافق‌نامه کمپ دیوید شکل گرفت، به وضعیت جنگی بین این دو کشور پایان داد.
کارتر، انور سادات، رئیس‌جمهور مصر و مناخیم بگین، نخست‌وزیر اسرائیل را به کمپ دیوید، محل اقامت ریاست‌جمهوری در مریلند، دعوت کرد. زمانی که امضای توافق‌نامه صلح به بن بست خورد، کارتر شخصا به قاهره و اورشلیم سفر کرد و توافق صلح را نجات داد.
بحران گروگان‌گیری ایران
یکی از بحران‌های برجسته دوران ریاست‌جمهوری او، گروگان‌گیری دیپلومات‌های امریکایی در سفارت این کشور در تهران بود. در ۴ نومبر ۱۹۷۹، نیروهای وفادار به آیت‌الله خمینی به سفارت امریکا در تهران حمله کردند و دست به گروگان‌گیری زدند. این بحران ۴۴۴ روز طول کشید و تلاش‌های کارتر برای آزادسازی گروگان‌ها، از جمله یک عملیات نجات در اپریل ۱۹۸۰، با شکست مواجه شد. این گروگان‌گیری در شکست کارتر در انتخابات نقش داشت.
در نهایت، گروگان‌ها دقایقی پس از مراسم تحلیف رونالد ریگان در ۲۰جنوری ۱۹۸۱ آزاد شدند.
دوران پس از ریاست‌جمهوری
پس از ترک قدرت، کارتر به تلاش‌های دیپلوماتیک و حقوق بشری ادامه داد. وی با تاسیس مرکز کارتر در اتلانتا، تیم‌های نظارت بر انتخابات را به کشورهای مختلف اعزام کرد و در حل بحران‌های بین‌المللی از جمله بحران هسته‌ای کوریای شمالی در سال ۱۹۹۴ نقش داشت.
کارتر بیش از ۲۰ کتاب نوشت که شامل خاطرات ریاست‌جمهوری، اشعار و آثار مرتبط با ایمان مذهبی و دیپلوماسی بود. یکی از آخرین کتاب‌های او با عنوان «ایمان: سفری برای همه»، در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
کارتر و افغانستان
کارتر نخستین رئیس‌جمهور امریکا بود که از گروه‌های مجاهدین افغان برای مبارزه با شوروی حمایت کرد. او استراتژی‌ای طراحی کرد که هدفش گرفتار کردن اتحاد جماهیر شوروی در جنگی پرهزینه و فرسایشی در افغانستان بود. این سیاست که به "تله خرس" معروف شد، با حمایت مالی و تسلیحاتی از مجاهدین به اجرا درآمد.
اگرچه این استراتژی در کوتاه‌مدت باعث شکست شوروی در افغانستان شد و نقشی در تضعیف اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد داشت، اما در بلندمدت پیامدهای سنگینی به دنبال داشت. حمایت از گروه‌های مجاهدین به ظهور طالبان و القاعده، جنگ داخلی طولانی‌مدت در افغانستان و بی‌ثباتی منطقه منجر شد که پیامدهای آن همچنان ادامه دارد.
القاعده که در طول جنگ سرد به علت مبارزه با شوروی در افغانستان، وجهه مثبتی در امریکا پیدا کرده بود، در سال ۲۰۰۱ به امریکا حمله کرد و باعث لشکرکشی این کشور به افغانستان و جنگ خونین بیست ساله در این کشور شد.
