سلاح‌های امریکایی در دستان طالبان؛ چه تجهیزاتی جا مانده اند؟
خبرنگار
پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان ، حجم زیادی از تجهیزات نظامی و فناوری پیشرفته به جا ماند که اکنون در دست طالبان قرار دارد.
این تجهیزات، که بر اساس گزارش وزارت دفاع امریکا ارزش آن‌ها بیش از ۷ میلیارد دالر تخمین زده می‌شود، شامل موترهای نظامی، تسلیحات پیشرفته، دستگاه‌های بایومتریک و فناوری‌های دیگر است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده در زمان کارزارهای انتخاباتی‌اش، گفته بود که افغانستان اکنون یکی از بزرگترین فروشندگان تجهیزات نظامی امریکا در جهان است. او خروج امریکا از افغانستان را شرم‌آورترین لحظه تاریخ این کشور توصیف کرد و اضافه کرد که ۸۵ میلیارد دالر تجهیزات در این کشور جا مانده است.
ایالات متحده امریکا از سال ۲۰۰۲ تا جون ۲۰۲۰ مبلغ ۸۸.۶۱ میلیارد دالر را از طریق صندوق حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان که از سوی وزارت دفاع این کشور ایجاد شده بود، در زمینه تجهیز، تسلیح، اکمال، خدمات، آموزش، تاسیسات، زیرساخت‌ها و بازسازی نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان هزینه کرده است.
بر اساس گزارش وزارت دفاع ایالات متحده، تجهیزات نظامی به جا مانده شامل موارد زیر است:
چرخبال‌های نظامی
ایالات متحده قبل از خروج، ۷۸ فروند هواپیما را در افغانستان در میدان هوایی بین‌المللی کابل باقی گذاشت. ارزش این چرخبال‌ها ۹۲۳ میلیون دالر برآورد شده است. به گفته یکی از فرماندهان نیروهای امنیتی پیشین، امریکا نیروی هوایی حکومت پیشین افغانستان را با ۲۲۹ فروند هلی‌کوپتر نظامی و ترانسپورتی مجهز کرده بود. پس از سقوط نظام جمهوری، ۴۶ فروند هواپیمای نظامی به ازبیکستان و ۱۸ فروند به تاجیکستان انتقال یافتند. تا اکنون، این هواپیماها به افغانستان منتقل نشده‌اند.
موترهای نظامی
وزارت دفاع امریکا اعلام کرده بود که بیش از ۴۰ هزار موتر از مجموع ۹۶ هزار موتر نظامی که ایالات متحده به نیروهای افغان داده بود، در افغانستان باقی مانده‌اند. وضعیت عملیاتی موترهای باقی‌مانده نامعلوم است. تعداد زیادی از وسایط زرهی و غیرزرهی مورد استفاده نیروهای امنیتی افغانستان در جریان ۲۰ سال جنگ، به علت ماین‌های کنار جاده، جنگ‌های رو در رو و استفاده بیش از حد تخریب شده و از صف محاربه خارج شدند.
تصاویر ماهواره‌ای از پایگاه‌های سابق ناتو و امریکا در افغانستان نشان می‌دهد که این موترها تخریب شده‌اند.
سلاح‌های پیشرفته
پس از سقوط افغانستان، وزارت دفاع امریکا اعلام کرد که بیش از ۳۰۰ هزار سلاح از مجموع ۴۲۷ هزار سلاح در این کشور جا مانده است. علاوه بر این، ۱۸۱ هزار واحد مهمات هوایی، ۵۰ هزار و ۱۵۰ عدد مهمات آموزشی و ۹۲۰۰ دستگاه پرتاب‌کننده مهمات نیز در افغانستان باقی مانده‌اند.
تجهیزات شناسایی و خنثی‌سازی مواد منفجره
وزارت دفاع امریکا پس از خروج از افغانستان اعلام کرد که تقریباً تمام تجهیزات خنثی‌سازی مواد منفجره و مین‌زدایی، از جمله ۱۷۵۰۰ قطعه «تشخیص مواد منفجره، خنثی‌سازی و تجهیزات حفاظت فردی» در افغانستان باقی مانده است.
تجهیزات بایومتریک
دستگاه‌های اسکن اثر انگشت و فناوری‌های شناسایی که توسط نیروهای امریکایی برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد شهروندان افغان استفاده می‌شد، اکنون در دست طالبان است. گزارش‌ها حاکی از آن است که طالبان از این دستگاه‌ها برای ردیابی و شناسایی متحدان افغان امریکا استفاده کرده است.
واکنش‌ها و پیامدهای سیاسی
حکومت بایدن و پنتاگون بارها اعلام کردند که بیشتر تجهیزات نظامی یا تخریب شده یا به امریکا بازگردانده شده‌اند. اما شواهد و گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند که این ادعاها درست نیست.
پنتاگون در زمان خروج، اعلام کرد که تجهیزات نظامی باقی‌مانده در افغانستان «غیرقابل استفاده» هستند. با این حال، جنرال آستین اسکات میلر، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان، در اظهارات خود به کانگرس تصریح کرد که این تجهیزات به حکومت افغانستان داده شده بود و انتظار می‌رفت از آن‌ها استفاده شود، نه اینکه رها شوند.
حکومت طالبان سه‌سالگی بازگشت به قدرت و سقوط نظام جمهوری را در پایگاه نظامی بگرام با رژه سلاح‌های بجا مانده امریکایی جشن گرفت و آن را «روز فتح» نامید.
طالبان با دسترسی به این تسلیحات و فناوری‌ها، اکنون به یکی از مجهزترین گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه تبدیل شده است. این تجهیزات می‌توانند نه تنها علیه مردم افغانستان، بلکه علیه کشورهای همسایه نیز مورد استفاده قرار گیرند.
دستگاه‌های بایومتریک امریکایی به طالبان این امکان را داده است تا افرادی که در بخش نظامی حکومت پیشین یا نیروهای امریکایی و ناتو همکاری داشته‌اند، شناسایی کنند.
تسلیحات جا مانده امریکا در افغانستان نگرانی‌هایی را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد کرده است. این تجهیزات نه تنها به تقویت طالبان کمک کرده‌اند، بلکه امکان دسترسی گروه‌های دیگر به تسلیحات پیشرفته را نیز فراهم کرده‌اند. برخی از کارشناسان نگران اند که این تسلیحات ممکن است به بازارهای غیرقانونی تسلیحات راه پیدا کنند و امنیت منطقه را بیش از پیش تهدید کنند.
