'تاپه‌ای بر روی یخ'؛ امرالله صالح می‌گوید پروژه تاپی به علت حاکمیت طالبان عملی نیست
امرالله صالح، معاون سابق رئیس جمهور، در واکنش به افتتاح پروژه تاپی اظهار داشت که به دلیل نبود حکومت مشروع و قانونی در افغانستان، اجرای این پروژه عملی نیست. صالح گفت که «تاپی تاپه‌ای در یخ است» و به علت معضلات حقوقی و فنی، تکمیل شدن آن بعید است.
حسن آخند، رئیس‌الوزرای طالبان، و قربانقلی بردی محمدوف، رئیس جمهور ترکمنستان، روز چهارشنبه پروژه تاپی و سایر پروژه‌های توسعه‌ای میان افغانستان و ترکمنستان را در شهر مرو افتتاح کردند.
امرالله صالح در انتقاد از این پروژه گفت که در شرایط کنونی «حرف زدن از طرح‌های بزرگ اقتصادی مانند خیمه‌شب‌بازی است.»
او افزود: «طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ اقتصادی، از دید داخلی، وابسته به یک حاکمیت مشروع و مردمی هستند و از دید خارجی، به تعارض و توافق منافع قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای مرتبط‌اند.»
پروژه خط لوله گاز میان ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند موسوم به تاپی برای نخستین بار میان رهبران این کشورها در سال ۱۳۹۴ افتتاح شد. این پروژه ۱۰ میلیارد دالری به دلایل مختلف، به ویژه وضعیت امنیتی نامساعد براثر جنگ و خرابکاری طالبان، در دوره اشرف غنی تکمیل نشد.
این خط لوله گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند منتقل می‌کند. این خط لوله ۱۸۲۱ کیلومتر طول دارد و ظرفیت انتقال سالانه آن ۳۳ میلیارد متر مکعب است. طالبان اعلام کرده که عواید سالانه افغانستان از این پروژه ۴۰۰ میلیون دالر خواهد بود.
طالبان به جانب ترکمنستان وعده داده است که برای ساخت این لوله در افغانستان آمادگی دارد.
صالح گفت که به رغم توافق ترکمنستان و طالبان، این پروژه به علت مشروعیت نداشتن طالبان از نظر حقوقی و فنی عملی نیست
این چهره مخالف طالبان پرسید که در صورت بروز اختلاف لاینحل میان طالبان و ترکمنستان، «کدام محکمه بین‌المللی حاضر است طالبان را به عنوان یکی از طرف‌های حقوقی در پروژه‌ها به رسمیت بشناسد؟»
او در ادامه گفت: «کدام شرکت بیمه حاضر است این طرح را بیمه کند و طالبان را به عنوان مشتری ثبت کند؟ کدام شرکت معتبر تفتیش و بازرسی مالی حاضر است با طالبان تعامل کند؟»
او تاکید کرد که «تاپی تاپه‌ای در یخ است، مگر این که افغانستان به یک دولت-ملت مشروع دست یابد و قرارداد اجتماعی از راه‌های قانونی و مشروع بازنگری شود.»
طالبان به ندرت جزییاتی مانند شرکت‌های مهندسی و بیمه همکار در ساخت‌وساز، درباره پروژه‌های بزرگی که با کشورها و شرکت‌ها عقد می‌کند، در اختیار عموم قرار می‌دهد.
صالح گفت که تاپی به عنوان یک پروژه، ایده‌ای متعلق به قرن گذشته است. او خاطرنشان کرد که «مناسبات منطقه و قدرت‌های دخیل در بازار انرژی در قرن جاری، تفاوت‌های چشمگیری با قرن بیستم دارد.» او با کنایه به طالبان گفت: «این مسائل در حاشیه کتاب‌های قصه‌خوانی چاپ پشاور نوشته نشده‌است.»
در همین حال، طالبان افتتاح پروژه تاپی را یک دستاورد بزرگ برای خود می‌داند. این گروه تلاش کرده با تمرکز روی پروژه‌های استخراج معادن تصویری متفاوت از خود به عنوان یک حاکمیت اهل سازندگی و توسعه ارائه کند.
