سه سال اعتراض و ایستادگی؛ زنان افغان چگونه این مبارزه را پیش می‌برند؟

سقوط کابل به عنوان آخرین بزرگ‌شهر افغانستان به‌دست طالبان در آگست ۲۰۲۱ یک دوره‌ سیاه دیگر را برای زنان کشور رقم زد. زنان به مبارزات‌شان در برابر اقدامات طالبان ادامه داده‌اند، اما جلوگیری از سقوط کامل افغانستان به دام سیاهی نیازمند حمایت همه‌جانبه است.

کابل در همان روزهای اول سقوط یک‌شبه بیست سال به عقب برگشته بود، همه چیز سیاه و تاریک می‌نمود و مردمِ نا‌امید بدون آن‌که بدانند فردا به سر شان چه خواهد آمد، در تلاش پناهگاهی بودند. شاید می‌دانستند که با تسلط دوباره طالبان، همه چیز خود را از دست می‌دهند.

گروه طالبان در فردای تسلط بر شهر، ترس و وحشت خود را با دستگیری‌ها، قتل و لت‌و‌کوب شهروندان آغاز کرد. آنان چون گذشته، بی‌رحم، خشن و بدخیم بودند. رفتار آنان با شهروندان کابل، طوری بود که گویی به سرزمین "کافران" رسیده بودند. مردم نیز از همان آغاز با آنها چون بیگانه‌ها رفتار می‌کردند، برخوردی‌که با گذشت سه سال همچنان ادامه دارد و شهروندان کشور آنان را به چشم خودی نمی‌بینند.

زنان کابل اولین گروهی از ساکنان این شهر بودند که در برابر طالبان ایستادند. گروه‌های زنان در هفته‌ها و ماه‌های بعدی یکی با الهام از دیگری، به جاد‌ه‌ها ریختند. اما پاسخ گروه طالبان، مرمی، زندان و شکنجه بود.

طالبان در یکی از اولین اقدامات خود، آموزش دختران بالاتر از صنف شش را منع کردند، سپس رهبر غایب این گروه در فرمان‌های پی‌هم خود، مشخصا زنان را هدف گرفت. طالبان همه دستآوردهای زنان، از جمله حق تحصیل، کار و فرصت‌هایی‌ را که آنها در بیست سال گذشته به دست آورده بودند، سلب کرد.

تقریبا یک سال پس از اولین اعتراضات زنان، گروه‌های مختلف زنان معترض سرکوب شده بودند و یا وطن را ترک کردند. جریان‌های خودجوش زنان پس از این سرکوب‌ها وادار شدند که تشیکلات اولیه خود را سامان دهند و پس از رایزنی و مشوره به این نتیجه رسیدند که مبارزه در برابر طالب باید به شیوه‌های غیر علنی و در مکان‌های سربسته انجام شود.

دیوارنگاری، آتش زدن تصاویر رهبران طالبان، نشر ویدیوها، افشاسازی جنایات طالبان و گردهمایی‌ها در مکان‌های سربسته، از رویکردهای جدید زنان معترض در ادامه راه بود. هیچکدام از این موارد بدون خطر و ریسک نبود، اما زنان با درک اینکه راهی جز مبارزه و ایستادگی ندارند، مصمم‌تر به اعتراضات‌شان ادامه دادند.
از سوی دیگر، زنانی‌ که از شکنجه و زندان طالب رهایی‌یافته و به خارج منتقل شده بودند، نیز آرام ننشسته و با جسم و روان زخمی به مبارزات خود ادامه دادند.

در نتیجه سه سال پس از سقوط کابل، ده‌ها گروه معترض زنان در سراسر جهان شکل گرفتند که هر کدام به انسجام و سازمان‌دهی بهتر از گذشته دسته یافته‌اند. این گروه‌ها هرچند به لحاظ فاصله‌های مکانی از هم دور افتاده‌اند، اما اهداف و برنامه‌های مشترکی را دنبال می‌کنند. مبارزه با سیاست‌های زن‌ستیزانه، قرون وسطایی و غیر انسانی گروه طالبان و آگاهی‌دهی در مورد رفتار خشونت‌بار آنان با زنان و در کل مردم افغانستان، هدف اصلی گروه‌های فعال زنان است.

سه سال گذشته هرچند زمان کوتاهی برای بازیابی قوت و انسجام در برابر هیولای چون طالب بوده، اما زنان افغانستان با حمایت روزافزون داخلی و بین‌المللی، اکنون این مسیر را پیموده‌اند و با برنامه‌ریزی و تدبیر در حالی که باور دارند در پایان کار "پیروزی از آن ماست" برای دستیابی به حقوق و آزادی‌های طبیعی و انسانی خود به مبارزه ادامه می‌دهند.

این تلاش‌ها نه تنها برای حقوق از دست رفته زنان است که بیشتر از آن برای دستیابی به آزادی، برابری و عزت ماست که طالبان هدف گرفته‌اند.

زنان افغانستان در ادامه این مبارزه به‌حمایت بی‌دریغ جامعه جهانی، زنان مطرح و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی در سراسر جهان ضرورت دارند. این مبارزه سخت اما سرنوشت‌ساز، نه تنها برای زنان افغانستان، بلکه برای همه زنان جهان و دستارودهای بشری در سراسر جهان مهم است. این مسئولیت جمعی ماست که نگذاریم تاریکی بر روشنی فایق آید و آرزوهای میلیون‌ها زن افغانستان در سایه قوانین وحشیانه و بدوی طالبان نابود شود.