زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا در امور افغانستان در مقاله‌ای، طرح چهار فقره‌ای برای پایان جنگ در اوکراین ارائه کرده است.
خلیلزاد می‌گوید اگر دونالد ترامپ در انتخابات پیروز شود احتمال دارد برای حل دیپلوماتیک بحران اوکراین فشار بیاورد.
حل مساله قلمروی تحت کنترول اوکراین و روسیه، تضمین امنیتی قوی برای اوکراین، امضای یک معاهده امنیتی بین اتحادیه اروپا و اوکراین و معاهده دفاعی ایالات متحده و اوکراین طرح‌هایی است که آقای خلیلزاد پیشنهاد داده است.
آقای خلیلزاد می‌گوید مساله قلمرو یک موضوع حیاتی است و روسیه و اوکراین در این مورد اختلاف دارند. به گفته وی، اوکراین خواستار بازگرداندن تمامی مناطق تحت اشغال روسیه از سال ۲۰۱۴ از جمله کریمه و دونباس است. اما روسیه از اوکراین می‌خواهد حتی بیشتر از آنچه در حال حاضر «اشغال» کرده را به روسیه واگذار کند.
او درباره عضویت اوکراین در ناتو گفته در نشست اخیر ناتو در واشنگتن، این ائتلاف اعلام کرد که مسیر اوکراین برای عضویت در ناتو «بازگشت‌ناپذیر» است. با این حال، چندین عضو ناتو در مورد چنین نتیجه‌ای ملاحظات جدی دارند.
آقای خلیلزاد می‌گوید امسال، ایالات متحده یک توافقنامه امنیتی دوجانبه با اوکراین امضا کرد که هدف آن افزایش همکاری دفاعی بود، نه یک معاهده دفاعی.
این دیپلومات کهنه‌کار امریکایی در مقاله‌ای که روز سه‌شنبه دوم اسد با عنوان «پایان دادن به جنگ در اوکراین: نقشه راه بالقوه برای صلح» در وب‌سایت نشنال اینترست منتشر کرد، نوشت که دونالد ترامپ و معاونش جی‌دی ونس، همواره درباره پیروزی بر روسیه از طریق کمک مالی امریکا و اروپا به اوکراین و فشارهای اقتصادی بر مسکو تردید خود را ابراز کرده‌اند.
به نوشته آقای خلیلزاد، ترامپ و ونس در مورد سطح کمک‌های ایالات متحده نگران بوده و استدلال کرده‌اند که قدرت‌های اروپایی باید بار غالب را به دوش بکشند زیرا جنگ «در همسایگی آن‌ها است.»
در این مقاله آمده است که جی‌دی ونس، معاون دونالد ترامپ معتقد است که اولویت باید تهدید چین باشد و تلاش در اوکراین منابع مورد نیاز برای مقابله با چالش حیاتی بیجینگ را منحرف می‌کند.
آقای خلیلزاد که از او به عنوان معمار توافقنامه دوحه بین امریکا و طالبان یاد می‌شود، درباره جنگ میان روسیه و اوکراین نوشته است: «پیروزی برای هیچ یک از طرفین قریب‌الوقوع نیست.»
او جنگ اوکراین را یک «مقاومت قهرمانانه» اما «به قیمت تلفات عظیم» توصیف کرده است.
طبق تحلیل زلمی خلیلزاد، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در تلاش بسیج خود علیه روسیه با چالش‌های مهمی روبرو بوده است. این کشور ضربه‌های مهلکی به شبکه انرژی و برق خود متحمل شده و به دلیل حملات روسیه به پالایشگاه‌ها کمبود برق و سوخت وجود دارد و احتمالا با زمستان دشواری روبرو خواهد بود.
با این حال، او می‌گوید شاید اوکراین برای بیرون راندن نیروهای روسی از خاک خود توانایی نظامی کافی نداشته باشد، اما در آزادسازی مناطقی که زمانی توسط روسیه اشغال شده بود، موفقیت نظامی داشته است.
خلیلزاد در توجیه اظهارات خود گفته اوکراین اکنون تسلیحات بیشتری دارد، از جمله سلاح‌هایی که قادر به حمله به خاک روسیه هستند.
به گفته آقای خلیلزاد، اوکراین با حمایت شرکای خود می‌تواند جنگ را ادامه دهد.
در این مقاله همچنین آمده است جنگ اوکراین، روسیه را به چین، کوریای شمالی و ایران وابسته کرده است.
به گفته وی، مسکو معتقد است که روابط بهتر با غرب به ویژه امریکا می‌تواند منافع این کشور را تامین کند، با این حال بعید است که این اتفاق بدون پایان قابل قبول جنگ اوکراین رخ دهد.
نماینده پیشین امریکا در امور افغانستان همچنین می‌گوید جنگ اوکراین، به جای آنکه ناتو را تضعیف کند، این سازمان را تقویت کرده است؛ این اتحاد در دو سال گذشته گسترش یافته و هزینه‌های بیشتری را برای دفاع هزینه می‌کند.
به گفته آقای خلیلزاد، اگر ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده پیروز شود، متحدان امریکا تحت فشار قرار خواهند گرفت تا بیشتر از این هزینه کنند.
او نوشته است که اگر پوتین به ابتکار صلح پیشنهادی رئیس جمهور تازه منتخب امریکا پاسخ مثبت ندهد، چشم انداز بهبود روابط را هم تضعیف خواهد کرد.
آقای خلیلزاد در مورد اوکراین گفته از آنجایی که حمایت مادی و دیپلوماتیک امریکا برای جنگ جاری حیاتی است، هر آنچه که امریکا از آن حمایت کند، وزن قابل توجهی خواهد داشت، اگر زلنسکی مانع از ابتکار ترامپ شود، ممکن است ایالات متحده اجازه استفاده از تسلیحات امریکایی علیه مناطق خاصی از روسیه را که دولت بایدن داده بود لغو کند یا کمک‌های آتی را مشروط به همکاری کند.