روز اضافه سال؛ توافق امریکا و طالبان در دوحه و حکایت آن کبیسه «خبیث»

ستار سعیدی

سردبیر ارشد

توافقنامه دوحه که باعث شد ایالات متحده پس از ۲۰ سال جنگ، هزاران کشته و صدها میلیارد دالر هزینه، قدرت در افغانستان را که از طالبان گرفته بود، بار دیگر به طالبان تحویل دهد،‌ در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ امضا شد.

ماه فبروری در گاه‌شمار میلادی ۲۸ روز دارد و هر چهار سال یک‌بار ۲۹ روزه می‌شود تا حساب و کتاب سال و ماه برابر شود. به این سال کبیسه می‌گویند. در گاه‌شمار خورشیدی هم، ماه حوت (اسفندماه) که ۲۹ روزه است، در سال کبیسه ۳۰ روزه می‌شود.

در فرهنگ‌های مختلف، نگرش‌های گوناگونی درباره روز اضافه سال، یعنی ۲۹ فبروری وجود دارد. این روز برای عده‌ای روزی خوش اقبال است در حالی که برخی دیگر، آن را بدشگون و خبیث می‌شمارند.

در باورهای فولکلور یونانی و اوکراینی، ازدواج در سال کبیسه محکوم به شکست و جدایی است. نویسنده کتابی به نام «تکه‌های مرگ، افسانه‌های هویت: انسان‌شناسی آتنی» که در سال ۱۹۹۵ نوشته شده، توضیح می‌دهد که این خرافات، ناشی از هراس از شروع هر چیز جدید در آن دوران بوده است، بنابراین چنین باوری وجود داشته که هر ازدواج یا نامزدی در روز کبیسه، به طلاق یا حتی مرگ همسر منجر می‌شود.

یک باور خرافی دیگر در اسکاتلند وجود دارد که هر کس در روز کبیسه زاده شود، زندگی سرشار از درد و رنج خواهد داشت.

در سوی دیگر ماجرا، باورهای خرافی مثبت درباره روز کبیسه است. در برخی جوامع در شمال اروپا، مانند اسکاتلند، ایرلند و دنمارک، روز ۲۹ فبروری، روز مردان مجرد بوده است. در این روز برخلاف رسم معمول، زنان از مردان خواستگاری می‌کرده‌اند. گفته می‌شود که مارگرت، ملکه اسکاتلند در قرن سیزدهم میلادی، برای مردانی که پیشنهاد ازدواج زنان را رد می‌کرده‌اند، جریمه نقدی وضع کرده بود.

این باورهای خرافی مربوط به گذشته است و هرچه سواد در جوامع مختلف گسترش یافت، باور به خرافات کمتر شد. با این حال به نظر می‌رسد توافق روز کبیسه سال ۲۰۲۰ امریکا با طالبان، برای این گروه، خوش‌یمن و برای بسیاری از مردم افغانستان، به ویژه زنان و دختران،‌ بدشگون و خبیث بوده است.

با این توافق که حکومت دونالد ترامپ به واسطه زلمی خلیلزاد آن را امضا کرد و در دوره جو بایدن اجرا شد، گروه طالبان پس از فرار اشرف غنی از کابل،‌ به‌گونه تمام و کمال قدرت در افغانستان را قبضه کرد. این گروه در بیش از دو نیم سال گذشته، در برابر هرگونه تغییر و تعادل در مواضع واپس‌گرایانه خود به ویژه درباره کار و آموزش زنان و رعایت حقوق بشر مقاومت کرده و روز به روز محدویت‌های بیشتری بر مردم وضع می‌کند.