حملات متقابل ایران و پاکستان چه تاثیری بر منطقه و جهان خواهد گذاشت؟
جمهوری اسلامی در روزهای گذشته حملات موشکی و پهپادی را به اهدافی در سه کشور عراق، سوریه و پاکستان انجام داد و خشم همسایگان خود را برانگیخت. در مقابل، ارتش پاکستان پنج‌شنبه مواضعی را در خاک ایران و در نزدیکی مرز دو کشور هدف حملات هوایی قرار داد.
هرچند پاکستان گفته است «چند حمله نظامی دقیق» را به «مخفی‌گاه‌های تروریست‌ها» در سیستان و بلوچستان ایران انجام داده اما پس از حملات روز ۲۶ جدی سپاه به ایالت بلوچستان پاکستان، اسلام‌آباد هشدار داده بود تهران مسئول عواقب این حمله خواهد بود.
جمهوری اسلامی ادعا کرده بود حمله‌اش به خاک پاکستان به وسیله موشک و پهپاد انجام شده و گروه شبه‌نظامی سنی جیش‌العدل را هدف قرار داده است.
با این حال این تهاجم، منجر به جان باختن دو کودک و زخمی شدن سه تن دیگر شد.
وزارت امور خارجه پاکستان این حمله را محکوم کرد و آن را «نقض غیرقانونی» حاکمیت کشورش دانست.
رسانه‌های دولتی ایران نوشتند: «حمله به پایگاه‌های شبه‌نظامیان، یک اقدام استراتژیک از سوی جمهوری اسلامی بود و سپاه پاسداران در یک حمله موشکی حساب شده، دو پایگاه اصلی جیش‌العدل در پاکستان را هدف قرار داد.»
پس از حمله هدفمند روز ۲۸ جدی ارتش پاکستان به خاک ایران، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی کاردار پاکستان در تهران را فراخواند.
چرا ایران به پاکستان حمله کرد؟
اکونومیک تایمز در گزارشی حمله ایران به پاکستان را اقدامی تلافی‌جویانه از سوی جمهوری اسلامی قلمداد کرد و نوشت که احتمالا در واکنش به حمله مرگ‌بار ماه گذشته به یک پاسگاه پولیس در استان سیستان و بلوچستان انجام گرفته است.
همان زمان احمد وحیدی، وزیر داخله ایران، حمله به این پاسگاه را به جیش‌العدل نسبت داد و گفت که شبه‌نظامیان این حمله را از خاک پاکستان در نزدیکی پنجگور ترتیب داده بودند.
جیش‌العدل با صدور بیانیه‌ای مسئولیت این حمله را پذیرفت.
این حمله می‌تواند انگیزه اقدامات نظامی اخیر ایران در خاک پاکستان باشد.
گروه جیش‌العدل چه گروهی است؟
گزارش آسوشیتدپرس جیش‌العدل یا ارتش عدالت را یک گروه شبه‌نظامی سنی معرفی کرده که در سال ۲۰۱۲ شکل گرفت و اکنون در پاکستان حضور چشم‌گیری دارد.
اعضای این گروه بلوچ هستند و در دو طرف مرز ایران و پاکستان زندگی می‌کنند.
جدایی‌طلبان از تبعیض‌ها شکایت دارند و بر این باورند که باید سهم عادلانه‌تری از منابع و ثروت استان خود داشته باشند.
این گروه خواهان جدایی و استقلال استان سیستان و بلوچستان در ایران و بلوچستان در جنوب غربی پاکستان است. به همین دلیل این گروه به هدفی مشترک برای هر دو دولت تهران و اسلام‌آباد تبدیل شده است.
در حالی که ایران قبلا با جیش‌العدل در امتداد مناطق مرزی درگیر بود، حمله موشکی و پهپادی اخیر به خاک پاکستان نشان‌دهنده تهاجمی‌تر شدن رویکرد جمهوری اسلامی در برخورد با این گروه است.
واکنش اسلام‌آباد
وزارت امور خارجه پاکستان با احضار کاردار ایران اعتراض شدید خود را اعلام و تاکید کرد که این‌گونه اقدامات یک‌جانبه، با روابط حسن هم‌جواری هم‌خوانی ندارد و می‌تواند اعتماد و اطمینان دوجانبه را به شدت تضعیف کند.
این وزارت‌خانه اعلام کرد با وجود چندین کانال ارتباطی بین اسلام‌آباد و تهران، این اقدام غیرقانونی از جانب ایران موجب افزایش نگرانی‌هاست.
ادعای جمهوری اسلامی
رسانه‌های دولتی ایران جزئیات یا شواهد خاصی از این حملات ارائه نکردند و برخی گزارش‌ها به سرعت از وب‌سایت‌های آن‌ها حذف شد.
ایران و پاکستان مرز مشترکی به طول ۹۵۹ کیلومتر دارند که عمدتا در استان پرتلاطم سیستان و بلوچستان واقع شده است. جایی که شهروندان اقلیت سنی ایران با تبعیض و سرکوب رژیم سلطه‌گر شیعه روبه‌رو هستند.
ایران، پاکستان را به پناه دادن و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی مسئول حملات فرامرزی متهم می‌کند.
این حمله چه عواقبی در پی خواهد داشت؟
حمله ایران به خاک پاکستان نگرانی‌هایی را در مورد روابط دو کشوری ایجاد می‌کند که در طول تاریخ نسبت به یکدیگر محتاطانه عمل کرده‌اند.
نشریه بیزنس استاندارد در این خصوص نوشت که در میان هیاهوی مانورهای نظامی و دیپلوماتیک، روایت ظریف‌تری به چشم می‌خورد.
بر اساس این گزارش، درگیری‌ها به همان اندازه که مربوط به کشمکش‌های داخلی است، به تنش‌های بیرونی نیز مربوط می‌شود: ایران و پاکستان هر دو با مشکلات خاص خود دست و پنجه نرم می‌کنند.
ایران که زیر بار تحریم‌ها و درگیری‌های داخلی است، به دنبال تحکیم قدرت در داخل و عملی کردن پروژه گسترش قدرتش است.
پاکستان نیز که با شورش‌های داخلی و مشکلات اقتصادی مبارزه می‌کند، می‌کوشد تا تاثیرات استراتژیکش را در منطقه نشان دهد.
شبح رقابت قدرت‌های بزرگ، این معادله را پیچیده‌تر می‌کند. روابط ایران با روسیه و چین، اتحاد نزدیک پاکستان با ایالات متحده و عربستان سعودی را تعدیل و معادلات منطقه‌ای را به یک صفحه شطرنج ژئوپلیتیکی پیچیده تبدیل می‌کند.
آنچه آینده به همراه خواهد داشت
اکونومیک تایمز وضعیت موجود در منطقه را منعکس‌کننده تعادلی شکننده دانست و افزود رقابت‌های ژئوپلیتیکی، درگیری‌های داخلی و مبارزه با ستیزه‌جویی، ترکیبی ناپایدار ایجاد می‌کند که می‌تواند به راحتی شعله‌ور شود.
جامعه بین‌الملل از نزدیک این تحولات را مشاهده می‌کند؛ به ویژه زمانی که دولت جو بایدن، حوثی‌ها را به‌عنوان گروهی تروریستی معرفی کرد که خود منعکس‌کننده وخامت اوضاع است.
بیزنس استاندارد نیز در این خصوص نوشت در حالی که احتمال بروز یک جنگ همه‌جانبه «سناریویی بعید» به نظر می‌رسد، پتانسیل تشدید درگیری‌ها، سایه تاریکی بر منطقه افکنده است.
مسیر رو به جلو مستلزم دیپلوماسی ظریف، اقدامات اعتمادساز و تمایل به پرداختن به علل اصلی درگیری‌ها است.
