مقام پیشین امریکایی: ایران سالانه صد میلیون دالر به طالبان کمک می‌کرد
روزنامه‌نگار، افغانستان اینترنشنال
یک مقام ارشد پیشین وزارت دفاع امریکا گفته که جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۱۲ به بعد سالانه ۱۰۰ میلیون دالر به طالبان کمک کرده است. کارتر ملکاسیان، مشاور پیشین فرمانده نیروهای امریکا در افغانستان گفت جمهوری اسلامی در افغانستان «بازی دوگانه» می‌کرد.
آقای ملکاسیان در گفت‌وگویی با افغانستان اینترنشنال گفت که کمک‌های ایران به طالبان در دهه اول حضور امریکا در افغانستان اندک بود، اما پس از سال ۲۰۱۲ کمک جمهوری اسلامی به طالبان افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد.
او افزود که سپاه پاسداران جمهوری اسلامی کمک‌های خود به طالبان را در سطوح مختلف به صورت چشم‌گیری افزایش داد و مجموع این کمک‌ها سالانه از صد میلیون دالر بیشتر بوده است. آقای ملکاسیان، که تاریخ‌نگار شناخته نیز است، کتابی زیرعنوان «جنگ امریکا در افغانستان» نوشته است که در سال ۲۰۲۲ برنده «جایزه لیونل گلبر» شد. ملکاسیان فعلا تحلیل‌گر ارشد دفاعی در دانشگاه نیروی دریایی امریکا در مونته‌ری کالیفرنیا است.
این پژوهشگر ارشد امریکا گفت که جمهوری اسلامی حتی در کمک به طالبان با پاکستان برابری می‌کرد، در حالی‌که حتی روسیه به اندازه جمهوری اسلامی به طالبان کمک نکرد. وی افزود: «در سطح بین‌المللی، طالبان از حمایت بی‌سابقه‌ای برخوردار بودند. ایران به حامی بزرگ تبدیل شده بود که نفوذ پاکستانی‌ها را به چالش می‌کشید. کمک ایران به طالبان پس از سال ۲۰۱۲ از ۱۰۰ میلیون دالر در سال فراتر رفت و تقریباً با پاکستان برابری کرد.»
دفتر طالبان در مشهد و دوربین‌های دید در شب
کارتر ملکاسیان گفت که کمک‌های جمهوری اسلامی برای طالبان را بیشتر سپاه پاسداران هدایت می‌کرد و جنگجویان این گروه را برای حمله به نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای امریکایی آموزش‌هایی نظامی می‌داد. از جمله به طالبان دوربین‌های دید در شب‌بین و پهپاد (پرنده هدایت‌پذیر از دور) کمک کرد و افراد آنها را آموزش داد که چگونه از این تجهیزات استفاده کنند.
او افزود: «ایران از طالبان دعوت کرد که دفتری در شهر مشهد باز کنند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کمک‌های نظامی خود را بهویژه در هلمند و فراه به طالبان افزایش داد. آنها دستگاه‌های دید در شب، ابزارهای نظارت، پهپاد و دیگر تجهیزات پیشرفته در اختیار ملا منان در هلمند قرار دادند و به افرادش شیوه استفاده از آنها را آموزش دادند.»
به گفته این مقام پیشین امریکایی، ایران سعی می‌کرد «بازی دوگانه» داشته باشد. از یک طرف نمی‌خواست دولت پیشین افغانستان را برنجاند، از سوی دیگر می‌خواست با حمایت از افزایش حملات طالبان علیه نیروهای امنیتی افغانستان، از فعالیت نظامی امریکا بهویژه در مناطق نزدیک به مرز ایران جلوگیری کند.
پرسش از امیرعبداللهیان
جمهوری اسلامی ایران کمک نظامی به طالبان را رد کرده است. برای پیگیری این موضوع در نیویارک به سراغ حسین امیرعبداللهیان، وزیرخارجه ایران رفتم و از او درباره کمک‌های «صدمیلیون دالری» مورد اشاره آقای ملکاسیان به طالبان پرسیدم، اما آقای امیرعبداللهیان به این پرسش من پاسخ نداد.
قبل از این نیز گزارش‌هایی منتشر شده بود که جمهوری اسلامی ایران گروه‌هایی از طالبان را در سال‌های گذشته حمایت‌های نظامی کرده و در برخی ولایات به افراد طالبان برای ساخت بمب‌های کنار جاده‌ای آموزش داده است. پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان، روابط ایران و طالبان پر فراز و نشیب بوده است.
باری، برخی از سیاستمداران جمهوری اسلامی طالبان را «جنبش اصیل منطقه» خواندند، اما دیری نگذشت که تنش‌ها میان نیروهای مرزی ایران و طالبان به درگیری نظامی انجامید. برخی کارشناسان معتقد هستند که نگرانی ایران درباره طالبان رو به افزایش است.