از جنگجویان تاجیکستانی تا طالبان پاکستانی؛ در بدخشان چه می‌گذرد؟
تحریک انصارالله، گروه شبه‌نظامیان اسلامگرای افراطی تاجیکستان، کتابی را زیر عنوان «قضیه تاجیکستان و شیوه آزادسازی آن از اشغال و استبداد» در ۲۱ سرطان منتشر کرد.
در بخشي ازاین کتاب ۱۰۰ صفحه‌ای که درواقع مانیفست تحریک انصارالله است، آمده است جنگجویان این گروه وظیفه دارند تا برپايی نظام اسلامی و تطبیق شریعت در تاجیکستان برزمند و شهادت‌طلبي کنند.
در این کتاب افغانستان زیر سلطه طالبان به عنوان سرزمین الهی و تنها جغرافیای پاکی که تطبیق شریعت در آن کامل شده، معرفی شده است.
در مانیفست انصارالله، تنها چهار مذهب اهل سنت مشروع و اسلامي دانسته شده و بقیه مذاهب مانند تشیع و اسماعیلیه شرک و بدعت خوانده شده‌است.
گذشته از جزییات فراوان این کتاب که برای اکثرجنگجویان و نیز در مدارس دینی مناطق شمال افغانستان دردسترس است، حال و هوای طالبان تاجیکستاني در بدخشان نشان مي‌دهد که خود را برای وارد شدن به یک مرحله دیگر آماده می‌کنند. احتمالاً، آنها برای گسترش فعالیت‌های خود در خاک تاجیکستان چراغ سبزی از سوی رهبري طالبان دریافت کرده‌اند.
اعضای انصارالله تاجیکستان سال‌ها است که در مناطق شمالی افغانستان مستقر اند. اما، این حضور خیلی علنی نبوده و بیشتر آنها خود را در میان طالبان محلی افغانستان جا زده بودند. حالا، پس از تسلط مجدد طالبان حضور انصارالله اندک اندک علنی‌تر شده، تا جایی که مانیفست مبارزاتی چاپ می‌کنند.
منابع محلی تایید می‌کنند که مهدي ارسلان، رهبرانصارالله از یک‌ماه به این‌سو نیروهایش را در شهرستان اشکاشم منسجم کرده و در کندک این گروه در آنجا تمرین نظامی می‌کنند. عملیاتي هم که اداره امنیت ملي تاجیکستان در تاریخ ۱۵ سنبله بر یک پناهگاه تحریک طالبان تاجیکستان در خاک خودش انجام داد و منجر به کشته شدن سه جنگجوي این گروه شد، نشان می‌دهد که مرحله دوم فعالیت انصارالله عملاً آغاز شده است.
تحریک طالبان پاکستان
اما انصارالله تنها بخشی از ماجراهای فعلی بدخشان است، بخش دیگر و جدی‌تر ماجرای افزایش فعالیت‌های تحریک طالبان پاکستان دراین ولایت است.
در همین‌حال، طالبان در کمتر از یک ماه گذشته بخشی از سلاح‌های سنگین و توپخانه خود را به فرقه بدخشان، در مرکزاین ولایت منتقل کرده است.
منابع می‌گویند نبرد طالبان پاکستاني در روز ۱۵ سنبله در منطقه چترال پاکستان که در نوع خود نخستین نبرد جبهه‌ای طالبان پاکستانی با نیروهای امنیتی پاکستان دراین منطقه بود، از طریق بدخشان اکمالات نظامی شده بود.
منابع محلی تایید می‌کنند که یک فرمانده کارکشته تحریک طالبان پاکستان بنام مولوی عبدالبشیر که قبلا نیروهای این گروه را در کنر رهبری می‌کرد، در ۱۰ سنبله همراه با ۳۵ تن از جنگجویانش از طریق پریان پنجشیر وارد بدخشان شده و بعداً از راه ولسوالی کران و منجان، از مسیر کافرکوتل وارد چترال پاکستان شدند. گفته می‌شود که درحال حاضر بیشتر از صد جنگجوي تحریک طالبان پاکستان به رهبری یک فرمانده این گروه بنام مفتی محمد قاهر بلوچ در منطقه جخان ولسوالی جرم بدخشان حضور دارند.
راه‌هایی که از طریق بدخشان به چترال پاکستان منتهی می‌شوند، عموما صعب‌العبور و تابستاني‌اند. در ضمن چون مسیرهای متعددی برای رسیدن به پاکستان وجود دارد، کنترول آن برای نیروهای مرزی پاکستان دشوار است. این همان مسیری است که درسال‌های گذشته طالبان افغانستان برای اکمالات نظامی خود در بدخشان از آن استفاده می‌کردند.
درسال‌های جنگ علیه شوروی سابق این مسیر مطمین‌ترین راه برای اکمالات نظامی تمامی جبهات شمال شرق گروه‌های مجاهدین بود. حالا، برعکس نیروهای پاکستانی که سال‌ها از این مسیر به آتش جنگ‌های افغانستان هیزم رساندند، اکنون نمی‌توانند هیزم‌رسانی از این مسیر به آتشی که دارد دامن پاکستان را می‌گیرد، جلوگیری کنند.
والی جدید
نکته مهم دیگر آغاز به کار والی جدید بدخشان است. قاری محمد ایوب خالد از فرماندهان برجسته و مورد اعتماد رهبر طالبان به حساب می‌آید.هرچند که فرمان انتصاب او به عنوان والی بدخشان از سوی رهبری طالبان دوماه قبل صادر شده بود اما گفته می‌شود مخالفت فصیح‌الدین فطرت، لوی درستیز ارتش طالبان که تاجیک‌تبار و اهل بدخشان است، سبب شد که مولوی خالد در آن زمان نتواند بر کرسی ولایت در بدخشان تکیه زند.
قاری خالد قبلاً والی کنر و فرمانده قول اردوی الفاروق را در بلخ بود. او چندان شناخته شده نیست، اما در گروه طالبان به عنوان فرمانده جنگنده و با دیدگاه‌هایی به شدت افراطی‌اش شناخته می‌شود.نکته مهم این است که او تطبیق کامل شریعت درافغانستان و گسترش دامنه شریعت درسراسر کشورهای اسلامی را وجیبه دینی خود می‌داند و حمایتش از مسلمانان کشورهای دیگر را انکار نمی کند.
والی جدید بدخشان به حلقه‌ای از طالبان تعلق دارد که انزوای بی‌المللی طالبان را نمی‌فهمد و اهمیتی برای اعتبار بین‌المللی حاکمیت طالبان قایل نیست.
برعلاوه، تغییرات گسترده‌ای که والی جدید در بدو ورودش در تیم امنیتی و اداری ولایت ایجاد کرده، نشان می‌دهد که او اعتماد چندانی به طالبان محلی ندارد و تمام طالبان محلی و تیم امنیتی قبلی را از پیرامون ساختمان ولایت دور کرده است.
بدخشان به رغم شهرت تاریخی و فرهنگی‌اش، به عنوان یک ولایت دور افتاده از مرکز، صعب العبور و کوهستانی هیچگاه به اندازه اکنون در تحولات افغانستان مهم نبوده است. این ولایت همزمان برای پاکستان، تاجیکستان واوزبیکستان از یکسو، و گروه‌های شبه‌نظامی تی‌تی‌پی، انصارالله و داعش خراسان مهم است.
