با آن‌که دشواری اصلی طالبان شکستن بن‌بست رابطه با جهان و حل مسئله مشروعیت بین‌المللی است، اما مشکلی به همان اندازه بزرگ، مدیریت گروه‌های تروریستی و متحد فکری طالبان است که درسال‌های گذشته دوشادوش این گروه جنگیدند.
یکی از این گروه‌ها، طالبان پاکستانی است که با حکومت پاکستان در جنگ است. طالبان افغان بارها سعی کرده که با میانجی‌گری به این درگیری پایان بخشد، اما نتیجه‌ای نداده است. همچنین، طالبان قول دادند که آنها را از مرزهای پاکستان دور و به مناطقی درشمال افغانستان منتقل کنند. اما، با ادامه حملات طالبان پاکستانی، بخصوص در ایالت مرزی خیبرپختونخوا، این طرح نیز راه به جایی نبرده است.
از میان فرماندهان طالبان پاکستانی، تنها گل‌بهادر که به شبکه حقانی وشخص سراج‌الدین نزدیک است، پذیرفته بود که افرادش را به شمال منتقل کند. ولی، حمله چند هفته قبل هواپیماهای بدون سرنشین پاکستان به اهدافی در ولایت ننگرهار که درآن محافظان گل‌بهادر کشته و زخمی شدند، نشان داد که در عمل حتا او نیز به شمال منتقل نشده و تهدیدش باقی است. چنانچه، گروه او مسئولیت حمله انتحاری در بنو را به عهده گرفت که در آن ۱۰ سرباز پاکستان کشته و نزدیک به ۲۰ نفر دیگر شان زخمی شدند.
اسلام‌آباد نه تنها با تردید در مورد دور کردن شبه نظامیان پاکستانی از مرز دو کشور برخورده کرده است، بلکه احتمالاً، متوجه بازی دوگانه طالبان افغان شده است. طالبان به جای اعضای تی‌تی‌پی تنها تعدادی از مهاجران پشتون پاکستانی را به شمال انتقال داده است. افزون براین، گزارش‌هایی، از جمله در نشریه معتبر لانگ‌وار ژورنال وجود دارد که طالبان عبدالحق ترکستانی، رهبر حزب اسلامی ترکستان و اعضای آن را که در سالهای گذشته عمدتاً در پکتیا و پکتیکا مستقر بودند، در ۹ ماه گذشته به شمال افغانستان منتقل کرده است.
بنا به گزارش‌ها، حزب اسلامی ترکستان یا ترکستان شرقی نزدیک به هزار جنگجوی ایغور‌تبار ضد حکومت چین دارد که با خانواده‌های شان عمدتاً در قندوز، بدخشان و تخار مستقر هستند. گفته می‌شود که این گروه در منطقه قلعه پنجه ولسوالی واخان و دره خستک ولسوالی جرم بدخشان اردوگاه دارد.
بر بنیاد اطلاعات، بخش دیگر از جنگجویان ترکستان شرقی در دشت ارچی و ولسوالی کلباد ولایت قندوز مستقر اند. مقر اصلی حاجی فرقان، از اعضای ارشد گروه ترکستان شرقی نیز در ولایت قندوز است، اما او به صورت مداوم به افراد و اردوگاه‌هایش در بدخشان نیز سر می‌زند. حاجی فرقان تحت پوشش امنیتی طالبان است و از تجهیزات نظامی این گروه استفاده می‌کند .
گروه ترکستان شرقی تاکنون فعالیت مشهود فرامرزی علیه چین که هدف اصلی مبارزه آن است، نداشته و پیش از این، بیشتر به طالبان درجنگ علیه نیروهای امنیتی سابق افغانستان کمک می‌کرد. اعضای آن مشغول قاچاق موادمخدر به عنوان منبع اصلی درآمد این گروه اند.
چالش مهار متحدان سابق برای طالبان
انتقال کامل اعضا و رهبری گروه ترکستان شرقی زیر نام انتقال طالبان پاکستانی به شمال نشان می‌دهد که طالبان درگیر ناگزیری‌های جدی با هم‌پیمانان غیر افغان خود است. طالبان از یک طرف زیر فشار جدی پاکستان است تا از فعالیت‌های تی‌تی‌پی جلوگیری کند. اما از سوی دیگر، وفاداری خود به طالبان پاکستانی را نادیده گرفته نمی‌تواند که در ۲۰ سال گذشته نان، لباس و پناهگاه به طالبان افغانستان داد و در کنار این گروه جنگید.
طالبان افغان مجبورند که بازی‌های پیچیده با بازیگران مختلف کند که ممکن است برای مدتی از نظرها پنهان بماند اما درطولانی مدت هر اقدامی که بتواند یکی از متحدان داخلی طالبان را راضی‌کند، احتمالا به ناراحتی متحدان منطقه‌ای آن مانند چین و پاکستان منجر شود.
همان گونه که جا دادن گروه ترکستان شرقی درشمال ممکن است اعضای آن را خشنود کند، اما جلوگیری دوام‌دار از فعالیت‌های برون مرزی شان علیه چین، بدون شک آنها را ناراضی خواهد ساخت و در آن صورت این گروه نیز ممکن است به طالبان پشت کرده و با داعش همسو شود.
در حال حاضر این تنها کارت بازی طالبان با کشورهای منطقه نیز است: با ما تعامل کنید زیرا ضعف ما به معنای تقویت داعش خواهد بود که در آن صورت گروه‌های تروریستی مانند ترکستان شرقی و تی‌تی‌پی به راحتی می‌توانند با داعش و یا حتا با القاعده متحد شوند.
در واقع طالبان با کشورهای همسایه درگیر یک بازی خطرناک باج‌گیرانه است و دقیقاً همین بازی را در داخل با متحدان فکری خود یعنی انصارالله، تی‌تی‌پی و ترکستان شرقی می‌کند. از یک طرف از آنها محافظت می‌کند و از جانب دیگر نمی‌گذارد که فعالیت‌های آنها از کنترول طالبان خارج شود.
این روش ممکن است در قبال گروه‌های ضعیف‌تری مانند انصارالله و ترکستان شرقی جواب دهد اما بدون شک مهار تی‌تی‌پی برای طالبان به شدت دشوار است و با گذشت هر روز دشوارتر می‌شود. بعید به نظر می‌رسد حتا اگر انصارالله تاجیکستان، تحریک اسلامی اوزبیکستان و ترکستان شرقی نیز در یک قدمی کشورهای مورد نظرشان مستقر باشند، هیچ اقدامی علیه تاجیکستان، ازبیکستان و چین نکنند.
این وضعیت پاشنه آشیل طالبان و دقیقاً نقطه امید داعش برای جذب اعضای این گروه‌ها است. مدیریت این گروه‌های مسلح، با اهداف و منافع متفاوت از طالبان، برای گروه طالبان جدی‌ترین چالش است. چنان‌که اخیراً فعالیت‌های تی‌تی‌پی افزایش یافته و این امر خشم مقامات کشوری و لشکری پاکستان را برانگیخته است.
در همین‌حال، این هفته سه تن از اعضای انصارالله در جریان ورود مخفیانه به خاک تاجیکستان کشته شدند. شکی نیست که شاهد اقدامات مشابه ترکستان شرقی و تحریک اسلامی اوزبیکستان نیز باشیم.