خطر بسته شدن سازمان ملل در افغانستان؛ آیا ملل متحد جام زهر خواهد نوشید؟
سازمان ملل متحد در افغانستان با بحران کلان ارزشی مواجه شده است. آیا این سازمان به تصمیم طالبان مبنی بر ممنوعیت کار زنان در افغانستان تن خواهد داد یا دفاترش را در این کشور به‌شدت بحران‌زاده خواهد بست؟ بدون شک تصمیم‌گیری در این مورد آسان نیست.
تقریبا ۸۰۰ زن افغان و خارجی در تشکیلات سازمان ملل در افغانستان کار می‌کنند، ولی طالبان پنج روز پیش دستور داد که دیگر هیچ زن کارمند این سازمان به محل کار خود نرود.
در پی صدور دستور شفاهی هفته گذشته وزارت خارجه طالبان، سازمان ملل به استثنای شماری از کارمندان مرد یوناما، از همه کارمندان خود خواست که برای ۴۸ ساعت از خانه کار کنند. این ۴۸ ساعت اکنون تا ۲۶ روز دیگر (۱۵ ماه ثور) تمدید شده است. سازمان ملل در پی آن است که در این فرصت، از راه گفت‌وگو با طالبان به نتیجه برسد.
سازمان ملل در افغانستان تقریبا ۳۹۰۰ کارمند دارد که ۳۳۰۰ نفر آنها اهل افغانستان و ۶۰۰ نفر دیگر اعضای بین‌المللی آن هستند. این کارمندان شامل ۶۰۰ زن افغان و ۲۰۰ زن از کشورهای دیگر هستند.
شورای امنیت سازمان ملل روز پنجشنبه گذشته در جلسه اضطراری خود تصمیم طالبان را بررسی کرد. اما بخشی از این جلسه، به‌طور محرمانه برگزار شد.
هرچند نمایندگان قدرت‌های بزرگ مانند امریکا، بریتانیا، روسیه و چین خواهان لغو تصمیم طالبان شدند، اما این خواهش بر قندهار و کابل هیچ اثری نداشت.
منابع افغانستان اینترنشنال از درون این جلسه می‌گویند که یکی از سوال‌های نمایندگان قدرت‌ها از رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان، این بود که آیا او تا اکنون توانسته است با رهبران کلیدی طالبان در قندهار تماس بگیرد تا نگرانی‌های سازمان ملل متحد را با آنها در میان بگذارد و خواهان تغییرات در زمینه حقوق زنان شود یا نه؟ پاسخ خانم اوتونبایوا که کار او نیز در معرض خطر قرار گرفته، این بود که تا اکنون هیچ موفقیتی در راستای تامین روابط با رهبر طالبان در قندهار نداشته است.
به گفته منابع افغانستان اینترنشنال، که در این نشست حضور داشته‌اند، نمایندگان چین، روسیه و پاکستان خواستار تعامل جهان با طالبان صرف‌نظر از «هر تصمیم» آنها شده‌اند. ژانگ جون، سفیر و نماینده دایم چین در سازمان ملل متحد خطاب به اعضای شورای امنیت گفت: «ما باید با طالبان کار کنیم، صرف نظر از هر تصمیم آنها.»
در جلسه اخیر شورای امنیت سازمان ملل نمایندگان چین، روسیه و پاکستان خواهان تعامل با طالبان شد و گفت که فشار بر این گروه بی‌نتیجه است. این منابع گفتند که چین و برخی کشورها با وجود ظلم طالبان بر زنان، در درون سازمان ملل برای این گروه لابی می‌کنند.
یک منبع دیگر که به‌دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش ذکر شود، به افغانستان اینترنشنال گفت که سوال دیگر از رزا اوتونبایوا درباره خروج یوناما از افغانستان در صورت ادامه این شرایط بود.
اعضای شورای امنیت از نماینده دایم سازمان ملل متحد پرسیدند که تا نشست آتی این شورا بکوشد به این سوال پاسخ بدهد که واکنش طالبان به خروج سازمان ملل متحد از افغانستان چه خواهد بود، اما نماینده چین از طرح این موضوع به‌شدت انتقاد کرد و خواهان ادامه تعامل جهان با اداره طالبان شد، چرا که از نظر چین، نباید «افغانستان را در سطح جهان به انزوای سیاسی کشاند.»
تردیدی نیست که طالبان کل سازمان ملل و ۱۹۳ عضو این سازمان را که محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان را غیرقابل قبول می‌دانند، به چالش کشیده است. ملل متحد در افغانستان بیشتر از هر کشوری نقش دارد و عملا به حکومت موازی در کنار طالبان تبدیل شده است.
افغانستان میدان بزرگ‌ترین عملیات امدادرسانی سازمان ملل متحد در جهان است. مثلا، ۲۸ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت تقریبا ۴۰ میلیونی این کشور نیازمند مساعدتی هستند، که در نبود حکومت خدمت‌گذار، ملل متحد فراهم کرده است. هم اکنون ۲۰ میلیون افغان با گرسنگی شدید مواجه‌اند و شش میلیون نفر در آستانه قحطی قرار دارند.
در حالی که طالبان برنامه روشنی برای عرضه خدمات به مردم نیازمند ندارند، سازمان ملل متحد برای ارائه کمک های بشردوستانه به افغانستان در سال جاری میلادی، ۴.۶ میلیارد دالر درخواست کمک کرده است، هرچند تاکنون فقط ۵ درصد آن یعنی ۲۱۳ میلیون دالر تامین شده است.
بنابرین، قطع فعالیت دفاتر سازمان ملل متحد یا حداقل یوناما، که مرکز هماهنگ‌کننده این کمک‌ها است، افغانستان را در گودال تاریکی بدتر از امروز فرو خواهد برد.
با این حال دو انتخاب دیگر باقی می‌ماند: پا گذاشتن روی ارزش‌های محکم بشری و بازداشتن زنان از رفتن به سر کارشان در دفاتر سازمان ملل متحد یا هم تلاش برای تغییر نظر طالبان.