جای خالی افغانستان در مجمع عمومی و نگرانی از تکرار تجربه تلخ فراموش شدن
دکترای روابط بین‌الملل
پس از خودداری سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل از سخنرانی در مجمع عمومی، جایگاه افغانستان در مهم ترین اجلاس جهان، کمرنگ شد و در میان اظهارات حقوق بشری مقامات مدفون ماند. رهبران جهان آمدند و در سخنرانی‌های خود از مهمترین الویت‌ها و نگرانی‌های خود گفتند و رفتند.
افغانستان که تا چند سال پیش به دلیل توجه جامعه جهانی به آن، جایگاه مهمی در این نشست سالانه داشت و توجه بسیاری را به خود جلب می‌کرد، امسال نماینده‌ای در جایگاه سخنرانان نداشت اما نامش بارها در سخنرانی‌های سران دیگر کشورها تکرار شد.
وقتی رئیس‌جمهور امریکا به جایگاه سخنرانان رفت، چشم و گوش بسیاری از افغان‌ها در افغانستان و سراسر جهان به او بود تا ببینند از کشوری که به باور بسیاری، در وضعیت فعلی آن نقش دارد، چه خواهد گفت. جو بایدن اما اشاره‌ای گذارا به افغانستان کرد و در کنار رژیم کودتا در میانمار، به نقش حقوق زنان توسط طالبان هم اشارهکرد.
برای رئیس‌جمهور امریکا، که اسلافش در ۲۰ سال گذشته، همواره بخش زیادی از سخنرانی خود را به افغانستان اختصاص می‌دادند، این کشور امسال همانند یکی از وصله های ناجور مورد نگرانی روابط بین اللمل مطرح شد.
اما در خارج از تالار مجمع عمومی، دو نمایندهامریکا برای افغانستان، تام وست و رینا امیری، در حاشیه نشست و در گوشه و کنار راهروهای سازمان ملل، گفتگوهایی با مقام‌های کشورهای مختلف درباره وضعیت افغانستان داشتند.
دومین کشوری که توقع میرفت، بیش از آنچه گفته شد به افغانستان بپردازد، پاکستان بود. شهباز شریف، نخست‌وزیر این کشور در سخنرانی خود بعد از طرح اولویت های دیگر داخلی و خارجی، از افغانستان به عنوان پیچیده ترین چالش جامعه جهانی یاد کرد و خواهان حفظ تعامل جهان با طالبان شد. او به حضور و فعالیت شماری از گروه‌های “تروریستی” در افغانستان تحت حاکمیت طالبان اشاره کرد.
بی‌میلی شهباز شریف نسبت به عمران خان، نخست‌وزیر قبلی پاکستان در ایفای نقش فعال در عرصه سیاست افغانستان مشهود بود اما وزیر خارجه این کشور در حاشیه مجمع برای طالبان لابی می‌کرد.
بلاول بوتو زرداری در دیدار با مقام‌های غربی، بارها خواهان توجه به بحران افغانستان از مجرای تعامل با طالبان شد.
دیگر کشورهای منطقه از جمله ازبکستان و تاجیکستان که از بحران‌های همسایه جنوبی خود متاثر هموارهمتاثر بوده‌اند، نگرانی خود را از صدور تروریسم از افغانستان به آسیای میانه ابراز کردند و از جامعه جهانی، خواهان یاری در این زمینه شدند.
مایکل مارتین، نخست‌وزیر آیرلند در سخنرانی خود اظهار داشت که از زمان روی کار آمدن طالبان، کشور او حامی حقوق مردم افغانستان به ویژه زنان و دختران بوده است و کمک‌های بشردوستانه خود را افزایش داده است.
او با اشاره به محرومیت حق تحصیل دختران تاکید کرد که سپتامبر ماهی است که بسیاری از دانش‌آموزان در سراسر جهان به مکتب بازمی‌گردند، اما برای میلیون‌ها دختر در افغانستان هیچ بازگشتی در کار نیست. آن‌ها یکسال است که از مکتب محروم مانده‌ند و این نقض آشکار حقوق و آزادی‌های اساسی است.
امانوئل مکرون و اولاف شولتز، رهبران فرانسه و آلمان، بحران غذا و حق تحصیل دختران افغان را چالش مشترک و غیرقابل انکار جهان خواندند و برای مشارکت در برون رفت از این بحران، ابراز تعهد کردند.
شیخ تمیم، امیر قطر که از در سال‌های اخیر دست بالایی در حوادث افغانستان داشته در سخنان خود خواهان پایبندی طرفین مذاکرات دوحه (امریکا و طالبان) به مفاد مورد توافق شد.
او همچنین تاکید کرد: ما همواره به حفاظت غیرنظامیان، احترام به حقوق بشر به ویژه حقوق زنان، آموزش دختران و مصالحه ملی در میان مردم افغانستان تاکید کرده‌ایم و نسبت به خطرهای به انزوا کشیده شدن افغانستان و پیامدهای آن نیز هشدار داده‌ایم.
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه نیز، تنها رهبر خوشبین به "تحولات مثبت" در افغانستان، بر گام‌های عملی در کابل در تحقق حقوق بشر در افغانستان تاکید کرد و گفت: حکومت موقت نیاز به برداشتن گام‌های موثر دارد، تا رعایت حقوق بشر را تضمین کند، ما باور داریم که تعهدات برای پیشرفت وجود دارند و همچنان برای بهبود وضعیت با برادران افغان خود همکاری خواهیم کرد.
با وجود همه این یادآوری‌ها و تاکید‌ها، این نگرانی به‌گونه جدی در میان مردم افغانستان وجود دارد که کشور جنگزده‌شان رو به فراموشی است.
هفتاد و هفتمین مجمع عمومی ملل متحد، نخستین مجمع رهبران کشورهای جهان در یک سالی که افغانستان به گونه کامل در کنترل طالبان گذرانده، این زنگ خطر را به صدا درآورد که این کشور بار دیگر همانند دهه نود میلادی به فراموشی سپرده شود و غرب که درگیر بحران اوکراین و خیزش زنان ایران شده، دیگر به یاد نیاورد که زمانی می‌خواست افغانستان را الگوی دموکراسی منطقه کند، اما اکنون آن را بار دیگر به گروهی سپرده که ۲۱ سال پیش بیرون رانده بود.
