دیدار با سفیر بی‌دولتی که یک‌تنه مانع رسیدن طالبان به کرسی سازمان ملل شده است
سردبیر اجرایی افغانستان اینترنشنال
همه از طبقه ۲۷ برج نیویارک در چند قدمی دفتر مرکزی سازمان ملل متحد رفته‌اند. دفتری که تا همین پارسال کار در آن رویای بسیاری بود، اکنون در بی‌کسی و سکوت مطلق فرو رفته است.
پس از پنج دقیقه پرس‌وجو سرانجام اجازه دادند درهای شیشه‌ای خودکار ورود به ساختمان به روی ما باز شود.
برای کسی که سال‌ها به پرچم سه‌رنگ کشور بالیده و با نام افتخار کرده، فضا از همان آغاز سرد بود. اما هشدار مریم رحمتی، خبرنگار ما در سازمان ملل متحد، بیشتر متاثر کرد. او در راهروی بنای که چند دفتر نمایندگی کشورهای خارجی را به خود جا داده است، گفت که در تمام دفتر نمایندگی افغانستان، تنها یک نفر مانده است.
زنگ دروازه نمایندگی دایم افغانستان در سازمان ملل متحد را زدیم و کسی جز نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی نبود که به استقبال ما بیاید. لباس رسمی پوشیده بود. کروات قرمز بسته بود و شوق خوشی از دیدن خبرنگاران هموطنش در چشمانش به وضوح دیده می‌شد.
با خوش‌رویی و گرمی در را باز کرد و مرا به آغوش گرفت و داخل دفتر نمایندگی راهنمایی کرد که در سال ۲۰۰۹ در دولت حامد کرزی خریده و توسط رنگین دادفر سپنتا گشایش یافته بود.
پلاکارت‌ها همچنان نام دیپلومات‌ها را پشت در دارند. اما دفاتر متعدد نمایندگی خالی شده است. همه بنابر دلایل مختلف رفته‌اند و سکوت ناراحت کننده‌ای بر فضای دفتر نمایندگی دایم حاکم است.
حتی مستخدمان و صفاکارها هم از دفتر خداحافظی کرده‌اند. در یک سالی که از سقوط جمهوریت گذشته است و طالبان اداره کشور را به دست گرفته‌اند، تمام کارمندان محلی و دیپلومات‌های افغان در اکثر سفارت‌های افغانستان بشمول نمایندگی دایمی بنابر مشکلات اقتصادی، نبود امکانات و آینده نامعلوم پشت زندگی خود رفته‌اند. برای بسیاری افغانستان تمام شده است. دفتری که محل رفت و آمد بسیاری از مقام‌های سازمان ملل متحد، دیپلومات‌های خارجی و مقام‌های امریکایی بود، دیگر به خانه متروکی تبدیل شده است. سرپرست نمایندگی خود به آشپزخانه می‌رود تا برای ما قهوه آماده کند.
خط تلفون و انترنت قطع شده است. سفیر از بسته اینترنیتی تلفون همراهش کار می‌گیرد.
دهلیز دفتر با فرش‌های قشنگ وطنی و میزهای کار دیپلومات‌ها همه خالی است.
کتاب‌ها و اسناد تاریخی در گوشه‌های مختلف قفسه لمیده‌اند. اما آب و برق دفتر نمایندگی تاکنون قطع نشده است. چرا که نمایندگی افغانستان در همسایگی نمایندگی لیختنشتاین قرار دارد و استفاده برق مشترک می‌باشد و پرداخت سهمیه بل آن کشور و دیپلوماسی فایق کمک کرده که از قطع برق نمایندگی اکنون جلوگیری گردد.
سقوط جمهوریت پرده از چهره بسیاری برانداخته است. بعد از سرنگونی نظام، چند روز نگذشت که غلام‌محمد اسحاق‌زی، سفیر دایم اشرف غنی در سازمان ملل متحد، استعفا داد و شغلی در سازمان ملل برای خود دست و پا کرد و رفت. او زندگی آرامی دارد و از دعوا با طالبان بر سر آزادی‌های مردم در حاشیه است. معاون او نیز دل‌سرد شد و به حاشیه رفت. نفر سوم سفارت نصیر احمد فایق بود که تصمیم متفاوتی گرفت. او جوان نسل دموکراسی است که پله پله تا به اینجا رسیده است. دیپلومات حرفه‌ای است. به هیچ جریان سیاسی وابسته نیست. فارسی‌زبان کابلی است. آقای فایق، طالبان و تمام رهبران سیاسی از جمله اشرف غنی و تیمش، عبدالله عبدالله، حنیف اتمر، صلاح‌الدین ربانی و سایر قدرتمندان را به دلیل عدم صداقت، ترجیح منافع شخصی، قومی و گروهی و عدم ایجاد اجماع سیاسی ناکام می‌داند و آنها را عامل بحران و انزوای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان می‌داند. فایق به خاطر دفاع از حقوق مردمش با وصف نداشتن یک دولت مشروع، در برابر فشارها و چالش‌های سیاسی و اقتصادی، ایستادگی کرده و یک تنه در برابر امارت اسلامی طالبان ایستاده است. تمام روایت‌های طالبان را در معتبرترین سطح بین‌المللی به چالش می‌کشد و زبانش کوتاه نمی‌آید.
او بارها در نشست‌های سازمان ملل متحد سخنرانی کرده است. به رسانه‌ها اوضاع را توضیح می‌دهد.
بزرگ‌ترین دستاورد نمایندگی افغانستان تاکنون این بوده است که صدای افغانستان در ملل متحد خاموش نشده و کرسی افغانستان که مشروعیت و تداوم کار سایر سفارت‌های افغانستان به آن بستگی دارد، تا کنون حفظ گردیده است.
کمیته اعتباردهی سازمان ملل متحد در ماه دسامبر ۲۰۲۱ تصمیم گرفت امتیاز نمایندگی همچنان به دولت سرنگون شده جمهوری اسلامی حفظ شود.
فایق به من می‌گوید که نگران است اما تا تیر آخر می‌جنگد. هر نمایندگی یا سفارت قله‌ای سختی برای طالبان به شدت نیازمند مشروعیت بین‌المللی تبدیل شده است. به نظر نمی‌رسد فایق به این زودی‌ها سنگر خالی کند. اما خطر بار دیگر بیخ گوش نصیر احمد فایق است.
کمیته اعتباردهی بار دیگر در ماه‌های آینده جلسه می‌گذارد تا درباره سرنوشت افغانستان تصمیم‌گیری کند.
برای اشتراک افغانستان در هفتادوهفتمین نشست مجمع سازمان ملل متحد که ۱۴ سپتامبر برگزار می‌شود، یکی از این سه تصمیم احتمالاً گرفته خواهد شد: ۱) تعویق تصمیم گیری درباره کرسی افغانستان به سال آینده، ۲) واگذاری کرسی به طالبان و یا ۳) حذف کرسی افغانستان تا برقراری نظام مورد قبول جامعه جهانی.
به گفته نصیر احمد فایق گزینه دوم و سوم بعید به نظر می‌رسد.
فایق تا زمانی که ملل متحد حضور و ادامه کارش را مشروع بداند به مبارزه‌اش بر محور منافع ملی ادامه می‌دهد. او می‌خواهد به جهان بفهماند که افراط‌گرایی دینی، بستن مکاتب و محرومیت زنان از درس و کار که از جانب طالبان صورت می‌گیرد، جز فرهنگ کشور نیست.
اما این نبرد برای نصیر احمد فایق که یک سال است بدون معاش می‌رزمد و پولی برای هزینه کردن هم ندارد، دشوار و دشوارتر می‌شود. دفتر نمایندگی هیچ درآمدی ندارد و تمام حساب‌های بانکی‌اش هم بسته شده است. در نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم نام افغانستان وجود ندارد. این نشست ماه آینده برگزار می‌شود و رهبران جهان برای رفتن به نیویارک آماده می‌شوند.
نصیر احمد فایق آمادگی می‌گیرد که در این نشست اشتراک و بار دیگر از مردمش پیش چشم جهانیان دفاع کند. در آخرین سخنرانی که آقای فایق داشت، به برگزاری گفتگوی ملی در افغانستان تاکید کرد. او گفت: «سازمان ملل می‌تواند با برگزاری گفتگویی با شرکت نمایندگان طالبان، گروه‌های مخالف و کشورهای منطقه و جهان از برگشت افغانستان به جنگ جلوگیری کند. هنوز هم امید و فرصت وجود دارد تا بر چالش‌ها پیروز و از منزوی شدن افغانستان و تبدیل شدن آن به پناه‌گاه تروریستان و برگشت دوباره به جنگ جلوگیری شود.»
اما جامعه جهانی اولویت‌ها و منافع خود را دارند و سیاستی را دنبال می‌کنند که افغانستان در حاشیه آن است.
نمایندگی افغانستان روزهای دشوار اما تاریخی را سپری می‌کند. عکس‌های بی‌جان ۱۲ سفیر افغانستان در سازمان ملل متحد یکجا با دبیرکل‌های پیشین سازمان ملل همچنان نقش بسته است. هر عکس روایتی از یک برهه زمانی مشخص افغانستان است. اما فاصله بین عکس روان فرهادی، سفیر مجاهدین که روزگار شبیه نصیر احمد فایق داشت، تا سرپرست کنونی، فقط چند قاب است.
