نشست اوسلو در سایه بحران انسانی و حقوق بشری افغانستان
این هفته، اوسلو، پایتخت ناروی، میزبان هیاتی از گروه طالبان است که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان آن را رهبری می‌کند. نشست اوسلو در روز یکشنبه، ۲۳ جنوری شروع می‌شود و انتظار می‌رود تا روز سه‌شنبه ادامه یابد.
هیاتی از دولت ناروی و نمایندگانی از کشورهای اروپایی و امریکا، علاوه بر نمایندگان جامعه مدنی افغانستان و فعالان حقوق بشری در این نشست حضور خواهند داشت.
انتظار می‌رود کمک‌رسانی به افغانستان، وضعیت حقوق بشری شهروندان این کشور و ترکیب حکومت طالبان، از مسایل اصلی مورد بحث باشد.
وزیر خارجه ناروی گفته است که برگزاری این نشست، نمایان‌گر به‌رسمیت شناختن رژیم طالبان نیست، اما او تاکید کرده است که جامعه جهانی «ناگزیر است با گروهی که کنترول افغانستان را در دست دارد، گفتگو کند.»
چه کسانی در نشست حضور دارند؟
روزنامه وی‌جی ناروی گزارش داده است که نمایندگان ویژه ایالات متحده امریکا، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و اتحادیه اروپا در این نشست حضور خواهند داشت.
هم‌چنین براساس اطلاعاتی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، انتظار می‌رود چهره‌هایی چون عبدالکریم خرم، از افراد نزدیک به حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان، سید اسحاق گیلانی، رهبر نهضت همبستگی ملی، جعفر مهدوی، عضو سابق پارلمان، هلال‌الدین هلال، معاون پیشین وزارت دفاع، محبوبه سراج و جمیله افغان، از فعالان حقوق زن، شاه‌گل رضایی، عضو سابق پارلمان و شماری دیگر در این نشست حضور داشته باشند.
بر اساس همین اطلاعات، انتظار می‌رود انس حقانی، از سران شبکه حقانی نیز در کنار امیرخان متقی، در این نشست از طالبان نمایندگی کند.
وزارت خارجه ناروی گفته است که در دیدار با هیات طالبان، «زنان، روزنامه‌نگاران، و افرادی که در عرصه‌های حقوق بشر و مسایل اقتصادی و سیاسی فعال هستند» حضور خواهند داشت.
"فاجعه تمام‌عیار انسانی"
نخستین سفر رسمی هیات طالبان به اروپا از زمان بازگشت به قدرت، در حالی انجام می‌شود که براساس آمار سازمان ملل متحد، حدود یک میلیون کودک در افغانستان با تهدید جدی گرسنگی و مرگ روبرو اند و حدود ۲۴ میلیون نفر مصونیت غذایی ندارند.
براساس این آمار، حدود نیمی از نفوس افغانستان در سال جاری میلادی، با قحطی دست به گریبان خواهند بود و احتمالا ۹۷ درصد جمعیت این کشور زیر خط فقر قرار بگیرند.
وزیر خارجه ناروی در آستانه برگزاری نشست اوسلو گفت که شرایط کنونی اقتصادی و سیاسی افغانستان، زمینه را برای «یک فاجعه تمام‌عیار برای میلیون‌ها انسان» فراهم کرده است.
هم‌اکنون بیکاری در افغانستان به اوج رسیده و بسیاری از آن‌هایی که هنوز وظیفه‌ای هم دارند، از جمله کارمندان صحی، ماه‌هاست معاش نگرفته اند.
به این ترتیب، یافتن راهی برای کمک‌رسانی به مردم افغانستان، و رسیدگی به وضعیت بحرانی اقتصادی، از اهداف مهم نشست اوسلو خواهد بود.
در همین حال، طالبان نیز سعی خواهند کرد به جامعه جهانی فشار آورند تا نزدیک به ۱۰ میلیارد دالر ذخایر ارزی افغانستان از جانب امریکا و متحدانش آزاد شود.
اعتراض‌های مردمی: نان، کار، آزادی
سفر هیات طالبان به اروپا، در سایه موجی از نارضایتی‌ها و اعتراض‌های مردمی در داخل و بیرون از افغانستان انجام می‌شود؛ اعتراض‌هایی که حداقل در داخل افغانستان، همواره از جانب طالبان سرکوب شده است.
همین روزها، افراد طالبان به خانه‌های چند فعال زن در کابل هجوم برده و شماری از آن‌ها را با خشونت بازداشت کردند.
پیش از این نیز، افراد طالبان در برخورد با تظاهرات زنان، از اسپری مرچ کار گرفتند و در مواردی هم، معترضان و روزنامه‌نگاران را لت و کوب کردند.
هفته گذشته، حفیظه نظری، از فعالان زن در شهر مزار شریف، در نزدیک خانه‌اش ترور شد. پیشتر از آن هم، فیض‌الله جلال، استاد دانشگاه کابل و از منتقدان طالبان، چند روز را در بند طالبان به‌سر برد.
انتظار می‌رود کارنامه حقوق بشری طالبان و برخورد این گروه با صداهای منتقد و معترض، در گفتگوهای اوسلو با جدیت مطرح شود.
آموزش دختران، مشارکت سیاسی و حکومت فراگیر
از دیگر موارد اصلی مورد بحث در نشست اوسلو، سیاست طالبان در برخورد با حق آموزش دختران و مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان و ساختار و ترکیب حکومت طالبان خواهد بود.
از زمان حاکم شدن طالبان بر افغانستان، مکاتب دخترانه برای دوره‌های متوسطه و لیسه مسدود شده است. دانشگاه‌های دولتی و خصوصی نیز، به دلیل محدودیت‌های وضع شده از جانب طالبان، تقریبا تعطیل‌اند.
سخنگویان طالبان گفته‌اند که در بهار سال آینده مکاتب دخترانه باز خواهند شد، اما ناظران و فعالان حقوق بشر، این تعهدات را «بهانه‌تراشی» طالبان می‌دانند و به آن اعتماد ندارند.
علاوه بر مکاتب، طالبان با وضع محدودیت‌های اجتماعی، عملا راه را بر مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان بسته‌اند.
در کابینه سرپرست این گروه و حتی در سطح معین و رییس، هیچ زنی حضور ندارد و علاوه بر آن، نمایندگان اقوام غیرپشتون و اقلیت‌های مذهبی افغانستان نیز تقریباً نادیده گرفته شده‌اند.
هرچند شاید برای طالبان، صرفا حضور در نشست اوسلو گامی به جلو تلقی شود، اما جامعه جهانی و مردم افغانستان منتظرند ببینند که پاسخ طالبان به سوال‌ها و نگرانی‌های جدی در باره وضعیت حقوق بشری، اقتصادی و سیاسی افغانستان چیست. نوعیت پاسخ به این سوال‌هاست که آینده طالبان را مشخص خواهد کرد.