طالبان چرا نمیتوانند با جهان تعامل کنند؟
گروه طالبان با وجود مذاکرات نتیجهبخشش با آمریکا و تعهد به احترام گذاشتن به حقوق بشر و تشکیل دولت فراگیر، همچنان منزوی و بسته مانده است.
افغانستان اینترنشنال با چند مقام طالبان گفتگو کرده است که به شرط افشا نشدن هویتشان اطلاعات تازهای درباره اختلافات درونی این گروه بر سر اصلاحات و سازش با جامعه جهانی می دهد.
به گفته این منابع، شماری از شیوخ نسل قدیم مذهبی و رهبران نسل اول روستایی که دروس ابتدایی مدرسه را فراگرفتهاند، راه آشتی طالبان با جامعه جهانی را بستهاند.
در حالیکه اکثریت رهبران دفتر سیاسی طالبان و بسیاری از رهبران دیگر قویاً معتقدند که بدون بهرسمیت شناختن جامعه جهانی، حکومت طالبان به ورطه سقوط خواهد رفت. چند تن از رهبران طالبان مانند نورمحمد ثاقب، شیخ شریف، شیخ خالد، مولوی حکیم الشریعی و ملا محمد حسن آخند نظر دیگری دارند.
منابع ما میگویند این افراد که رییس الوزرای موقت طالبان، ملا حسن آخند نیز در میانشان است، به هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان توصیههای «نادرست و مخرب» میدهند و به باور این منابع «پیروزی بزرگ طالبان را به بحران میبرند».
نزدیک به سه ماه است که طالبان بر کابل چیره شده است و هیچ کشوری در جهان حاضر نشده این گروه را بهرسمیت بشناسد.
پاکستان، حامی پروپاقرص طالبان نیز از به رسمیت شناختن این گروه تاکنون خودداری کرده است. با این حال، خزانه دولت خالی است، حدود ۱۰ میلیارد دالر ذخایر ارزی کشور در جهان بسته است و حقوق صدها هزار کارمند دولت پرداخت نشده است.
بسیاری از کارشناسان میگویند افغانستان تحت حاکمیت طالبان به سرعت به سمت یک فاجعه بزرگ انسانی پیش میرود.
جامعه جهانی هر نوع رسمیت طالبان را به تشکیل دولت فراگیر، احترام به حقوق بشر، مبارزه با تروریسم و برآورده کردن تعهدات این گروه مشروط کرده است، از جمله احترام به حق کار و تحصیل زنان و تشکیل یک دولت همهشمول مسلکی که تمام اقوام خود را در آن ببینند.
منابع ما میگویند که ملا محمد حسن آخند، در یک جلسه گفته است که تا وقتی که او زنده است، دختران نمیتوانند به مکتب بروند.
مقام های ارشد طالبان در کابل می گویند ملاحسن معتقد است که حتی اگر کل افغانستان ویران شود، او اجازه نخواهد داد که تحصیل دختران به ذهن طالبان وارد شود.
هرچند هماکنون در چند ولایت کشور دختران به مکاتب برگشتهاند، اما در مناطق پشتوننشین دروازههای مکاتب هنوز هم به روی دختران بسته است.
بسیاری از رهبران نسبتاً میانهرو طالبان که زمینهساز توافق این گروه با امریکا شدهاند، با این رویکرد مخالفند.
یکی از رهبران ارشد طالبان در کابل به خبرنگار ما گفت که تعدادی از رهبران طالبان که از پیچیدگی اوضاع آگاهاند و اکثر اعضای دفتر قطر معتقدند که اگر افغانها از این وضعیت وخیم، گرسنگی و قحطی بیرون نیایند، بدون شک ممکن است مردم گرسنه بمانند و خشم عامه علیه طالبان افزایش یابد و آنگاه افغانستان به جنگ دیگری خواهد رفت.
برخی از رهبران طالبان در دفتر قطر میگویند که دولت فراگیر باید فوراً تشکیل شود و برای جلب اعتماد جامعه جهانی و افغانها، دولت مسلکی به نمایندگی از همه افغان ها تشکیل شود.
براساس گفتههای منابع ما، شیرمحمد عباس ستانکزی، از میان همین رهبران ارشد معترض طالبان است.
او هرچند به مقام معاونت سیاسی وزارت خارجه منصوب شده، اما هرگز کار خود را شروع نکرده است.
منابع ما میگویند آقای ستانکزی عملا از سمتش استعفا داده است. هرچند اودر تماس تلفنی به افغانستان اینترنشنال خبر استعفای خود را تکذیب کرد. اما او در هیچ نشست رسمی به ویژه با مقامهای خارجی از جمله وزیر خارجه ترکمنستان که اخیرا از کابل دیدن کردهاند، حضور نداشته است.
گفته می شود بسیاری از رهبران دیگر به دنبال همکاری و به رسمیت شناختن از سوی جامعه جهانی هستند.
به گفته این منابع، اگر رهبران طالبان راضی به همکاری با جامعه بینالمللی نشوند، این امکان وجود دارد که بخشی بزرگی از طالبان مجبور به ترک وزارتها شوند.
در میان بسیاری از رهبران طالبان این بحث وجود دارد که اگر مشکل به رسمیت شناخته شدن حل نشود، آنها نمیتوانند مسئولیت نمایندگی ملت را در برابر خشم افغانها پیش ببرند و به همین دلیل مجبور به استعفا از دولت و کرسیهای دولتی خواهند شد.
یک رهبر دیگر طالبان به شرط افشا نشدن نامش به دلیل حساسیت موضوع، به خبرنگار ما گفت فرمول طالبان که «همه چیز را انحصار کن» یک شکست کامل است و اگر طالبان به رسمیت شناخته نشود، هم طالبان و هم ملت از گرسنگی میمیرند و دولت طالبان دچار مشکلات فراوان خواهد شد و فرو خواهد پاشید.
از این رو، اعضای دفتر سیاسی قطر از جمله ملا برادر و عباس استانکزی میخواهند با ملا هبتالله آخندزاده دیدار کنند و پیام خود را انتقال دهند تا توضیح دهند که فرصت بسیار خوبی برای همکاری با جامعه جهانی وجود دارد اما طرز تفکر و شیوه حکومتداری فعلی طالبان این مشکل را بحرانی میکند.
یک مقام ارشد دیگر طالبان به ما گفت «بعضی ملاهای سنتی طالبان به ملا هبتالله نصیحت می کنند که خدا به او حکومت داده و خود خدا یک دستگاه چاپ پول نیز از آسمان می فرستد.»
این رهبر طالبان میگویند «برخی از طالبان ما اشتباه محاسباتی می کنند که ما ایالات متحده را شکست داده ایم. اما این به معنای شکست داعش نیست. این به معنای ساخت اقتصاد خود ما نیز نیست. این محاسبه اساساً یک خودفریبی است که پیامدهای ویرانگری برای طالبان دارد.»
یکی دیگر از مقامات ارشد طالبان در پاسخ به سوال ما که آیا جبهه مقاومت جایگزین مناسبی برای طالبان است، گفت: «جبهه موسوم به مقاومت توان ندارد. آنها نه تنها از نظر نظامی، بلکه از نظر سیاسی نیز توان بازسازی ندارد، مگر اینکه یک ابرقدرت بزرگ پشت سر آنها بیاستد.»