انجمن جامعه‌شناسی ایران: از مهاجران افغان، انسانیت‌زدایی نکنیم
انجمن جامعه‌شناسی ایران روز یکشنبه گفت که قصه مهاجران افغان در ایران قصه‌ای پردرد و ناشنیده است. مسئولان این انجمن با اشاره به فشارهای عمومی و دولتی بر مهاجران افغان اظهار داشتند که «خانه‌نشینی مهاجران افغان، انسانیت‌زدایی از آن‌هاست.»
قمر تکاوران، دبیر گروه جمعیت و مهاجرت انجمن جامعه‌شناسی ایران، در مصاحبه‌ای با تجارت نیوز گفت: «مهاجران افغان در ایران چندان شنیده نشده‌اند. ما هیچ‌وقت نخواسته‌ایم پای حرف‌های مهاجران بنشینیم.»
خانم تکاوران گفت که پس از روی کار آمدن طالبان، موج جدیدی از مهاجرت افغان‌ها به ایران آغاز شد. به گفته او، این مهاجرت‌ها به‌طور عمده اجباری بوده و نباید با عنوان مهاجرت اختیاری از آن‌ها یاد شود.
او تاکید کرد: «ما باید از واژه پناهنده برای افغان‌هایی که به ایران آمده‌اند استفاده کنیم، زیرا آن‌ها به دلیل شرایط ناگوار در کشورشان مجبور به ترک وطن شده‌اند. همچنین، باید کنوانسیون حقوق پناهندگان در مورد آن‌ها اجرا شود و حقوق شان به رسمیت شناخته شود.»
او افزود: «بعضاً گفته می‌شود بیشتر مهاجران افغان در ایران مرد هستند، انگار اگر مرد باشند، باید برخوردهای غیرانسانی و اخراج مرزی را بپذیرند.»
به گفته او، بسیاری از زنان مهاجر به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و ضدمهاجر ترجیح می‌دهند در خانه بمانند، که این موضوع نیز به تصور عمومی نادرست درباره مرد بودن اکثریت مهاجران دامن می‌زند.
تکاوران با اشاره به آمار کارگران فصلی افغان در ایران اظهار داشت که سالانه حدود ۵۰۰ هزار کارگر فصلی بین ایران و افغانستان رفت‌وآمد می‌کنند، که این حضور مردان در فضای عمومی را بیشتر نمایان می‌کند و باعث شکل‌گیری تصور نادرست درباره جنسیت مهاجران می‌شود.
تکاوران با اشاره به شرایط دشوار زنان در افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان گفت: «دختران در افغانستان از تحصیل محروم شده‌اند، زنان نمی‌توانند کار کنند و حتی بدون محرم اجازه خروج از خانه ندارند. بسیاری از مهاجرانی که به ایران آمده‌اند به امید فراهم کردن شرایط تحصیل و زندگی بهتر برای دختران و خانواده‌هایشان مهاجرت کرده‌اند.»
او بر لزوم توجه به ابعاد انسانی و حقوق بشری مهاجرت افغان‌ها به ایران تأکید کرد و گفت که روایت‌های آن‌ها باید شنیده شود.
به گفته او، «برای درک بهتر شرایط مهاجران، باید فیلم‌ها و روایت‌هایی که آن‌ها ساخته و نوشته‌اند دیده و خوانده شود. ما نیاز داریم تجربه زیسته آن‌ها را بشنویم و بپذیریم.»
این اظهارات درحالی بیان می‌شود که مقامات ایرانی به اخراج مهاجران غیرقانونی افغان تأکید دارند. اخیراً وزیر داخله ایران اظهار داشت که مهاجرستیز نیستند، اما دیگر ظرفیت پذیرش مهاجران غیرقانونی افغان را ندارند.
در ماه‌های اخیر، محدودیت‌های گسترده‌ای بر مهاجران افغان در ایران اعمال شده است. این محدودیت‌ها، همراه با سیاست‌های اخراج و فشارهای عمومی، شرایط دشواری را برای مهاجران در ایران به وجود آورده است.
